Etik İlkeler ve Yayın Politikası

ETİK İLKELER

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, bilimsel yayın etiğine büyük önem vermekte ve bu açıdan, Yayın Etiği Komitesi (COPE: Committee on Publication Ethics) ve Açık Erişim Dergiler Dizini (DOAJ) gibi kuruluşlar tarafından belirlenmiş Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En iyi Uygulamalar İlkeleri çerçevesinde, "Yayın Etiği", "Araştırma Etiği", ve "Yasal/Özel izin belgesi alınması" ile ilgili kurallar ve etik standartlarla uyumlu bir şekilde hareket etmektedir.

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi açık erişim ve ücretsiz akademik ve bilimsel yayıncılık ilkesine bağlı olduğundan, yazarlardan makale başvuru, değerlendirme ve yayın süreçlerinde herhangi bir ücret alınmaz. Tüm içeriğe, derginin web sayfası üzerinden herhangi bir kısıtlama olmaksızın yayın tarihinden itibaren tam metin olarak sürekli ve ücretsiz açık erişim sağlamaktadır.

Makale göndermeden önce, uluslararası standartlar ve ilkeler esas alınarak belirlenmiş yayın etiği ilke ve politikaları ile derginin yazım kurallarının dikkatli bir şekilde okunması gerekmektedir. Yazarlar dergiye makale gönderdikleri zaman bu ilke ve kuralları kabul ettiklerini beyan etmektedir.

1. Yayın Kurulunun Etik Görev ve Sorumlulukları

• Makalenin yayın kurulunca değerlendirme sürecine alınması bir yayın taahhüdü anlamına gelmez. Değerlendirme süreci olumlu sonuçlansa bile makalenin yayımlanıp yayımlanmayacağı veya hangi sayıda yayımlanacağı yayın kurulunun kararı ile belirlenir.

• Yayın Kurulu, makaleleri yazarının yaşına, ırkına, cinsiyetine, dinsel inancına, etnik kökenine, uyruğuna,siyasal görüşüne ve sosyal sınıfına bakmadan, akademik ve bilimsel içeriğine göre değerlendirir.

• Yayın Kurulu, makalelere ilişkin intihal ve suistimal iddialarını her zaman incelemeye alır. Eğer bir makalede yayın etiğine aykırı eylemlerde bulunulmuşsa, Yayın Kurulu etik ilkeler ve standartlara göre işlem yapma hakkını kendinde saklı tutar.

• Yayın Kurulu, dergimize gönderilen bir makalenin aynı zamanda bir başka dergiye gönderilmemiş ve derginin değerlendirme sürecine de sokulmamış olmasını zorunlu şart olarak kabul eder.

• Yayın Kurulu, ilgili yazar ve hakemlerle başka türlü anlaşılmadığı müddetçe, dergiye gönderilen tüm materyalin ve hakemlerle yapılan tüm yazışmaların gizliliğini korumayı teminat altına alır.

2. Yazarların Etik Görev ve Sorumlulukları

• Yazarlar hazırladıkları özgün ve bilimsel çalışmalarla dergimize başvurabilir. Yazarlar makaleye bilimsel katkı verdiklerini garanti etmelidir.

• Dergiye gönderilen makaleler başka bir yerde yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır.

• Yazarın makalesini değerlendirme süreci başlamadan geri çekme hakkı saklıdır. Değerlendirme süreci başlamış olan makale geri çekilemez.

• Gönderilen makale ile ilgili çıkar çatışması oluşturacak durumlar ve ilişkiler varsa yazar tarafından açıklanmalıdır.

• Yazalar makalede kullandıkları tüm alıntılarına referans vermiş olmalıdır.

Yazarlar kaynakların orijinalliğinden ve teyidinden sorumludurlar.

• Yazarlar makalenin başka bir kişi ya da kurumun fikri mülkiyet haklarını ihlal etmediğini, intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık ve diğer etik ihlali türlerini içermediğini ve kendi çalışmaları olduğunu garanti etmelidir.

• Makalede adı geçen tüm yazarlar, gönderilen ve yayınlanan makaleler üzerinde eşit sorumluluğa sahiptir.

• Yazışmadan sorumlu yazar adı geçen tüm ortak yazarların yayına ve ortak yazar olarak adlandırılmaya razı olduğunu garanti etmelidir. Çalışmaya önemli bilimsel ve yazınsal katkı sağlayan tüm kişiler ortak yazar olarak adlandırılmalıdır.

• Yazarlar gerekli görülmesi halinde makalede yer alan veri setlerine ulaşımı sağlamalıdır.

• Yazarlar kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını gösteren belgeye sahip olmalıdır. En az beş yıl süre ile verileri ve belgeleri saklamalıdır.

