Kariyer Keşfi Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, , 249 - 270, 02.08.2022

Sercan Özaydın , Diğdem Siyez

https://doi.org/10.21733/ibad.901688

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kariyer Keşfi Ölçeğinin (KKÖ) Türkçeye uyarlanması ve 4 - 7. sınıflar için psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Araştırmanın birinci örneklemini oluşturan 816 öğrenciden (397 kız, 419 erkek) toplanan verilerle KKÖ’nün yapı geçerliği, ölçüm değişmezliği, eş değer ölçek geçerliği ve güvenirliği incelenmiştir. Araştırmanın ikinci örneklemini oluşturan 148 öğrenciden (89 kız, 59 erkek) toplanan verilerle de KKÖ’nün test tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Yapı geçerliği için yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda KKÖ’nün orijinal faktör yapısına paralel olacak şekilde tek faktörlü yapıdan oluştuğu belirlenmiştir. Ölçüm değişmezliğine ilişkin elde edilen bulgular KKÖ’nün cinsiyete göre ölçüm değişmezliğini sağladığı göstermektedir. Eşdeğer ölçek geçerliği kapsamında KKÖ ile Çocuklar İçin Kariyer Gelişimi Ölçeği’nin bilgi ve merak alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. KKÖ’nün Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .83 olarak bulunmuş ve madde-toplam korelasyon değerlerin .44 - .64 arasında değiştiği görülmüştür. İki hafta ara ile uygulanan KKÖ’ye ilişkin test tekrar test güvenirlik katsayısı .87 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak KKÖ, 4 - 7. sınıf öğrencilerinin kariyer keşfi davranışlarını değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.

Anahtar Kelimeler

çocuklukta kariyer, kariyer keşfi, geçerlik, güvenirlik

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2020.KB.EGT.003

Adaptation of the Career Exploration Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study

Öz

The aim of this study is to adapt the Career Exploration Scale (CES) to Turkish and to examine its psychometric properties for grades 4-7. The structure validity, measurement invariance, concurrent scale validity and reliability of the CES were examined with the data collected from 816 students (397 girls, 419 boys) who constitute the first sample of the study. Test-retest reliability of CES was analyzed with the data collected from 148 students (89 girls, 59 boys), who constituted the second sample of the study. As a result of the confirmatory factor analysis made for the construct validity, it was determined that the CES consisted of a single factor structure parallel to the original factor structure. Findings regarding measurement invariance show that CES provides measurement invariance according to gender. Within the scope of concurrent scale validity, a positive significant relationship was found between CES and the knowledge and curiosity sub-dimensions of the Childhood Career Development Scale. Cronbach alpha reliability coefficient of CES was found to be .83 and it was seen that item-total correlation values ranged from .44 to .64. The test-retest reliability coefficient for CES, which was applied two weeks apart, was determined as .87. As a result, CES is a valid and reliable measurement tool that can be used to evaluate the career exploration behaviors of 4th - 7th grade students.

