Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Etik İlkeler
Erciyes İletişim Dergisi yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesinin aşağıdaki ilkelerine uymayı taahhüt eder. Bu bildirge Committee on Publication Ethics (COPE), Council of Science Editors (CSE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), World Association of Medical Editors (WAME) ve International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) adlı kuruluşların dergi editörleri için geliştirdikleri öneri ve kılavuzlar temel alınarak hazırlanmıştır. Bu önerilere ek olarak, üretken yapay zeka kullanım ile ilgili olarak Yükseköğretim Kurumu'nun hazırladığı "Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik Rehber" dikkate alınmıştır.

• Yayınlanmak üzere dergiye gönderilen yazılar daha önce başka bir dergide yayınlanmamış veya yayınlanmak üzere eşzamanlı olarak herhangi bir dergiye gönderilmemiş olmalıdır.
• Dergiye gönderilen yazılar, bir editör ve en az iki hakem tarafından incelenmek suretiyle çift kör eş değerlendirme (double-blind peer review) sürecine alınır. Gönderilen yazıların herhangi bir aşamada, amaca yönelik bir yazılım aracılığıyla intihal açısından incelenebileceği hakkı saklıdır. Bu amaçla intihale yönelik izinsiz alıntı ya da düzmece veriler, sahtecilik (tablo şekil ya da araştırma verilerinin uydurma ya da manipüle edilmiş olması) ve araştırmada uygunsuz insan ya da hayvan materyali kullanımına yönelik incelemelerin söz konusu olduğu ve standartlara uygun olmayan yazılar dergide yayımlanmaz. Bu kural, standart ve uyumsuzluğunun yayın sonrası aşamada saptandığı durumda da geçerlidir ve yazının yayından geri çekilmesini gerektirir. Dergimiz, yayın etiği gereği, intihal ya da çifte yayın şüphesi durumlarını rapor edebilme sorumluluğunu hatırlatır.

Erciyes İletişim Dergisi'nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması dergimizce beklenmektedir.

EDİTÖRLERİN SORUMLULUKLARI
Editörler, dergide yayınlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk bağlamında editörler, aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:

• Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarf etme
• Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama
• Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme
• Düşünce özgürlüğünü destekleme
• Akademik açıdan bütünlüğü sağlama
• Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme
• Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterme

HAKEMLERİN SORUMLULUKLARI
Tüm çalışmaların "Kör Hakemlik" ile değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreçte yayının nesnel ve bağımsız değerlendirilmesi güven oluşturmaktadır. Erciyes İletişim Dergisi değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Bu bağlamda dergimiz için çalışma değerlendiren hakemlerin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:

• Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.
• Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.
• Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
• Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
• Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmelidir.

YAZARLARIN SORUMLULUKLARI
Erciyes İletişim Dergisi'ne çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:
• Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.
• Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir.
• Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
• Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.
• Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.
• Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
• Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma tarafımıza gönderilemez.
• Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma vd.) teklif edilemez.
• Yazarlar yazma sürecinde üretken yapay zeka ve yapay zeka destekli teknolojileri yalnızca makalenin okunabilirliğini ve dilini geliştirmek için kullanmalı ve bilimsel, pedagojik veya tıbbi içgörüler üretmek, bilimsel sonuçlar çıkarmak veya klinik öneriler sunmak gibi temel yazarlık görevlerinin yerini almak için kullanmamalıdır. Teknolojinin uygulanması insan gözetimi ve kontrolü ile yapılmalı ve tüm çalışmalar dikkatlice gözden geçirilmeli ve düzenlenmelidir. Çünkü üretken yapay zeka (ÜYZ) yanlış, eksik veya önyargılı olabilecek çıktılar üretebilir. Yazarlar, eserlerinin içeriğinden nihai olarak sorumludurlar (The use of generative AI and AI-assisted technologies in writing).
• Yazarlar, makalelerinde üretken yapay zeka ve yapay zeka destekli teknolojilerin kullanımını açıklamalıdır. Bu teknolojilerin kullanımını beyan etmek, yazarlar, okuyucular, hakemler, editörler ve katkıda bulunanlar arasındaki şeffaflığı ve güveni destekler ve ilgili araç veya teknolojinin kullanım koşullarına uyumu kolaylaştırır (The use of generative AI and AI-assisted technologies in writing)..

