Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Genel Etik İlkeler
Çıkar Çatışması
Olası bir çıkar çatışması varsa, mümkün olan en erken durumda dergiye bildirilmelidir. Yazarlar, çalışma sonuçlarını veya yorumlarını etkileme ihtimali olan herhangi bir çıkar durumunu çalışmalarında belirtmelidir. Çıkar çatışması olmayan durumlarda da bu bilgi, çalışma içerisinde kaynakça bölümünden önce yer almalıdır. Editörler, olası bir çıkar çatışması durumunda ilgili çalışmaya yönelik görüş belirtmekten kaçınmalıdır. Böyle bir durumda, ilgili çalışma başka bir editöre yönlendirilmelidir. Hakemler, olası bir çıkar çatışması durumunda ilgili çalışmayı değerlendirmeyi kabul etmemelidir. Hakem durumu, editöre bildirerek değerlendirme sürecinden çekilmelidir.
Gizlilik
Dergiye başvuruda bulunmuş herhangi bir çalışmaya ilişkin hiçbir bilgi, ilgili yazarlar, hakemler ve editörler dışında kimse ile paylaşılmamalıdır. Değerlendirme için gönderilen çalışma, gizli belge muamelesi görmelidir. Editör tarafından yetkilendirilmeyen hiç kimseye, çalışmaya ilişkin bilgi verilmemelidir. Benzer bir şekilde, hakemler yazarların kim olduğunu, yazarlar da hakemlerin kim olduğunu bilmemelidir. Bu durumu sağlamak, editörün sorumluluğundadır.
Özel (Ayrıcalıklı) Bilgiler
Dergiye gönderilen bir çalışmada yer alan yayımlanmamış materyal, yazarların yazılı izni olmaksızın editörler veya hakemler tarafından kendi çalışmalarında kesinlikle kullanılamaz. Değerlendirme sürecinde elde edilen bilgiler gizli tutulmalı ve kişisel avantaj için kullanılmamalıdır.
Şikayet ve İtirazlar
Yazarlar, editör veya hakemlerin yorumlarına karşı güçlü kanıt ve/veya yeni veriler/bilgilere dayanarak editör kararına itiraz etme hakkına sahiptir. Yazarlardan, editör kararına itirazlarına ilişkin detaylı bir açıklama beklenmektedir. Ayrıca, dergi tarafından göz önünde bulundurulması istenen yeni veriler/bilgiler ve teknik hatalara veya hakemleri içeren çıkar çatışmasına ilişkin deliller sunulmalıdır. Yazarlar, derginin işleyişine ilişkin itirazda bulunma hakkına da sahiptir.
Herhangi bir şikâyet veya itiraz dergi e-mail adresi aracılığıyla gerçekleştirilebilir (egitim.uteb@gop.edu.tr). Şikâyet veya itiraz alındıktan sonra, ilgili çalışmanın hakem değerlendirme sürecini yürüten alan editörünü de sürece dahil edebilir. İtirazların bir hafta içerisinde çözümlenmesi için editör mümkün olan tüm çabayı gösterecektir. Üçüncü taraf veya kurumlardan bir yanıt beklenen durumlarda gecikmeler yaşanabilir. İtiraz süreci sonunda, editörler mevcut kararda değişikliğe gitmeyebilir, alan editörüne yeni hakemler atama tavsiyesinde bulunabilir, yeni bir alan editörü atayarak değerlendirme sürecini tekrar başlatabilir veya kendi editörlüğü altında değerlendirme sürecini tekrar başlatabilir.
Araştırma Hilesi İddiaları
Aşırma, atıf manipülasyonu, veri uydurma/çarpıtma ve diğer türler dahil araştırma hilesi şüphesi doğarsa, editörler COPE ilkelerini takip ederek anında bir inceleme başlatır. İnceleme sonucu geçerli endişeler oluşursa, yazarlarla konuyu açıklığa kavuşturmaları için iletişime geçilir. Duruma ve ciddiyetine bağlı olarak, inceleme aşamasındaki çalışmalar reddedilebilir veya yayınlanmış çalışmalara ilişkin düzeltme/geri çekme işlemleri yapılabilir. Ayrıca, konu hakkında yazarın kurumuna bilgi verilebilir.