Anahtar Kelimeler

career in childhood, career exploration, validity, reliability

Proje Numarası

2020.KB.EGT.003

Kaynakça

• Adler, A. (2000). Yaşamın anlamı ve amacı (5. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Archer, L., DeWitt, J. ve Wong, B. (2014). Spheres of influence: What shapes young people’s aspirations at age 12/13 and what are the implications for education policy?. Journal of Education Policy, 29(1), 58-85.
• Azgın, A. O. ve Şenler, B. (2019). İlkokulda STEM: Öğrencilerin kariyer ilgileri ve tutumları. Journal of Computer and Educational Research, 7(13), 213-232.
• Bacanlı, F. ve Sürücü, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin kariyer gelişimleri ile ebeveyne bağlanmaları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 679-700.
• Bacanlı, F., Özer A. ve Sürücü, M. (2006, Ekim). Çocuklar için kariyer gelişim ölçeği’nin faktör yapısı ve güvenirliği. 9. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri, İzmir.
• Beale, A. V. (2000). Elementary school career awareness: A visit to a hospital. Journal of Career Development, 27(1), 65-72.
• Blustein, D. L. (2013). The psychology of working: A new perspective for a new era. D. L. Blustein (Yay. haz.). In The Oxford Handbook of the Psychology of Working (s. 3-18). New York: Oxford University Press.
• Bolboacă, S. D. and Jäntschı, L. (2006). Pearson versus Spearman, Kendall’s tau correlation analysis on structure-activity relationships of biologic active compounds. Leonardo Journal of Sciences, 9, 179–200.
• Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Crosscultural Psychology, 1(3), 185-216.
• Brown, D. (2002). Introduction and cases. Brown, L. Brooks ve Associates (Yay. haz.). In Career choice and development (s. 3-37). San Francisco: Jossey-Bass.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(4), 470-483.
• Cheung, G. W. ve Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural Equation Modeling, 9(2), 233-255.
• Cohen, R. J. ve Swerdlik, M. E. (2002). Psychological testing and assessment. New York: McGraw-Hill.
• Cortina, J. M. (1993). What is coefficient alpha? An examination of theory and applications. Journal of Applied Psychology, 78(1), 98-104.
• Creative Research Systems (Kasım, 2019). The survey system. 28.11.2019 tarihinde https://www.surveysystem.com/sscalc.htm sitesinden erişilmiştir.
• Creed, P. A. ve Patton, W. (2003). Predicting two components of career maturity in school based adolescents. Journal of Career Development, 29(4), 277-290.
• Curto, J. D. ve Pinto, J. C. (2011). The corrected VIF (CVIF). Journal of Applied Statistics, 38(7), 1499-1507.
• Drummond, R. J. ve Ryan, C. W. (1995). Career counseling: A developmental approach. New Jersey: Prentice Hall.
• Flum, H. ve Blustein, D. L. (2000). Reinvigorating the study of vocational exploration: A framework for research. Journal of Vocational Behavior, 56(3), 380-404.
• Ginevra, M. C. ve Nota, L. (2018). Journey in the World of professions and work: A career intervention for children. The Journal of Positive Psychology, 13(5) ,460-470.
• Ginzberg, E. (1972). Toward a theory of occupational choice: A restatement. Vocational Guidance Quarterly, 20(3), 2-9. Doi:10.1002/j.2164-585x.1972.tb02037.x
• Gottfredson, L. S. (1996). Gottfredson’s theory of circumscription and compromise. D. Brown, L. Brooks ve Associates (Yay. haz.). In Career choice and development (s. 121-178). San Francisco: Jossey-Bass.
• Gottfredson, L. S. (2004). Applying Gottfredson’s theory of circumscription and comprimise in career guidance and counseling. S. D. Brown ve R. W. Lent (Yay. haz.). In Career development and counseling: Putting theory and research to work (s. 71-100). USA: John Wiley & Sons.
• Granello, D. H. ve Wheaton, J. E. (2004). Online data collection: Strategies for research. Journal of Counseling & Development, 82(4), 387-393.
• Güneri, O. Y. (2013). İlkokullarda kariyer gelişimi müdahaleleri. F. K. Owen (Yay. haz.). 21. Yüzyılda kariyer gelişimi müdahaleleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Harrigton, D. (2009). Confirmatory Factor Analysis. Oxford University Press.
• Helwig, A. A. (1998). Developmental and sex differences in workers’ functions of occupational aspirations of a longitudinal sample of elementary school children. Psychological Reports, 82, 915-921.
• Helwig, A. A. (2008). From childhood to adulthood: A 15-year longitudinal career development study. The Career Development Quarterly, 57(1), 38-50.
• Herr, E. L. (2001). Career development and its practice: A historical perspective. The Career Development Quartely, 49(3), 196-211.
• Hong, S., Malik, M. L. ve Lee, M. (2003). Testing configural, metric, scalar, and latent mean invariance across genders in sociotropy and autonomy using a non-western sample. Educational and Psychological Measurement, 63(4), 636-654.
• Howard, K. A. S. ve Walsh, M. E. (2010). Conceptions of career choice and attainment: Developmental levels in how children think about careers. Journal of Vocational Behavior, 76(2), 143-152.
