An Investigation on the Konya's Darülmuallimin (1914)

Yıl 2024, , 270 - 280, 28.12.2024

Seyit Taşer

https://doi.org/10.21733/ibad.1585580

Öz

In the Ottoman Empire, education was provided in every village, neighborhood, and district through various institutions such as neighborhood schools, stone schools, and primary schools, which corresponded to primary education. Additionally, madrasahs continued their educational activities in provincial centers. During the Tanzimat period (1839) of the Ottoman State's modernization, new educational institutions, beyond madrasahs and primary schools, began to emerge, particularly in Istanbul. Sultan Abdulhamid II played a significant role in establishing traditional educational institutions outside Istanbul. Among these institutions were the Darülmuallimin schools, which trained male teachers. The first Darülmuallimin was established in Istanbul in 1848, and Konya’s Darülmuallimin was one of the early provincial branches, opening in 1875. This school trained many teachers and continued its educational activities for many years in Konya. However, in 1914, during the Second Constitutional Era, an incident at the Konya Darülmuallimin necessitated an investigation by an education inspector. The documents related to this investigation were obtained from the Presidency Ottoman Archives, providing details on how the investigation was conducted. This study examines the investigation process and the nature of the incident that led to it.

Anahtar Kelimeler

Konya, Darülmuallimin, inspector, investigation

Konya Darülmuallimininde Yürütülmüş Bir Tahkikat Hakkında (1914)

Öz

Osmanlı Devleti’nde her karyede ayrıca sancak ve vilayetlerdeki her mahallede mahalle mektepleri, taş mektepler veya sıbyan mektepleri ilk eğitime karşılık gelecek şekilde eğitim vermekteydi. Vilayet merkezlerinde ayrıca medreseler eğitim faaliyetlerini devam ettirmekteydi. Osmanlı Devleti yenileşme veya Tanzimat dönemi(1839) itibariyle İstanbul’da medrese ve sıbyan mektebi dışında eğitim kurumları açılmaya başladı. Bu eğitim kurumlarının İstanbul dışında da açılması amacı doğrultusunda çalışmalar yapıldı. Şüphesiz bu konuda yani geleneksel tarzdaki eğitim kurumlarının İstanbul dışında da tesis edilmesinde Sultan II. Abdülhamid’in büyük emekleri olmuştur. Darülmualliminler de, Sultan II. Abdülhamid zamanında, İstanbul dışında da açılan eğitim kurumları arasında yer almıştır. Darülmuallimin öğretmen yetiştiren kurumlardandır. İlk olarak 1848’de İstanbul’da açılmıştır. Sonrasında ise taşrada açılan ilk darülmualliminler arasına Konya Darülmuallimini dâhil olmuştur. 1875 senesinde açılan bu eğitim kurumundan çok sayıda öğretmen yetişmiştir. Darülmuallimin erkek öğretmen okulu olup, Konya’da eğitim faaliyetlerini uzun yıllar devam ettirmiştir. Ancak, 1914 senesi, yani II. Meşrutiyet idaresine tesadüf eden yıllarda Konya Darülmuallimini’nde maarif müfettişinin tahkikatını gerektiren ve soruşturma yürütülen bir hadise söz konusu olmuştur. Müfettişin yaptığı tahkikata ilişkin belgeler Başkanlık Osmanlı Arşivi’nden temin edilmiştir. Burada soruşturma sürecinin nasıl yürütüldüğüne ilişkin ayrıntıları tespit etmek mümkündür. Çalışmada bu sürecin ayrıntılarına ve olayın mahiyetine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konya, Darülmuallimin, Müfettiş, Tahkikat

Kaynakça

• Arşiv Başkanlık Osmanlı Arşivi, BOA., MF.ALY., 59-15, 1332.R.14.
• Akyüz, Y. (2006). Türkiye’de öğretmen yetiştirmenin 160. yılında Darülmuallimîn’in ilk yıllarına toplu ve yeni bir bakış. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 20(20), 17-58.
• Binbaşıoğlu, C. (1995). Öğretmen yetiştirme açısından Türkiye'de eğitim bilimleri tarihi üzerinde bir araştırma. MEB.
• Cevad, M. (1338), Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe Teşkilat ve İcraatı. Matbaa-i Amire.
• Duman, T. & Dilaver, H. (1996). İstanbul’da açılan ilk Darülmuallimîn. Erdem, 9(26), 651-658.
• Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet devrinde eğitim hareketleri (1908-1914). Ocak Yay.
• Gürkan, K. İ. (1971). Darülfünun grevi. Harman Yayınları.
• Kodaman, B. (1991). Abdülhamid devri eğitim sistemi. TTK.
• Öztürk, C. (1993), Darülmuallimin. DİA, cilt:8, İstanbul.
• Taşer, S. (2017). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e öğretmen yetiştiren kurumlarda eğitim yönetimi ve denetimi. PegemAkademi Yayınları.
• Taşer, S. (2019). Mekteb-i Sultani issues in press. Innovation and Global İssues Congress Proceeding Books.
• Taşer, S. (2010). Konya Darülmuallimini’nde eğitim yönetimi ve denetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 209-219.
• Taşdemirci, E. (2002). 20. yüzyılda Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminde çağdaş pedagoji akımlari. Erdem, 14(40), 269-304.