Yazarlar için Temel İlkeler
Standartlar ve Araştırma Sürecinin Raporlanması
Yazarlar, gerçekleştirdikleri çalışmanın tüm süreçlerini ve önemini doğru ve tarafsız bir şekilde raporlamalıdır. Çalışmanın verileri, raporda doğru bir şekilde yansıtılmalıdır. İlgili çalışma, başkaları tarafından tekrar yürütülebilecek kadar detaya sahip olmalıdır. Hatalı veya bilinçli bir şekilde gerçekleştirilen yanlış ifadeler etik dışıdır. Etik kurul izni gerektiren nitelikteki çalışmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk sayfasında yer verilmelidir. Ayrıca, ilgili etik kurul belgesi, makale gönderme sürecinde sisteme yüklenmelidir. Etik kurul izni ile ilgili detaylı bilgi için tıklayınız.
Verilerin Paylaşımı, Erişimi ve Saklanması
UTEB araştırma sonuçlarının dayandığı tüm veri setlerinin okuyucuların erişimine sunulmasını önermektedir. Herkese açık platformların (uygun olduğunda) kullanılması veri setlerini paylaşmanın yollarından biridir. Bu tür durumlarda verilere çalışma içinde atıf yapılmalıdır.
Veri setlerini herkese açık platformlarda paylaşmayan yazarların talep edildiği takdirde verilerini editör veya hakemlerle paylaşması zorunludur. Ayrıca, çalışma yayımlansa bile, verilerin makul bir süre (örneğin beş yıl) yazarlar tarafından saklanması önerilmektedir.
Orijinallik ve İntihal
Yazarlardan, gönderdikleri çalışmanın orijinal olması ve intihal içermemesi beklenmektedir. Yazarların yararlandıkları tüm çalışmalara eksiksiz ve doğru bir şekilde atıfta bulunması gereklidir. İntihal tespit edilen bir çalışma, değerlendirme sürecinin hangi aşamasında olduğuna bakılmaksızın reddedilir.
Çoklu veya Eşzamanlı Yayın
Yazarlar, daha önce başka bir yerde yayımlanmış ya da değerlendirme aşamasında olan çalışmalarını UTEB’e gönderemezler. Tam metin olarak yayımlanmamış bildiriler veya tezlerden üretilen çalışmalar, ilk sayfada dipnot belirtilmek koşuluyla değerlendirmeye alınır.
Yazarlık
Sadece, ilgili çalışmanın tasarım, yürütme, yorumlama gibi süreçlerinde önemli oranda katkıda bulunan kişiler yazar olarak eklenebilir. Araştırma sürecinde rol oynayan ancak yazar olacak kadar katkı sağlamayan kişiler, çalışmanın son sayfasında belirtilmelidir. Ayrıca, sorumlu yazar, tüm yazarların ve katkı sağlayanların çalışmada belirtildiğinden ve çalışmanın son şeklini bütün yazarların onayladığından emin olmalıdır. Çalışmanın son sayfasında, araştırmacıların katkı oranı belirtilmelidir. Değerlendirme süreci başlamış bir çalışma için yazar ekleme/çıkarma veya yazar sırası değiştirme gibi bir işlem talep edilemez.
Hataların Düzeltilmesi
Yazarlar, yayımlanmış veya değerlendirme aşamasında olan bir çalışmada önemli bir yanlış ya da hatayı fark ettiklerinde, doğrudan editörle iletişime geçme ve çalışmanın geri çekilmesi veya düzeltilmesi işlemlerinde editörle iş birliği yapma yükümlülüğüne sahiptir.