• Howard, K. A. S. ve Walsh, M. E. (2011). Children’s Conceptions of career choice and attainment: Model development. Journal of Career Development, 38(3), 256-271.
• Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Isaacson, L. E. ve Brown, D. (1999). Career information, career counseling, and career development (7th ed.). ABD: Allyn & Bacon.
• Işık, E. (2014). Çocuk kariyer gelişimi ile yaşam doyumu ve durumluk kaygı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 682-693.
• Kırdök, O. (2020). Çocukluk döneminde kariyer gelişimi. D.M. Siyez (Yay. haz.). Yaşam Boyu Kariyer Gelişimi içinde (s. 133-165). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• King, S. (1989). Sex differences in a causal model of career maturity. Journal of Counseling and Development, 68(2), 208-215.
• Kline, R. B. (1991). Latent variable path analysis in clinical research: A beginner’s tour guide. Journal of Clinical Psychology, 47(4), 471-484.
• Korkut, F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 187-197.
• Köse, T. A. ve Yangın, S. (2011). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin bilimsel kariyer ilgileri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 45-66.
• Krumboltz, J. D., Mitchell, A. M. ve Jones, G. B. (1976). A social learning theory of career selection. The Counseling Psychologist, 6(1), 71-81.
• Linnehan, F. (2004). The Relation of source credibility and message frequency to program evaluation and self-confidence of students in a job shadowing program. Journal of Vocational Education Research, 29(1), 67-81.
• Lubke, G. ve Muthén, B. (2004). Faktor-analyzing Likert-scale data under the assumption of multivariate normality complicates a meaningful comparison of observed groups or latent classes. Structural Equation Modeling, 11, 514-534.
• Mader, F. H., Mader, D. R. D. ve Alexander, E. C. (2017). Job shadowing experiences as a teaching tool: A new twist on a tried and true technique. Atlantic Marketing Journal, 5(3), 113-120.
• McCarthy, P. R. ve McCarthy, H. M. (2006). When case studies are not enough: Integrating experiential learning into business curricula. Journal of Education for Business, 81(4), 201-204.
• McIntosh, P. I. (2000). Life career development: Implications for school counselors. Education (Chula Vista, Calif.), 120(4), 621-625.
• Milfont, T. L. ve Fischer, R. (2010). Testing measurement invariance across groups: Applications in cross-cultural research. International Journal of Psychological Research, 3(1), 11-121.
• Miller, M. J. (1989). Career counseling for the elementary school child: Grades K-5. Journal of Employment Counseling, 26(4), 169-177.
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020). Sınıf Rehberlik Programı. https://orgm.meb.gov.tr/www/sinif-rehberlik-programi/icerik/1362 adresinden alınmıştır.
• Morelli, G. A., Rogoff, B. ve Angelillo, C. (2003). Cultural variation in young children’s access to work or involvement in specialised child-focused activities. International Journal of Behavioral Development, 27(3), 264-274.
• Nazlı, S. (2007). Career development in primary school children. Career Development International, 12, 446- 462.
• Nota, L. (2012). Life design and career counseling. Paper presented at the conference of the Italian Psychology Association (AIP), Genoa.
• Özyürek, R. (2013). Kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları: Çocuk ve ergenler için kariyer rehberliği uygulamaları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Padron, T. C., Fortune, M. F., Spielman, M. ve Tjoei, S. (2017). The job shadow assignment: career perceptions in hospitality, recreation and tourism. Research in Higher Education Journal, 32, 1-20.
• Paulhus, D. L. ve Vazire, S. (2007). The self-report method. R. W. Robins, R. C. Fraley, ve R. F. Krueger (Yay. haz.). In Handbook of research methods in personality (s. 224 –239). London: Guilford.
• Pişkin, M. (2016). Kariyer gelişim sürecini etkileyen faktörler. B. Yeşilyaprak (Yay. haz.). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya içinde (s. 43-78). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pope, M. (2003). Career counseling in the twenty-first century: Beyond cultural encapsulation. The Career Development Quartely, 52(1), 54-60.
• Preacher, K. J. ve MacCallum, R. C. (2002). Exploratory factor analysis in behavioral genetics research: Factor recovery with small sample sizes. Behavior Genetics, 32(2), 153-161.
• Primé, D. R., Nota, L., Ferrari, L., Schultheiss, D. E. P., Soresi, S. ve Tracey, T. J. G. (2010). Correspondence of children’s anticipated vocations, perceived competencies, and interests: Results from an Italian sample. Journal of Vocational Behavior, 77(1), 58-62.
• Robinson, M. A. (2018). Using multi‐item psychometric scales for research and practice in human resource management. Human Resource Management, 57(3), 739-750.