Yayın kurulu, dergimize gönderilmiş yazılarda makale sahiplerinin yukarıdaki koşullara uymayı kabul ettiklerini varsayar. Yazarların gönderdikleri çalışmalar, bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı olmamalıdır. Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ nin 4. Maddesine göre bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

• İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,

• Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,

• Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

• Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

• Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

• Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

Diğer etik ihlal türleri şunlardır:

• Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,

• Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,

• İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,

• İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,

• İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,

• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,

• Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,

• Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,

• Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,

• Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.

• Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.

• Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,

• Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak.

3. Hakemlerin Etik Görev ve Sorumlulukları

• Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, makalelerin değerlendirme sürecinde çift taraflı kör hakemlik ilkesini benimsemiştir. Hakemler yazar adını göremeyeceği gibi, yazarlar da hakem adını göremez. Hakemler ve yazarlar birbiri ile doğrudan iletişime geçmemelidir.

• Hakemler sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışmaları değerlendirmeyi kabul etmelidir.

• Hakemler kendilerine ulaşan makaleleri gizli tutmalı ve hakemlik sürecinden elde ettikleri bilgileri kişisel menfaatleri için kullanmamalı ve başkalarıyla paylaşmamalıdır. Tarafsız ve gizlilik içerisinde, akademik dil kullanarak değerlendirme yapmalıdır.

• Hakemler yazarlar hakkında kişisel eleştirilerde bulunmamalıdır. Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır.

• Hakemler değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ve rekabet ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.

• Hakemler makaleyi zamanında ve etik sorumlulukla değerlendirmelidir.

• Hakemler değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.

4. Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi editör ve alan editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

Editörlerimizin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

• Editörlerimiz, hakemleri gönderi konusuna uygun olarak belirlemektedir.

• Editörlerimiz, hakemlere ihtiyaç duydukları bilgi ve rehberleri açık ve düzenli olarak sunmaktadırlar.

• Editörlerimiz, hakemleri gönderileri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille değerlendirmeleri yönünde teşvik etmektedirler.

• Editörlerimiz, yazarlar ve hakemler arasından olabilecek çıkar çatışmalarını önceden tespit etmeye çalışmaktadırlar.

• Editörlerimiz, hakemleri gönderilerden kaynaklanan etik sorular ve olası araştırma suistimalleri hakkında yorum yapmaya teşvik etmektedirler.

• Editörlerimiz, hakemleri gönderilerin orijinalliğini sağlamaya ve intihale karşı uyanık olmaya teşvik etmektedirler.

• Editörlerimiz, akademik kurumları akademik sürecin bir parçası olarak hakem değerlendirme faaliyetlerini kolaylaştırmaya teşvik etmektedirler.

• Editörlerimiz, hakemlerin performansını izlemekte ve yüksek kalitede olmasını sağlamak için çeşitli adımlar atmaktadırlar.

• Editörlerimiz, uygun hakemlerden oluşan bir veritabanı oluşturmakta ve sürekli hakem performanslarını izleyerek, güncellemektedirler.

• Editörlerimiz, saygısız, düşük kaliteli veya incelemelerini sürekli geç gönderen hakemleri derginin veritabanından çıkarmaktadırlar.

• Editörlerimiz, düşük performans veya başka nedenlerle çıkarılan hakemlerin yerine veritabanına yeni hakemler eklemektedirler.

• Editörlerimiz, yeni hakemleri belirleyebilmek için yalnızca kişisel değil çok çeşitli kaynaklara başvurmaktadırlar.

Editörlerimizin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörlerimiz yayımlanmak üzere bir gönderiyi kabul etme veya reddetme kararlarını, makalenin önemi, orijinalliği, açıklığına, çalışmanın geçerliliğine ve derginin alanına bağlı olarak vermektedirler.

• Yayınla ilgili ciddi sorunlar tespit edilmedikçe, editörler hakemler tarafından gönderileri kabul etme kararını değiştirmemektedirler.

• Yeni editörler, ciddi sorunlar tespit edilmedikçe önceki editör tarafından yapılan gönderileri yayınlama kararlarını bozmazlar.

• Dergimiz, yazarların editoryal kararlara itiraz edebilecekleri bir mekanizmaya sahiptir.

• Editörlerimiz, kendilerinden beklenen her konuda yazarlara rehberlik etmektedirler. “Yazım Kuralları" sitemizde yayımlanmakta ve zaman zaman güncellenmektedir.

• Editörlerimiz, yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici bildirimlerde bulunmaktadırlar.

• Dergimizde "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" işletilmektedir.

Editörlerimizin yayın kuruluna karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Dergimizin gelişimine ve daha iyi yönetilmesine aktif olarak katkıda bulunabilecek uygun niteliklere sahip yayın kurulu üyeleri belirlenmektedir.

• Derginin işleyişi hakkındaki fikirlerini ölçmek, dergi politikalarındaki herhangi bir değişiklik hakkında onları bilgilendirmek ve gelecekteki zorlukları belirlemek için yayın kurulu üyelerine düzenli olarak danışılmaktadır.