Editörler için Temel İlkeler
Yayın Kararı
UTEB’e değerlendirilmek üzere gönderilen bir çalışmanın yayımlanmasına ilişkin kararın sorumluluğu, ilgili çalışmanın editörlük sürecinde yer alan editöre aittir. Karar sürecinde editör, diğer editörler veya hakemlerin görüşlerinden yararlanır. Ancak uygun gördüğü durumlarda, yazara gerekçelerini de açıklayarak çalışmanın yayına uygun olmadığına karar verebilir. Editör, yazarların ırk, cinsiyet, yaş, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya politik görüş gibi özelliklerinden bağımsız olarak yayımlama veya yayımlamama kararını alır.
Hakem Değerlendirme Süreci
Editör, hakem değerlendirme sürecinin adil, yansız ve zamanında gerçekleşmesinden sorumludur. Bu süreçte en az iki bağımsız hakem değerlendirmesi beklenmektedir. İlgili hakem ve yazar isimlerinin taraflarca bilinmediğinden emin olmalıdır. Editör, değerlendirilmek üzere gönderilen çalışma konusunda uzmanlığa sahip hakemleri seçmekle yükümlüdür. Hakem raporlarına yönelik gerçekleştirilen itirazları, gerçekçi bir şekilde değerlendirmeli ve gerekirse farklı hakemler de sürece dahil edilmelidir. Editör, çıkar çatışması beyanlarını incelemeli, hakem raporlarında etik dışı isteklerde (hakemin kendine atıf yapılmasını istemesi gibi) bulunulmadığından emin olmalıdır.
Hataların Düzeltilmesi
Editör, yayımlanmış bir çalışmada önemli bir hata olduğuna yönelik yeterli bir kanıta sahip olursa, acil bir şekilde düzeltme, geri çekme veya ilgili bir not yayımlamak için harekete geçmekle yükümlüdür.
Dergi Metrikleri
Editör, yazarlardan yapay bir şekilde dergi konumunu artıracak isteklerde bulunamaz. Özellikle, dergide daha önce yayımlanmış çalışmalara atıfta bulunulmasını talep edemez.
Hakemler için Temel İlkeler
Editör Kararına Katkı
Hakemlerin görüş ve kararları, editörün karar verme sürecine yardımcı olacak nitelikte olmalıdır. Yazarlara bulunacağı öneriler, çalışmanın niteliğini artırıcı özellikte olmalıdır. Hakem adayı, ilgili çalışma için yeterli uzmanlığa sahip olmadığını veya verilen sürede değerlendirmeyi gerçekleştiremeyeceğini düşünüyorsa, editör tarafından yapılan hakemlik talebini kabul etmemelidir. Hakemlik teklifine yönelik kararını da mümkün olan en kısa sürede editöre bildirmelidir.
Tarafsızlık
Hakemler değerlendirmelerini, dürüst, tarafsız ve kişisel önyargılardan arınmış bir şekilde gerçekleştirmekle yükümlüdür. Yazarlara yönelik kişisel eleştirilerde bulunulmamalıdır. Hakemler görüşlerini, açık ve anlaşılır bir şekilde ve destekli olarak ifade etmelidir.
Kaynakların Belirtilmesi
Hakemler, çalışma konusuyla ilgili temel eserler varsa ancak değerlendirme aşamasında olan çalışmada yer almıyorsa, bunları belirlemelidir. Bir kaynaktan faydalanılmış ama atıf yapılmamış veya metin içerisinde belirtilmiş ancak kaynakçada yer almayan çalışmalar belirlenmelidir. Ayrıca hakemler, değerlendirme aşamasında olan çalışma ile daha önceden yayımlanmış bir çalışma arasında önemli oranda benzerlik fark ederlerse, editörü durumdan haber etmelidirler.
UTEB Yayın Politikası
UTEB, ULAKBİM Dergi Park platformunda “Hakemli Dergi” statüsünde yılda 3 sayı (Mart, Temmuz ve Kasım) elektronik olarak yayımlanmaktadır. Dergi, eğitim bilimleri alanında hem Türkçe hem İngilizce araştırma ve derleme çalışmaları yayımlamaktadır.