OKUYUCU İLE İLİŞKİLER
Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alınyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir. Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.

YAZAR İLE İLİŞKİLER
Editörlerin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaları başkaca ciddi problemler olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Editörler, çalışma ile ilgili akademik yazın ve yayın kurallarına aykırılıklar olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
• Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları geçerli bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir
• "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
• Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir "Yazar Rehberi" yayınlamalıdır. Bu rehberler belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.

HAKEMLER İLE İLİŞKİLER
Editörlerin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
• Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yazarlar ve hakemler arasında çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
• Kör hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
• Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
• Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
• Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
• Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
• Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

YAYIN KURULU İLE İLİŞKİLER
• Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır.
• Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir.
• Yeni yayın kurulu üyelerini yayın politikaları konusunda eğitmeli, ihtiyaç duydukları bilgileri sağlamalıdır.
• Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır.
• Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirlemelidir.
• Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir.
• Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır.
• Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenlemelidir.

Editöryal Süreçler ve Kör Hakemlik Süreçleri
Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar.

1. Dergiye gönderilen makalelerin ön değerlendirmesi 15 gün içerisinde yapılmaktadır. Yazarlar, yükledikleri dosyalara yönelik ön kontrol aşamasında kendilerinden istenen değişiklikleri en geç 15 gün içerisinde tamamlayıp sisteme yüklemedikleri takdirde gönderilen çalışmalarının düzenleme aşamasına geçmeden iade edileceğini bilir.

2. Teknik koşullar açısından sekretaryada incelenen ve düzenlemesi tamamlanan makaleler editör kuruluna sevk edilmektedir. 15 gün içerisinde yazara makale ile ilgili gerekli bilgilendirme yapılmaktadır.

3. Yayın kurulu, editöryal sorumluluk çerçevesinde makaleyi bilimsel niteliği açısından incelemesinin ardından; iade, red kararı alır ya da makale işlem sürecini başlatır.

4. Dil editörünün incelemesinin ardından çift kör hakem süreci başlatılmaktadır. Makale alan editörleri aracılığıyla en az iki hakeme yönlendirilmektedir.

5. Hakemlerin belirlenmesinde çıkar çatışması durumu gözetilerek yazarla aynı kurumdan ya da geçmişte yazarla birlikte çalışma yaptığı tespit edilen hakemlerin atanmamasına dikkat edilmektedir. Bu çerçevede hakem atamalarında çeşitlilik ve tarafsızlık ilkesi gözetilmektedir.

6. Makalelerin bilimsel incelemesi için alanyazınla ilgili akademik çalışmaları bulunan yetkin bir yaklaşımla değerlendirme yapması ve hakem sorumluluklarına uyması beklenen hakemler atanmaktadır.

7. Kör hakemlik sistemi doğrultusunda tayin edilen hakem raporlarının her ikisi de olumlu geldiği takdirde makale yayına hazırlanır. Hakem raporlarının biri olumlu biri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakemin raporu olumlu ise makale yayın kurulunun da onayıyla yayınlanabilir. Üçüncü hakemin raporunun olumsuz olması halinde makale yayınlanamaz.

8. Hakem raporları tamamlandığında, makale düzeltilmesi için tekrar yazara gönderilir. Yazarların 15 gün içerisinde düzenlemeleri yapıp sisteme yüklemesi gerekmektedir. Hakemlerin yeniden görmek istediği makaleler yazarın düzenlemesinden sonra tekrar hakeme gönderilir. Hakem raporlarının ardından ve editörün de onayıyla makale son okumaya gönderilir. Son okuma işlemlerinin arkasından mizanpaj işlemleri tamamlanan makale yayın aşamasına geçer.

9. Makalelerin yayınlanması ile ilgili son karar editöre aittir. Yazar hakem raporları ve editör değerlendirmesini içeren bir karar mektubuyla bilgilendirilir.