• Editörlerimiz tüm yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmekte ve gelişmelerden haberdar etmektedirler.

• Editörlerimiz aşağıda belirtilen konularda yayın kurulu üyelerine beklenen işlevleri ve görevleri hakkında açık rehberlik sağlamaktadırlar.

• derginin elçisi olarak hareket etmek,

• dergiyi desteklemek ve tanıtmak,

• en iyi yazarları ve en iyi çalışmaları araştırmak ve makale göndermelerini teşvik etmek,

• dergiye yapılan gönderileri gözden geçirmek,

• kendi uzmanlık alanlarındaki makalelerle ilgili başyazılar, incelemeler ve yorum yazmak için komisyonlar oluşturmak,

• yayın kurulu toplantılarına katılmak ve katkıda bulunmak.

Editörlerimizin dergi sahipleri ve yayıncılara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörlerimiz ile dergi sahibi / yayıncısı arasındaki anlaşmazlıkları usulüne uygun olarak ele almak için mekanizmalar oluşturulmuştur.

• Dergilerinin sahipleri ve yayıncılarıyla düzenli olarak iletişim kurulmaktadır.

Editörlerimizin editöryal ve hakem değerlendirme süreçlerine karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörlük sürecine dahil olan kişilerin (kendileri dahil) yeterli eğitim almalarını ve makale değerlendirmesi ve dergi yönetimi ile ilgili en son yönergeleri, önerileri ve kanıtları yakından takip etmeleri sağlanmaktadır.

• Makale değerlendirmesi ve teknolojik gelişmelerle ilgili araştırmalar hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmaktadır.

• Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar.

Editörlerimizin kalite güvencesine ilişkin görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

Editörlerimizin bireysel verilerin korunmasına yönelik görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler, gönderide yer alan deneklere ve görsellere ilişkin verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür.

Editörlerimizin akademik dürüstlüğü sağlamak için görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür.

• Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.

• Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikâyetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması da editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Editörlerimizin akademik yayın bütünlüğünü sağlamak için görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamakta ve yayımlanan makalelerin güvenli bir şekilde arşivlendiğinden emin olmaktadır.

• Editörler, yazarlara makaleleri ücretsiz yayımlama fırsatı sunmaktadır.

Editörlerimizin fikri mülkiyet hakları ile ilgili görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Editörlerimizin politik ve ticari kaygılar ile ilgili görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Dergi sahibi, yayıncı, sponsor ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Editörlerimizin çıkar çatışmaları ile ilgili görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editörler, yayın kurulu üyeleri ve diğer tüm görevlilerin listelerini yayınlamaktadır.

• Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti etmektedirler.

Editörlerin dergide yazarlık ve hakemlik rolü üstlenmeleri ile ilgili görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir;

• Editör kurulu üyeleri, yazar olarak bir yılda en fazla bir makale dergiye gönderebilir ve gönderdikleri makalenin değerlendirme sürecine hiçbir şekilde dahil olamaz.
• Dergi editörleri, zorunlu haller (örneğin başka hakem bulunamaması) dışında dergimizde hakemlik yapmamaktadır.

5. Fikri Mülkiyetlerle İlgili Görev ve Sorumluluklar

• Gazi İktisat ve İşletme Dergisi’nde yayımlanan çalışmalarda, yazarlar makalenin başka bir kişi ya da kurumun fikri mülkiyet haklarını ihlal etmediğini, intihal içermediğini ve kendi çalışmaları olduğunu garanti etmekte ve sorumluluğun kendilerine ait olduğunu beyan etmektedir.

• Makalelerde ileri sürülen fikirler yazarlara ait olup Gazi iktisat ve İşletme Dergisinin görüşlerini yansıtmamaktadır.

6. Çıkar Çatışması / Rekabeti İle İlgili Görev ve Sorumluluklar

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi ile taraf olan veya ilişkili gruplar arasında çıkar çatışması/rekabet oluşmasına fırsat vermemek için etik ilkeler ve standartlara uymaktadır.

7. Veri Paylaşımı İle İlgili Görev ve Sorumluluklar

Yazarlar, kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını gösteren belgeye sahip olmalı ve gerekli görülmesi halinde makalede yer alan veri setlerine ulaşımı sağlamalıdır. En az beş yıl süre ile verileri ve belgeleri saklamalıdır.

8. Şikayet ve Başvurular

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi’ne yapılacak şikayetler ve başvurular editör kurulu tarafından dikkate alınır, tarafsız ve açıklayıcı şekilde cevaplandırılır.

9. Gizlilik Beyanı

Derginin web sitesindeki isimler, elektronik posta adresleri ve kişisel bilgiler bu derginin belirtilen amaçları doğrultusunda kullanılacaktır. Başka amaçlar için kullanılmayacaktır.

Gazi İktisat ve İşletme Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.