Değerlendirme ve Yayın Süreci
Dergiye ulaşan çalışmalar, Editörler Kurulu tarafından benzerlik oranı, dergi kapsamı ve yazım kurallarına uygunluk açısından ön incelemeden geçirilir. Bu inceleme sonucunda uygun bulunan çalışmalar kör hakemlik yöntemiyle en az iki hakemin değerlendirmesine sunulur. Hakemlere değerlendirme yapmaları için 30 gün süre verilir ve bu süre içinde dönüş yapmayan hakemin yerine yeni bir hakem atanır. Aday çalışmanın dergide yayımlanabilmesi için en az iki hakemden olumlu görüş alması gerekmektedir. Hakemlerden birinin olumlu, diğerinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda çalışma üçüncü bir hakemin görüşüne sunulur. Yazarlar, hakemler tarafından (varsa) önerilen düzeltmeleri 30 gün içerisinde yapmakla yükümlüdürler. Düzeltmeler gerçekleştirilirken Makale Düzeltme Takip Formu'nda hakem önerilerine yanıt verilmesi ve bu dosyanın da sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Hakemlerden yayımlanabilir raporu alan ve dergi editörlüğü tarafından kontrolü sağlanmış makaleler yayımlanma sürecine girerler. Mizanpaj süreci tamamlanan makalelere bir DOI numarası verilir. Daha sonra Editörler Kurulu kararıyla uygun bir sayıda yayımlanırlar. Son biçimi verilen ve yayın sürecine alınan makaleler üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz.
Çift-Taraflı Kör Hakemlik
UTEB, bilimsel inceleme sırasında hem yazar hem hakem kimliklerinin taraflardan gizlenmesi anlamına gelen çift-taraflı kör hakemlik uygulamasını benimsemektedir. Bu uygulamayı mümkün kılmak için değerlendirme süreci boyunca yazarlar, değerlendirmeye girecek hiçbir dosyada kimliklerini ortaya çıkarak hiçbir bilgiye yer vermemelidir. Benzer bir şekilde, hakemler de değerlendirme dosyalarını sisteme yüklemeden önce kimlik bilgilerinin dosyada bulunmadığından emin olmalıdır. Değerlendirme sürecini yürüten editör, çift-taraflı kör hakemlik sürecinin korunması için her türlü tedbiri alır.
Hakemlerin Seçilmesi
Yazarlar, çalışmalarını sisteme yüklerken hakem önerisinde bulunabilirler. Hakem önerisinde bulunurken, yazarlar önerilerinin tamamen bağımsız olduğundan ve çalışma veya yazarlar ile herhangi bir ilişkisi olmadığından emin olmalıdır. Hakem önerileri, hakemlerin kurumsal e-posta adresleri ile gerçekleştirilmelidir. Çalışmanın önerilen hakeme yönlendirilme kararı tamamen editörün sorumluluğundadır. Yazar tarafından önerilmiş olsun ya da olmasın, hakemler yazarlar ile aynı kurumdan olamazlar. Hakem seçimindeki temel ölçüt, çalışma konusundaki uzmanlık ve hakemlerin yazarlardan bağımsız olmasıdır.
Benzerlik Taraması
UTEB’e gönderilen tüm çalışmalar başvuru esnasında intihal.net© tarafından taranır ve intihal içerip içermediği kontrol edilir. Aday makalelerin benzerlik oranının %20'nin altında olması beklenir.
Arşiv Politikası
UTEB yazarların başvuru yapılan, kabul edilen ve yayımlanan çalışmalarını yayımdan önce veya sonra açık-erişim politikamız doğrultusunda arşivlemesini teşvik etmektedir. UTEB’de yayımlanan tüm içerik Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY 4.0) ile lisanslanmaktadır. Ayrıca UTEB saklama ve restorasyon amacıyla kütüphanelerde kalıcı arşivlerin ve katılımcı kütüphanelerin arşiv sistemlerinin oluşturulmasını mümkün kılmak için LOCKSS sistemini kullanmaktadır.