10. Makale işlemleri 3 ay içerisinde tamamlanmakta ve yayın kurulunun belirlediği ocak ya da temmuz sayısında yayınlanmaktadır.

Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

Etik kurul, insan ve hayvan hakları
Editörler; çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.

Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikayetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak
Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.

Fikri mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Yapıcılık ve tartışmaya açıklık
Editörler;
• Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.
• Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdır.
• Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdır.

Şikayetler
Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikâyetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

Politik ve Ticari kaygılar
Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Çıkar çatışmaları
Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.

YAYINCININ ETİK SORUMLULUKLARI
• Dergi Yönetim Kurulu, etik sorumlulukların bilinciyle hareket etmektedir:
• Editörler, dergiye gönderilen çalışmaların tüm süreçlerinden sorumludur.
• Bağımsız editör kararı oluşturulmasını taahhüt eder.
• Editörlere ilişkin her türlü bilimsel suistimal, atıf çeteciliği ve intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.

Düzeltme Politikası
Eğer makale yayınlandıktan sonra değişiklik yapılması gerekiyorsa COPE klavuzuna uygun biçimde dergi yayın kurulu talebi değerlendirir. Yayın tarihini beş gün geçmemiş makalelerdeki küçük eksiklikler uygun görüldüğü takdirde ivedilikle gerçekleştirilir. Yayın tarihi eski olan veya büyük değişiklik gerektiren durumlarda düzeltme makalesi yayınlanır. Düzeltme bildirimleri yazar tarafından, dergi kurulu üyeleri veya üçüncü şahıslardan gelebilir.
Düzeltme Makalesi: Orijinal makale ve düzeltme makalesi birbirine referans verecek biçimde makale bilgi sayfasında bağlanır. Okuyucuya makalenin düzeltildiğine dair bir bildirim gösterilir ve düzeltilmiş sürüme yönlendiren bir bağlantı bu bildirime eşlik eder. Düzeltme makalesi, düzeltme bildiriminin gönderildiği tarihi izleyen ilk sayıda yayınlanır ve müstakil olarak DOI alır. Yeni sayıda yayınlanan düzeltilmiş sürüm için hususi bir “Düzeltme” bölümü oluşturulur ve [Sıra No]. [Düzeltme:] [Makale Başlığı] biçiminde düzeltme makalesi yayınlanır.

Geri Çekme Politikası
Çalışmanın sonuçlarını, öz varlığını zedeleyici durum içeren veya etik, bilimsel, kanuni suiistimal içeren makaleler COPE geri çekme yönergelerine uygun biçimde işlem görür. Bu çalışmalar için: Orijinal makaleye ilişik bir geri çekme bildirimi ve yeni dergi sayısında yayınlanan bir geri çekme beyanı yayınlanır. Yeni sayıda yayınlanan geri çekme makalesi için hususi bir “Geri Çekme” bölümü oluşturulur. [Sıra No]. [Geri Çekme:] [Makale Başlığı] biçiminde bu bölümde geri çekme beyanı yayınlanır.

Makalenin Kaldırılma Durumu
Ender bir durumdur fakat özel gerekçeler dolayısıyla makalenin kaldırılması gerekebilir. Aşağıdaki durumlarda makale hemen kaldırılır ve izleyen sayıda kaldırılma beyanı yayınlanır:
  • Mahremiyet ve unutulma hakkını ihlal eden durumlar.
  • Karalayıcı ve yasal haklarını kullanmaya mani olması.
  • Mahkeme kararı gibi bağlayıcı bildirimler.

Gerekçenin üst bilgiyi de içermesi durumunda gerekli değişikliklerin yapılması için doi.org ve indexlere bildirim yapılır, mevcutsa dergi deposundan makale verileri kaldırılır.


Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşırsanız...
Dergimizde yukarıda bahsedilen etik sorumluluklar ve dışında etik olmayan bir davranış veya içerikle karşılaşırsanız lütfen eid@erciyes.edu.tr adresine e-posta yoluyla bildiriniz.

Son Güncelleme Zamanı: 6.07.2024 17:50:16