Ortaokul Müdürlerinin Fen Bilimleri Eğitimindeki Yeni Yönelimleri ve Yaklaşımları Görev Yaptıkları Kurumlarda Uygulama Düzeylerinin Liderlik Stilleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 1, 1569 - 1599, 25.12.2019

Şahin İdin

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokullarda görev yapan okul müdürlerinin fen bilimleri eğitimindeki yeni yaklaşımlara ilişkin bilgi düzeylerini ve bu yaklaşımları görev yaptıkları eğitim kurumlarında uygulama düzeylerini liderlik stilleri açısından belirlemektir. Araştırma Ankara’da görev yapmakta olan 12 ortaokul müdürü ile yürütülmüştür. Çalışmada nitel araştırma benimsenmiş ve durum çalışması tercih edilmiştir. Bu bağlamda okul müdürlerinin tamamı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Okul müdürlerine geçerliği ve güvenirliği sağlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu eşliğinde 14 soru yöneltilmiştir. Görüşmelere paralel olarak okul müdürlerinin görev yaptıkları kurumlardaki fen bilimleri dersleri her bir okul için iki ders saati süresince gözlemlenmiştir. Görüşmelerden ve gözlemlerden elde edilen bulgulara göre okul müdürlerinin fen bilimleri eğitiminde gerçekleşen değişikliklerin içeriğini ve kullanılan yeni yaklaşımları tam olarak bilmedikleri ortaya çıkmıştır. Bunun yanında okul müdürlerinin çeşitli liderlik stillerine sahip oldukları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; okul müdürlerine yenilenmiş Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ile ilgili seminerlerin ve kursların verilmesi, okul müdürlerinin okuldaki fen bilimleri dersi zümresi ile öğrencilerin ders başarı durumları ile ilgili değerlendirme toplantılarını belirli periyotlarda yapmaları önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, fen eğitiminde yeni yaklaşımlar, liderlik stilleri ortaokul müdürleri, okul lideri

Examination of Middle School Headmasters’ Application Levels of New Tendency and Approaches in Science Education at the Institutions They Work For and Leadership Styles

Öz

The purpose of this research is to identify the middle school managers’ levels of knowledge about new approaches in science education and application levels of these new approaches within school leadership at the institutions they work for. The study was conducted with 12 middle school managers, who work in Ankara. Qualitative research is adopted as a method in this study and case study is choosen. In this context, the interviews were carried out with 12 school managers, who Works in Ankara. 14 questions were asked to school managers in company with a semi-structered interview form, of which has validity and relialibility was ensured. Besides, each school manager was interviewed and each school manager’s visit to science course was observed during two hours. According to data, which were taken from interviews and observations, it is appeared that school managers do not know sufficiently the component of changes which are occurred in science education and current new approaches. Besides, it is determined that school managers have some leadership styles. It is recommended that there can be given some seminars and trainings to school managers regarding science teaching programme to school managers, and school managers can carry out some assessment meetings periodically related to students’ science achievement with science teachers.

Anahtar Kelimeler

Leadership styles, middle school headmasters, science education, school leader, new trends in science education