• Rodgers, J. L. ve Nicewander, W. A. (1988). Thirteen ways to look at the correlation coefficient. American Statistician, 42(1), 59–66.
• Roe, A. (1968). Early determinants of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 4(3), 217-218.
• Salomone, P. R. (1996). Tracing Super’s theory of vocational development: A 40-year retrospective. Journal of Career Development, 22(3), 167-184.
• Schultheiss, D. E. P., Palma, T. V. ve Manzi, A. J. (2005). Career development in middle childhood: A qualitative inquiry. The Career Development Quarterly, 53(3), 246-262.
• Schultheiss, D. E. P. ve Stead, G. B. (2004). Childhood career development scale: Scale construction and psychometric properties. Journal of Career Assessment, 12, 113-134.
• Seçer, B. ve Çınar, E. (2011). Bireycilik ve yeni kariyer yönelimleri. Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 49-62.
• Sellers, N., Satcher, J. ve Comas, R. (1999). Children’s occupational aspirations: Comparisons by gender, gender role identity, and socioeconomic status. Professional School Counseling, 2, 314-318.
• Sharf, R. S. (2017). Kariyer gelişim kuramlarının kariyer danışmasına uygulanması (6. Baskı). F. Bacanlı ve K. Öztemel (Yay. haz.). Ankara: Pegem Akademi.
• Shrout, P. E. ve Fleiss, J. L. (1979). Intraclass correlations: Uses in assessing rater reliability. Psychological Bulletin, 86(2), 420-428.
• Siyez, D. M. (2013). Kariyer gelişimi kuramlarını anlama ve uygulama. F. K. Owen (Yay. haz.). 21. Yüzyılda kariyer gelişimi müdahaleleri içinde (s. 42-93). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Siyez, D. M. (2016). Gelişimsel yaklaşımlar. B. Yeşilyaprak (Yay. haz.). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya içinde (s. 171-217). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Stumpf, S. A. ve Colarelli, S. M. (1981). The effect of career education on exploratory behavior and job search outcomes. Academy of Management Proceedings, 41, 76-90.
• Stumpf, S. A., Colarelli, S. M., ve Hartman, K. (1983). Development of the career exploration survey (CES). Journal of Vocational Behavior, 22(2), 191–226.
• Super, D. E. (1990). A life-span, life-space approach to career development. D. Brown ve L. Brooks (Yay. haz.). In Career Choice and Development (s. 197-261). San Francisco: Jossey-Bass.
• Tanhan, F. ve Yılmaz, Ü. (2017). Öğrencilerin kariyer seçimlerinde aile ve sosyal medyanın etkisinin incelenmesi: Bir odak grup çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(35), 35-47.
• Taveira, M. D. C. ve Moreno, M. L. R. (2003). Guidance theory and practice: The status of career exploration. British Journal of Guidance & Counseling, 31(2), 189-208.
• Torimiro, D. O., Dionco-Adetayo, E. ve Okorie, V. O. (2003). Children and involvement in animal rearing: A traditional occupation for sustainability of nomadic culture?. Early Child Development and Care, 173(2-3), 185-191.
• Tracey, T. J. G., Lent, R. W., Brown, S. D., Soresi, S., ve Nota, L. (2006). Adherence to RIASEC structure in relation to career exploration and parenting style: Longitudinal and idiothetic considerations. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 248–261.
• Trice, A. D. ve King, R. (1991). Stability of kindergarten children’s career aspirations. Psychological Reports, 68(3), 1378.
• Trice, A. D. ve Tillapaugh, P. (1991). Children’s estimates of their parents’ job satisfaction. Psychological Reports, 69, 63-66.
• Vandenberg, R. J. ve Lance, C. E. (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: Suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3(1), 4-70.
• Watson, M. ve McMahon, M. (2008). Children’s career development: Metaphorical images of theory, research, and practice. The Career Development Quartely, 57(1), 75-83.
• Watson, M., McMahon, M., Foxcroft, C. ve Els, C. (2010). Occupational aspirations of low socioeconomic black south african children. Journal of Career Development, 37(4), 717-734.
• Weeks, M. O. ve Porter, M. P. (1983). A second look at the impact of nontraditional vocational role models and curriculum on the vocational role preferences of kindergarten children. Journal of Vocational Behavior, 23, 14-71.
• Wood, C. ve Kaszubowski, Y. (2008). The career development needs of rural elementary school students. The Elementary School Journal, 108(5), 431-444.
• Yaylacı, G. Ö. (2007). İlköğretim düzeyinde kariyer eğitimi ve danışmanlığı. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi (Bilig), 40, 119-140.
• Yeşilyaprak, B. (1986). Gençlere meslek seçiminde yapılacak yardımlar. Eğitim ve Bilim Dergisi, 10(59), 28-32.
• Yeşilyaprak, B. (2019). Türkiye’de mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı hizmetleri: Güncel durum ve öngörüler. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 73-102.
• Yurek, L. A., Vasey, J. ve Havens, D. S. (2008). The use of self-generated identification codes in longitudinal research. Evaluation Review, 32(5), 435-452.