İlkokul İkinci Sınıfta Zayıf ve İyi Okuyucuların Okuma Akıcılığını Yordayan Dilbilimsel ve Bilişsel Beceriler

Yıl 2021, Cilt: 38 Sayı: 2, 27 - 56, 31.12.2021

Semanur Kuzucu Örge Nalan Babür Bengu Borkan Belma Haznedar

https://doi.org/10.52597/buje.1008426

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinde, okuma akıcılığı ile dilbilimsel ve bilişsel beceriler arasındaki ilişkileri incelemektedir. Çalışmada dilbilimsel becerilerden fonolojikfarkındalık, morfolojik farkındalık; bilişsel becerilerden hızlı otomatik isimlendirme ve fonolojik belleğin zayıf ve iyi okuyucuların okuma akıcılığındaki belirleyici rolü araştırılmaktadır. Araştırmaya, 65 ikinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Öğrenciler okuma akıcılıklarına göre, zayıf ve iyi okuyucular olarak iki gruba ayrılmıştır. Zayıf okuyucularda, fonolojik farkındalık ve hızlı otomatik isimlendirmenin okuma akıcılığı ile ilişkili olduğu; iyi okuyucularda, fonolojik farkındalık ve morfolojik farkındalığın okuma akıcılığı ile korelasyon gösterdiği görülmüştür. Ayrıca, regresyon analizlerinde, okuma becerisini yordayan en önemli ölçüt; zayıf okuyucularda fonolojik farkındalık iken, iyi okuyucularda morfolojikfarkındalık olarak bulunmuştur. Elde edilen bulgulara göre, fonolojikfarkındalık ve hızlı otomatik isimlendirme zayıf okuyucularda akıcı okumaya ayrı ayrı önemli katkı sağlarken; iyi okuyucularda, sadece morfolojik farkındalığın akıcı okumaya önemli bir katkı sağladığıbulunmuştur. Türkçe, yazıldığı gibi okunan ve sondan eklemeli bir dil olduğundan, bu çalışmanın sonuçları, Türkçe okuma gelişimi üzerine farklı bir bakış açısı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fonolojik farkındalık, morfolojik farkındalık, akıcı okuma, zayıf okuyucu, iyi okuyucu, hızlı isimlendirme

Linguistic and Cognitive Variables Predicting Reading Fluency of Poor and Good Readers in 2nd Grade

Öz

This study examined the relationship between reading fluency and linguistic and cognitive skills in second graders. The predictive capacity of phonological and morphological awareness as linguistic skills as well as rapid automatized naming and phonological memory as cognitive skills for reading fluency were explored in poor and good Turkish readers. Sixty-five second grade students participated in the study. The sample was divided into two groups -poor and good readers- based on the students’ reading fluency. Phonological awareness and rapid naming were significantly related to reading fluency in poor readers while reading fluency was correlated with phonological awareness and morphological awareness in good readers. Also, regression analyses indicated that the most significant predictor for reading fluency is phonological awareness in poor readers, but morphological awareness in good readers. Moreover, both phonological awareness and rapid automatized naming have additional explanations to reading fluency in poor readers; only morphological awareness was a significant contributor of reading fluency in good readers. As Turkish is a transparent and agglutinating language, the results of this study offer a different perspective on Turkish reading development.

Anahtar Kelimeler

Phonological awareness, morphological awareness, rapid naming, reading fluency, poor readers, good readers.