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. (2015). Etkili ve okul liderliğine ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(64), 159-175.
• Aslan, H. (2012). Okul müdürlerinin liderlik standartlarının geliştirilmesi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bass, B. M. (1990). From transactional to transformational leadership: Learning to share the vision. Organizational Dynamics, 18(3), 19-31.
• Başbekleyen, M. A. (2019). Okul yöneticilerinin dönüşümsel, etkileşimsel liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişki. Yüksel lisans tezi. Marmara Üniversitesi,Istanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Eğitim ve Yönetim Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı.
• Birol, Z. N. (2005). Fen lisesi ve sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin mükemmeliyetçilik, benlik saygısı, liderlik özelliklerinin incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Bogdan, R.C. ve Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education. Boston: Pearson Education Inc.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 5-34.
• Creswell J. W. (2007). Qualitative inquiry research design. Choosing among five approaches, Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Çelik, V. (2003). Eğitimsel liderlik. (3. Baskı). Ankara: PegemA Yayınları.
• Çetin, M. ve Kinik, F. S. (2016). Effects of leadership on student success through the balanced leadership framework. Universal Journal of Educational Research 4(4), 675-682.
• Çoğaltay, N. (2014). Okul liderliğinin örgütsel çıktılara etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Doktora tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erdoğan, İ. (2008). Eğitim ve okul yönetimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Fındık, L. Y. (2015). PISA sonuçlarına göre okul liderliği ve okul özerkliğinin öğrenci başarısına etkisi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gareis, C. R. ve Tschannen-Moran, M. (2005). Cultivating principals’ sense of efcacy: Supports that mater. Paper to be presented at the annual meeting of the University Council for Educational Administration, Nashville, TN. htp://coe.ksu.edu/ucea/2005/ TschannenUCEA2005.pdf
• Gümüşeli, A. İ. (1996). İstanbul ilindeki ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. Yayımlanmış Araştırma. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gündüz, Y. ve Balyer, A. (2012). Okul müdürlerinin etkili liderlik davranışlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(2), 237-253.
• Güngör, A. A. (2018). Etkili okul özelliklerinin dönüşümsel liderlik ve öğretmen bağlılığıyla ilişkisi. Doktora tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Halverson, R., Feinstein, N.F. & Meshoulam, D. (2011). School leadership for science education. Sunal, D. W., Sunal, C. S., Wright, E. L. & DeBoer, G. E. (Ed.) The role of public policy in K-12 science education. United States, Information Age Publishing.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim Yönetimi Teori, Araştırma ve Uygulama (çev. ed. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Jappinen, A. K. & Ciussi, M. (2016). Indicators of improved learning context: A collaborative perspective on educational leadership. International Journal of Leadership in Education, 19(4), 482-504.
• Kara, E. (2010). Fen ve teknoloji eğitiminde informal bilimsel liderlik. Yüksek lisans tezi. Erzincan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Kayman, E. A. E. (2017). Türkiye, Finlandiya, İngiltere ve Şili'deki okul yöneticiliğine ilişkin yaklaşımların incelenmesi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Ankara.
• Korkmaz, M. (2005). Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Sorunlar – Çözümler ve Öneriler. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Kurt, T. (2009). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stilleri ile öğretmenlerin kolektif yeterliği ve öz yeterliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Leithwood K. & Jantzi, D. (2006). Transformational school leadership for large-scale reform: Effects on students, teachers, and their classroom practices. School Effectiveness and School Improvement: An International Journal of Research, Policy and Practice, 17(2), 201-227.
• Lynne Schrum & Barbara B. Levin (2016). Educational technologies and twenty-first century leadership for learning. International Journal of Leadership in Education, 19(1), 17-39.
• MEB (2000). İlköğretim fen bilgisi dersi öğretim programı. Tebliğler Dergisi, 63 (2518).
• MEB (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB-EARGED (2011). 21. Yüzyıl öğrenci profili. [Çevrim-içi: http://www.meb.gov.tr/earged/earged/21.%20yy_og_pro.pdf], Erişim tarihi: 14.11.2016.
• MEB (2013a). PİSA uluslararası öğrenci değerlendirme programı. Pisa 2012 ulusal ön raporu. [Çevrim-içi: http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2013/12/pisa2012-ulusal-on-raporu.pdf], Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
• MEB., (2013b). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (YEĞİTEK)., (2014). TIMSS 2011 Ulusal matematik ve fen raporu 8. sınıflar. Ankara.
• MEB, (2016a). Eğitimde FATİH projesi hakkında. [Çevrim-içi:http://fatihprojesi.meb.gov.tr/proje-hakkinda/], Erişim tarihi: 20 Şubat 2016.
• MEB, (2016b). TEOG istatistikleri yayımlandı. [Çevrim-içi: http://www.meb.gov.tr/teog-istatistikleri-yayimlandi/haber/11409/tr], Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nded.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Nettles, S. M. & Herrington C. (2007). Revisiting the importance of the direct effects of school leadership on student achievement: The implications for school improvement policy. Peabody Journal of Education, 82(4), 724-736.
• Northouse, P. G. (2007). Leadership: theory and practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• OECD, (2015). PISA 2015 results in focus. [Çevrim-içi: https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf], Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.
• Pekşen, Z. (2010). Fen bilimleri eğitiminde yönetsel bir süreç olarak yenilikçilik: Bahçeşehir fen ve teknoloji lisesi üzerine bir örnek olay incelemesi. Yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sağır, M. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik roller ve karşılaştıkları sorunlar. Doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Sarıer, Y. (2013). Eğitim kurumu müdürlerinin liderliği ile okul çıktıları arasındaki ilişkilerin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi. Doktora tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Schrum, L., & Levin, B. B. (2015). Leading 21st century school: Harnessing technology for engagement and achievement (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Schrum L. & Levin, B. B. (2016). Educational technologies and twenty-first century leadership for learning. International Journal of Leadership in Education, 19(1), 17-39.
• Spillane J. P., Diamond, J. B., Walker, L. J., Halverson, R., Jita, R. L. (2001). Urban school leadership for elementary science instruction: Identifying and activating resources in an undervalued school subject. Journal Of Research In Science Teaching, 38(8), 918-940.
• Şahin, S. (2011). Öğretimsel Liderlik ve Okul kültürü Arasındaki İlişki (İzmir İli Örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1909-1927.
• Sisman, M. ve Turan, S. (2004). Eğitim ve okul yoneticiliği. Y. Özden (ed.), Eğitim ve Okul Yöneticiliği. (ss. 99-146) İcinde. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tahaoğlu F. Ve Gedikoğlu T. (2009). Educational administration: Theory and practise. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 15(58), 274-298.
• Waters, T., Marzano, R. J., & McNulty, B. (2003).Balanced leadership: What 30 years of research tells us about the effect of leadership on student achievement (Working Paper). Mid-continent Regional Educational Laboratory.
• Yıldırım A., & Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Zembylas, M. & Lasonos, S. (2010). Leadership styles and multicultural education approaches: an exploration of their relationship. International Journal of Leadership in Education, 13(2), 163-183.