Food Culture from Ottoman to the Republic in Refik Halit Karay’s Expression

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 55 - 62, 28.01.2020

Selma Göktürk Çetinkaya

Öz

Culinary history has a special place in social historiography. Regarding the history of the kitchen, we can see the sections in the antiquities. Refik Halit Karay can be given an example. Refik Halit Karay known for his literary aspect, “Üç Nesil Üç Hayat” in the work has examined the social structure. Karay’s work covers many topics belong to last years of the Ottoman Empire and first years the Republic of Turkey. Karay devoted each chapter in the book to three main chapters, in which he wrote the essential issues for social historiography. Accordingly, the information about the Ottoman period was evaluated with the reign of Sultan Abdulaziz and Sultan II. The third
period was called the “current situation”. Since the book was published in 1943, it can be thought that it was written especially in the forties. In this article, food culture that Karay has covered is discussed and comparisons between the three periods are evaluated. Other sources about the topic have also been used.

Anahtar Kelimeler

Turkish cuisine, food culture, table manners, kitchen, meal

Refik Halit Karay’ın Anlatımında Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yemek Kültürü

Öz

Sosyal tarihçilik içindeki mutfak tarihinin ayrı bir yeri vardır. Mutfak tarihi ile ilgili olarak eski eserler içinde bölümler görebilmekteyiz. Buna örnek olarak Refik Halit Karay verilebilir. Edebi yönüyle bilinen Refik Halit Karay, “Üç Nesil Üç Hayat” isimli eserinde toplumsal yapıyı incelemiştir. Karay, bu eserde Osmanlı Devleti'nin son yıllarına ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarına ait pek çok konuya yer vermiştir. Karay, sosyal tarihçilik için elzem hususları kaleme aldığı kitaptaki her bölümü üç ana döneme ayırmıştır. Buna göre, Osmanlı dönemine ait bilgiler Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamit’in saltanatıyla değerlendirilmiştir. Üçüncü dönem ise “şimdiki durum” olarak isimlendirilmiştir. Kitap 1943’te yayınlandığı için özellikle kırklı yıllarda yazıldığı düşünülebilir. Bu makalede Karay’ın ele aldığı konular arasında bulunan yemek kültürü ile ilgili paylaşımlara yer verilmiş ve üç dönem arasında kıyaslamalar değerlendirilmiştir. Yeri geldiğinde, konu ile ilgili diğer kaynaklardan da yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk mutfağı, yemek kültürü, sofra adabı, mutfak

Kaynakça

• Işın, P. M. (2019). Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karay, R. (2018). Üç Nesil Üç Hayat. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Koçak, R. (2017). Türk Kahvesi: Pişirme Kapları. Haz. Gürsoy Naskali, E., Arçın, S. M. (Ed.), Kahve Yanında Bir Lokum (ss.45-115). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Küçük, C. (1988). Abdülaziz. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1, 179-185.
• Okay, M. O. (2001). Refik Halit Karay. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 24, 480-482.
• Onaran, B. (2015). Mutfaktarih. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Törenek, M. (2013). Bir Dil Ustası: Refik Halit Karay-Üslubuna Dair Bazı Dikkatler. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 51, 159-174.
• Uğur, A. (2014). “Osmanlı Hanımları” Mutfakta. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ünal, Y. (2012). Türk Fikir Hayatında Refik Halit Karay. Tarih Okulu Dergisi, 13, 15-34.