Kaynakça

• Abalofya, P.B. (2008). Rapid automatized naming in relation to some other reading components and reading skills of second graders. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Adams, M. J. (1990). Beginning to read: Thinking and learning about print. MIT Press.
• American Psychiatric Association (2013). Diagnostic ve statistical manual of mental disorders fifth edition. American Psychiatric Association.
• Anthony, J. L. ve Francis, D. J. (2005). Development of phonological awareness. Current Directions in Psychological Science, 14(5), 255-259.
• Apel, K., Diehm, E. ve Apel, L. (2013). Using multiple measure of morphological awareness to assess its relation to reading. Topics in Language Disorders, 33(1), 42-56.
• Babayiğit, S. ve Stainthorp, R. (2007). Preliterate phonological awareness and early reading skills in Turkish. Journal of Research in Reading, 4(30), 394-413.
• Babayiğit, S. ve Stainthorp, R. (2010). Component processes early reading, spelling and narrative skills in Turkish: A longitudinal study. Reading and Writing, 23, 539-568.
• Babayiğit, S. ve Stainthorp, R. (2011). Modeling the relationships between cognitive–linguistic skills and literacy skills: New insights from a transparent orthography. Journal of Educational Psychology, 1(103), 169-189.
• Babür, N., Haznedar, B., Erçetin, G., Özerman, D. ve Erdat-Çekerek, E. (2013). Türkçe’de kelime okuma bilgisi testinin (KOBİT) geliştirilmesi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 28(2), 1-25.
• Babür, N., Haznedar, B. ve Erçetin, G. (2009). 5-11 yaş grubu çocuklarda okuma bozukluğu/güçlüğü tanımında kullanılacak testlerin geliştirilmesi (Boğaziçi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü, BAP Proje no: 05D101).
• Bakır, H. ve Babür, N. (2009). Türkçe hızlı otomatik isimlendirme (HOTI) testleri’nin geliştirilmesi ve ön bulgular. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Konferansı. İzmir, 1-3 Eylül 2009.
• Bakır, H. ve Babür N. (2018). Hızlı otomatik isimlendirme testinin Türkçe'ye uyarlanması. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 35(2) 35-50.
• Batur, Z. ve Beyret, T. N. (2015). Correlation between secondary school students’ metalanguage awareness’ skills and writing skills. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 873-892.
• Baydık, B., Ergül, C. ve Bahap-Kudret, Z. (2012). Reading fluency problems of students with reading difficulties and their teachers’ instructional practices towards these problems. Elementary Education Online, 11(3), 778-789.
• Bektaş, S. (2017). Cognitive ve linguistic components of reading acquisition in Turkish: Evidence from second and fourth graders. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bingöl, A. (2003). Ankara'daki İlkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56(2), 67-82.
• Brandenburg, J., Schuchardt, K., Büttner, G., Klesczewski, J., Fischbach, A. ve Hasselhorn, M. (2017). Phonological processing in children with specific reading disorder. Journal of Educational Psychology, 109(5), 709-726.
• Carroll, J. M., Solity, J. ve Shapiro, L. R. (2016). Predicting dyslexia using prereading skills: The role of sensorimotor ve cognitive abilities. Journal of Child Psychology ve Psychiatry, 57(6), 750-758.
• Carlisle, J. F. (2003). Morphological matters in learning to read: A commentary. Reading Psychology, 24(3-4), 291-322.
• Chall, J. (1983). Stages of reading development. McGraw-Hill.
• Cimem, Ö. (2017) Okula başlama yaşına göre ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin okuma becerilerine dair bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• DeGroot, B. J., Van den Bos, K. P., Van der Meulen, B. F. ve Minnaert, A. E. (2017). Rapid naming ve phonemic awareness in children with or without reading disabilities and/or ADHD. Journal of Learning Disabilities, 50(2), 168-179.
• Demir, B. (2005). Okulöncesi ve ilköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilerde özel öğrenme güçlüğünün belirlenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Demirtaş, Ç. P. (2017). Okuma güçlüğü olan öğrencilerde okuma, sesbilgisel farkındalık, hızlı isimlendirme ve çalışma belleği becerilerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Doğan, O., Erşan, E. E. ve Doğan, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinde olası öğrenme bozuklukları: Bir ön çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 62-70.
• Duncan, L. G., Gray, E., Quemart, P. ve Casalis, S. (2010). Do good ve poor readers make use of morphemic structure in English word recognition? Journal of Portuguese Linguistics, 10(1), 143-160.
• Durgunoğlu, A. (2017). Learning to read Turkish. L. Verhoeven ve C. Perfetti (Haz.), Learning to read across languages and writing systems (ss. 437-454). Cambridge University Press.
• Durgunoğlu, A. Y. ve Öney, B. (1999). A cross-linguistic comparison of phonological awareness and word recognition. Reading ve Writing: An Interdisciplinary Journal, 11, 281-299.
