Yerelleştirme Olgusu ve Sürecinde Çevirinin Anthony Pym Açısından İşleyişi ve Yeri

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 341 - 353, 30.06.2021

Başak Pırıl Gökayaz Faruk Yücel

https://doi.org/10.37583/diyalog.958527

Cited By: 1

Öz

1970’li yıllarda özerk bir disiplin olarak kabul edilen çeviribilim, geçmişten günümüze edebiyat, psikoloji, sosyoloji, antropoloji ve tarih gibi pek çok sosyal bilim dalları ile etkileşime girdiği gibi başka alanları da etkilemiştir. Bu alanlardan biri de hiç kuşkusuz teknoloji olmuştur. 1980’li yıllarda teknolojinin gelişip değişmesi ile çeviribilim, yerelleştirme sektörünün ortaya çıkmasına aracılık etmiştir. 1990’lı yıllarda sektörün gelişmesinin sonucunda çevirmenler büyük projelerde bilgisayar destekli çeviri araçlarından daha fazla faydalanmaya başlamıştır. Sektörün ilk ortaya çıktığı zamanlardan bu yana yerelleştirmenin çeviribilimin alt dalı olup olmadığına ilişkin tartışmalar devam etmektedir. Bazı kuramcılar, çeviri ve yerelleştirmenin benzer nitelikler taşıdığını savunmasına karşın, bazı kuramcılar iki alanın da çok farklı sürece ve işleyişe sahip olduğunu dile getirmektedir. Bu çalışmada, farklı kuramcıları görüşlerinden yola çıkarak yerelleştirme sürecini oluşturan küreselleştirme, uluslararasılaştırma, yerelleştirme aşamaları tanımlanıp çeviribilim ve yerelleştirme arasındaki ilişki ele alınmıştır. Bu bağlamda, bu ilişkiden yola çıkılarak ürünlerin hedef kitleye ulaştırılması için çağdaş çeviri kuramcısı Anthony Pym tarafından kullanılan aktarım ve dağıtım kavramlarının yerelleştirme sürecinde hangi açılardan ele alındığı ve bu kavramların nasıl nitelendirildiği tartışılmıştır. Makalede aynı zamanda Pym’in yaklaşımına dayanarak yerelleştirme olgusunda ve sürecinde çevirinin işleyişi ve yeri de irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pym, Yerelleştirme, Uluslararasılaştırma, Küreselleştirme, Dağıtım, Aktarım

Functioning and place of translation in localization phenomenon and process from Anthony Pym’s point of view

Öz

Translation studies, which was accepted as an autonomous discipline in the 1970s, has not only interacted with many social sciences such as literature, psychology, sociology, anthropology, and history but also affected other fields. One of these fields has undoubtedly been technology. In the 1980s with the development and change of technology, translation studies mediated the emergence of the localization sector. As a result of the development of the sector in the 1990s, translators started to benefit more from computer-aided translation tools in large projects. Arguments about whether localization is a sub-branch of translation studies have been going on since the first emergence of the sector. Although some theorists argue that translation and localization have similar qualities, some theorists state that both fields have very different processes and operations. In this study, based on the views of different theorists, the stages of globalization, internationalization, localization that constitute the localization process are defined and the relation between translation studies and localization are discussed. In this context, based on this relation, it has been discussed from what angles the transfer and distribution concepts used by the contemporary translation theorist Anthony Pym to convey the outputs to the target audience in the localization process and how these concepts are defined. The article also examines the functioning and place of translation in the phenomenon and process of localization based on Pym's approach.

Anahtar Kelimeler

Pym, Localization, Internationalization, Globalization, Distribution, Transfer

Kaynakça

• Bengi-Öner, Işın (2006): “Yerelleştirme”nin Tanımı. https://ceviribilim.com/2006/06/01/%E2%80%9 Cyerellestirme%E2%80%9Dnin-tanimi/ (Son erişim tarihi: 03.03.2021).
• Cadieux, Pierre/ Bert Esselink (2004): GILT: Globalization, Internationalization, Localization, Translation. https://www.translationdirectory.com/article127.htm (Son erişim tarihi: 24.02.2021).
• Canım Alkan, Sinem (2008): Türkiye’de Çeviri Bürolarında Web Sitesi Yerelleştirmeleri ve Bu Süreçte Bilgi Teknolojilerinin Kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı.
• Canım Alkan, Sinem (2013): Web Sitesi Yerelleştirmelerinde Bir Eyleyen olarak Çevirmenin Konumu: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı.
• Esselink, Bert (2000): A Practical Guide to Localization. John Benjamins Publishing Co.
• Even-Zohar, Itamar (2003): The Making of Cultural Repertoire and the Role of Transfer. Translation Translation. Amsterdam ve New York: Rodopi, 425-431.
• Göpferich, Susanne (2010): Transfer and Transfer Studies. Gambier, Yves/ van Doorslaer, Luc (Ed.): Handbook of Translation Studies. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co., 374-377.
• Holmes, James S. (2004): Çeviribilimin Adı ve Doğası. Rıfat, Mehmet (Ed.): Çeviri(bilim) nedir? İstanbul: Dünya, 165-182.
• LISA (2003): The Localization Industry Primer. İkinci Baskı. İsviçre: SMP&LISA.
• Munday, Jeremy (2001): Introducing Translation Studies. London: Routledge.
• Nida, Eugene A. (1981): Das Wesen des Übersetzens [1975]. Übersetzungswissenschaft. Wolfram Wilss (Ed.). Darmstadt: Klett, 123-147.
• Odacıoğlu, Mehmet Cem & Şaban Köktürk (2015): From Interdisciplinarity to Transdisciplinarity in Translation Studies in the Context of Technological Tools & Localization Industry. International Journal of Comparative Literature & Translation Studies. 3 (3), 14-19.
• Odacıoğlu, Mehmet Cem (2016): Çeviribilimde Yerelleştirme Paradigmasına Doğru. Yayımlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı.
• Pym, Anthony (1998): Method in Translation History. Manchester: St. Jerome Publishing.
• Pym, Anthony (1992): Translation and Text Transfer. Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Pym, Anthony (2004): The Moving Text: Localization, Translation and Distribution. Amsterdan/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Pym, Anthony (2004): Localization from the Perspective of Translation Studies: Ovelaps in Digital Divide?https://www.researchgate.net/publication/250363090_Localization_from_the_Perspective_of_Translation_Studies_Overlaps_in_the_Digital_Divide (Son erişim tarihi: 10.02.2021).
• Pym, Anthony (2005): Localization: On its nature, virtues and dangers. https://core.ac.uk/download/pdf/52135437.pdf (Son erişim tarihi: 02.03.2021).
• Pym, Anthony (2006): What Localization Models Can Learn From Translation Theory. https://usuaris.tinet.cat/apym/on-line/translation/localization_translation_theory.pdf (Son erişim tarihi: 14.03.2021).
• Schäler, Reinhard (2010): Localization and translation. Handbook of Translation Studies. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co., 209-214.
• Snell-Hornby, Mary (2006): The Turns of Translation Studies. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins B.V.