• Ehri, L. C. (2005). Development of sight word reading: Phases and findings. M. J. Snowling ve C. Hulme (Haz.), The science of reading: A handbook (ss.135-154). Blackwell Publishing.
• Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Aysev, A. (1999). Özgül öğrenme güçlüğü, anne baba el kitabı. Novartis.
• Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 1 (13), 5-13.
• Ergül, C. (2012). Evaluation of the reading performances of students with reading problems for the risk of reading disabilities. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(3), 2033-2057.
• Frith, U. (1985). Beneath the surface of developmental dyslexia. K. Patterson, J. Marshall ve M. Coltheart (Haz.), Surface dyslexia, neuropsychological ve cognitive studies of phonological reading (s. 301-330). Erlbaum.
• Fuchs, L. S., Fuchs, D., Hosp, M. K. ve Jenkins, J. R. (2001). Oral reading fluency as an indicator of reading competence: A theoretical, empirical, and historical analysis. Scientific Studies of Reading, 5(3), 239-256.
• Gedizli, M. (2012). Single shape ve multi-functional construction of additionals in Turkish. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 3351-3369.
• Gökçe-Sarıpınar, E. ve Erden, G. (2010). Okuma güçlüğünde akademik beceri ve duyusal-motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 65(25), 56-66.
• Gray, A. ve McCutchen, D. (2006). Young readers’ use of phonological information: Phonological awareness, memory and comprehension. Journal of Learning Disabilities, 39(4), 325-33.
• Güldenoğlu, B., Kargın, T. ve Ergül, C. (2016). Effects of phonological awareness skills on reading and reading comprehension. Elementary Education Online, 15(1), 251-272.
• Güneş, F. (2000). Okuma yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ocak Yayınları.
• Hasbrouck, J. ve Tindal, G. A. (2006). Oral reading fluency norms: A valuable assessment tool for reading teacher. The Reading Teacher, 59(7), 636-644.
• Hoskyn, M. ve Swanson, H. L. (2000). Cognitive processing of low achievers ve children with reading disabilities: A selective meta-analytic review of the published literature. School Psychology Review, 29(1), 102-119.
• Juul, H., Poulsen, M. ve Elbro, C. (2014). Separating speed from accuracy in beginning reading development. Journal of Educational Psychology, 2-11.
• Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2010). The reflection of the principles of Turkish word formation on the writings of primary school students. TÜBAR, 27, 437-455.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Sümer, H. M. (2019). Morfolojik farkındalık becerilerinin okuma sürecindeki rolünün gelişimsel bakış açısıyla incelenmesi: İşiten ve işitme engelli okuyuculardan bulgular. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 339-367.
• Katzir, T., Kim, Y., Wolf, M., O’Brien, B., Kennedy, B., Lovett, M. ve Morris, R. (2006). Reading fluency: The whole is more than parts. Annuals of Dyslexia, 56(1), 51-82.
• Kesikçi, H. ve Amado, S. (2005). Okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek, kısa süreli bellek ve WISC-R testi puanlarına ait bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 99-110.
• Kim, Y.-S. G. (2015). Developmental, component-based model of reading fluency: An investigation of predictors of word-reading fluency, text reading fluency, and reading comprehension. Reading Research Quarterly, 50(4), 459-481.
• Koda, K. (2005). Insights into second language reading: A cross linguistic approach. Cambridge University Press.
• Korkmaz, Y. (2019). Spelling development in Turkish: Phonological encoding and rapid naming skills in first ve second graders. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuzucu-Örge, S. (2018). Differentiating poor and good readers in second grade: Cognitive and linguistic variables. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lipka, O. (2017). Reading fluency from Grade 2-6: A longitudinal examination. Reading and Writing (30), 1361-1375.
• Liu, D. ve Zhu, X. (2016). The associations of phonological awareness, morphological awareness, orthographic awareness and RAN with Hong Kong Chinese children’s literacy performance at word level. Writing Systems Research, 8(2), 218-233.
• Mash, E. J. ve Wolfe, D. A. (2002). Abnormal Child Psychology (2. Basım). Wadworth Publishing Co.
• McBride-Chang, C., Cho, J.-R., Liu, H., Wagner, R. K., Shu, H., Zhou, A., . . . Muse, A. (2005). Changing models across cultures: Associations of phonological awareness and morphological structure awareness with vocabulary and word recognition in second graders from Beijing, Hong Kong, Korea, and the United States. Journal of Educational Child Psychology, 92, 140-160.
• McBride-Chang, C., Liu, P., Wong, T., Wong, A. ve Shu, H. (2012). Specific reading difficulties in Chinese, English, or both: Longitidunal markers of phonological awareness, morphological awareness, and RAN in Hong Kong Chinese children. Journal of Learning Disabilities, 45(6), 503-514. MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2015). Türkçe dersi (1.-8. Sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Muter, V. ve Snowling, M. (1998). Concurrent ve longitudinal predictors of reading: The role of metalinguistic and short-term memory skills. Reading Research Quarterly, 33(3), 320-227.
• Oakhill, J. V. ve Cain, K. (2012). The precursors of reading ability in young readers: Evidence from a four-year longitudinal study. Scientific Studies of Reading, 16(2), 91-121.
• Öney, B. ve Goldman, S. R. (1984). Decoding and comprehension skills in Turkish ve English: Effects of regularity of grapheme - phoneme correspondence. Journal of Educational Psychology, 76(4), 557-568.
• Öney, B. ve Durgunoğlu, A. (1997). Beginning to read in Turkish: A phonologically transparent orthography. Applied Psycholinguistics, 18, 1-15.
• Özata, H. (2018). Reading fluency ve comprehension in a transparent orthography: Evidence from Turkish Children. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özata, H., Babür, N. ve Haznedar, B. (2016). Phonological awareness in reading acquisition: Evidence from reading skills of Turkish-English successive bilingual children. B. Haznedar ve F. N. Ketrez (Haz.), Acquisition of Turkish in childhood, (s.243-270). John Benjamins.
• Özata, H. ve Haznedar, B. (2018). İlköğretim ikinci sınıfta akıcı sözcük okuma ve okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 35(2), 1-33.
• Özkardeş, O. G. (2013). Türkiye'de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan çalışmaların betimsel analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30(2), 113-128.
• Parrila, R., Kirby, J. R. ve McQuarrie, L. (2004). Articulation rate, naming speed, verbal short term memory, and phonological awareness: Longitudinal predictors of early reading development. Scientific Studies of Reading, 8(1), 3-26.
• Pittas, E. ve Nunnes, T. (2014). The relation between morphological awareness and reading, and spelling in Greek: A longitudinal study. Reading and Writing, 27, 1507-1527.
• Powell, D., Stainthorp, R., Stuart, M., Garwood, H. ve Quinlan, P. (2007). An experimental comparison between rival theories of rapid automatized naming performance and its relationship to reading. Journal of Experimental Child Psychology, 98, 46-68.
• Rothou, K. M. ve Padeliadu, S. (2015). Inflectional morphological awareness and word reading, and reading comprehension in Greek. Applied Psycholinguistics, 36, 1007-1027.
• Savage, R. ve Frederickson, N. (2005). Evidence of a highly specific relationship between rapid automatic naming of digits ve text- reading speed. Brain ve Language, 152-159.
• Savaşır, I. ve Şahin, N. (1995). Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (WISC-R) El Kitabı. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Seymour, P. H. (2006). Theoretical framework for beginning reading in different orthographies. M. Joshi ve P. Aaron (Haz.), Handbook of orthography ve literacy (ss. 441- 462). Lawrence Erlbaum Associates.
• Sidekli, S. (2010). Eylem araştırması: İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma ve anlama güçlüklerinin giderilmesi. TÜBAR, 563-580.
• Singson, M., Mahony, D. ve Mann, V. (2000). The relation between reading ability ve morphological skills: Evidence from derivational suffixes. Reading and Writing, 12(3-4), 219–252.
• Sönmez, E. (2015). An investigation of spelling skills in Turkish: The role of phonological encoding ve rapid naming in the literacy skills of third ve fourth graders. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tercan, E. A., Kesikçi, H. ve Amado, E. S. (2012). Okuma güçlüğü yaşayan çocuklarda çalışma belleğinin fonolojik depo açısından incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 27(69), 65-75.
• Vaessen, A., Gerretsen, P. ve Blomert, L. (2009). Naming problems do not reflect a second independent core deficit in dyslexia: Double deficits explored. Journal of Experimental Child Psychology, 103, 202-221.
• Wagner, R. K. ve Torgesen, J. K. (1987). The nature of phonological processing ve its causal role in the acquisition of reading skills. Psychological Bulletin, 101, 192-212.
• Wagner, R. K., Torgesen, J. K. ve Rashotte, C. A. (1999). Comprehensive test of phonological processing (CTOPP). Austin, TX: PRO-ED.
• Wolf, M. ve Bowers, P. (1999). The double deficit hypothesis for the developmental dyslexias. Journal of Educational Psychology, 1-24.
• Wolf, M. ve Denckla, M. B. (2005). The rapid automatized naming ve rapid alternating stimulus tests. Austin, TX: PRO-ED.
• Wolff, U. (2014). RAN as a predictor of reading skills ve vice versa: Result from rveomized reading intervention. Annuals of Dyslexia, 64, 151-165.
• Yılmaz Seçkin, Ş. ve Baydık, B. (2017). Okuma performası düşük olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma akıcılıkları. İlköğretim Online,16(4), 1652-1671.
• Yılmaz Seçkin, Ş. ve Baydik, B. (2020). Comparison of language skills of students with ve without reading difficulties. Elementary Education Online, 19(2), in press.
• Ziegler, J. C. ve Goswami, U. (2005). Reading acquisition, developmental dyslexia ve skilled reading across languages: A psycholinguistic grain size theory. Psychological Bulletin, 131(1), 3-29.