The Relationship between School Administrators' Administrative and Cyberloafing Behaviors

Yıl 2019, Güz, 134 - 152, 09.12.2019

Mehmet Kurun Fatma Çobanoğlu

https://doi.org/10.21733/ibad.611278

Öz

Okul Yöneticilerinin Yönetsel ve Sanal Kaytarma Davranışları Arasındaki İlişki

Öz

Okulların amaçlarına
ulaşabilmesi, okul yöneticilerinin kendilerine verilen görevleri yerine
getirebilmelerini sağlayacak yönetsel davranışları sergilemelerine bağlıdır.
Ancak teknolojide yaşanan gelişmeler, okul yöneticilerinin yönetsel
davranışları sergilemelerini kolaylaştırmanın yanı sıra bu davranışları
engelleyebilecek sanal kaytarma davranışlarına da neden olabilmektedir. Bu
araştırmada, okul yöneticilerinin yönetsel davranışları ve sanal kaytarma
davranışlarını gösterme düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi
amaçlamıştır. İlişkisel tarama modelinde yürütülen araştırmanın örneklemini,
Denizli ili Tavas ilçesinde görev yapan 41 okul müdürü ve 433 öğretmen
oluşturmuştur. Sanal Kaytarma Ölçeği ve Uluslararası Öğretme ve Öğrenme
Araştırmasında  (TALIS) geliştirilen
Yönetsel Davranışlar Ölçeği ile toplanan verilerin analizinde, normal dağılım
göstermesi nedeniyle parametrik test kullanılmıştır. Ancak grup
karşılaştırmalarında eleman sayısının 30’un altında olduğu durumlarda
nonparametrik testler kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde,
okul yöneticilerinin öğretmenlerin algılarına kıyasla daha fazla yönetsel
davranışları sergilediklerini düşündükleri ve okul yöneticilerinin “çok az”
düzeyde sanal kaytarma davranışlarında bulundukları sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, hem okul yöneticisi hem de öğretmen algılarına göre okul
yöneticilerinin, yönetimsel liderlik davranışlarını, öğretimsel liderlik
davranışlarına göre daha fazla sergiledikleri ortaya çıkmıştır. Okul
yöneticilerinin yönetsel ve sanal kaytarma davranışlarına ilişkin algıları
farklı değişkenler açısından farklılık göstermezken, öğretmen algılarının
öğretmenlerin görev yaptıkları okul türüne göre farklılaştığı görülmüştür. Son
olarak, öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin yönetsel davranışları
sergileme düzeyleri ile sanal kaytarma davranışları gösterme düzeyleri arasında
herhangi bir ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yönetsel Davranış, Sanal Kaytarma, okul yöneticisi

Kaynakça

• Akca, A. (2013). Okul yöneticilerinin iş dışı internet kullanım (siber aylaklık) davranışlarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akçay, C. ve Başar, M. A. (2004). İlköğretim okul müdürlerinin yönetsel görevlere ayırdıkları zaman ve bunları önemli görme dereceleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38(38), 170-197.
• Aksoy, E. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri (Aydın ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Altaş, M. (2013). İlk ve orta dereceli okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri. Yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Altun, S. A. ve Özdemir, S. (2017). Okul müdürlerinin yönetsel davranışları. S. A. Altun, D. Örücü, K. Beycioğlu, Y. Kondakçı ve S.Koşar (Ed.) Eğitim Yönetimi Araştırmaları içinde (1. Baskı, s.173-186). Ankara: Pegem Akademi. doi: 10.14527/9786052411551
• Arık, M. (2016). Eğitim fakültelerinde çalışan öğretim elemanlarının sanal kaytarma düzeylerinin yordayıcısı olarak örgüt iklimi: İstanbul ili örneği. Yüksek lisans tezi. Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, E. T. ve Demir, H. (2016). Sanal kaytarma: Bir kamu kurumunda hemşireler üzerinde ampirik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 9(43), 1626-1637.
• Arslantaş, İ. H. ve Özkan, M. (2014). Öğretmen ve yönetici gözüyle etkili okulda yönetici özelliklerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science. 26, 181-193. Doi: 10.9761/JASSS2295
• Aşıt, Y. (2009). İlköğretim okul müdürlerinin mevzuattaki görev tanımlarına ilişkin öğretmen algıları. Yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ataş, M. (2017). Öğretmenlerin sanal kaytarma davranışları ile zaman yönetimi becerileri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Aydın, M. (1998). Eğitim yönetimi (5. Baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Aydın, A. (2016). Okul müdürlerinin bir haftasına genel bakış. Yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.Aydoğan, A. G. (2018). Okul yöneticilerinin öğretimsel ve yönetimsel liderlik davranışları: Polatlı örneği. Yüksek lisans tezi. Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balcı, A. (2013). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Blanchard, A. L., & Henle, C. A. (2008). Correlates of different forms of cyberloafing: The role of norms and external locus of control. Computers in Human Behavior, 24(3), 1067-1084.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (8. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Candan, H., & Mehmet, İ. N. C. E. (2016). SİBER KAYTARMA ve ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK EMNİYET ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 229-235.
• Çelik, M. (2015). Ortaokullarda görev yapan okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yüksek lisans tezi. Mevlana Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çivilidağ, A.(2017). İş yaşamında sanal kaytarmanın iş stresi, iş doyumu ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (59), 355-373.
• Çizmeci, E. ve Deniz, S. (2016). Özel sağlık kuruluşlarında iş dışı amaçlarla internet kullanımı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 32, 213-224.Demir, Ö. ve Seferoğlu, S. S. (2016). Bilgi okuryazarlığı, internet bağımlılığı, sanal aylaklık ve çeşitli diğer değişkenlerin sanal zorbalık ile ilişkisinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(1), 1-26.
• Demiral, E. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ergen, H. ve Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 2-19.
• Ergün, E. ve Altun, A. (2012). Öğrenci gözüyle siber aylaklık ve nedenleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(1), 36-53.
• Fındıklı, M. A. (2016). Sanal kaytarma ve iş performansı ilişkisi: Sağlık ve tekstil sektörü çalışanlarının karşılaştırılması. International Journal of Social Inquiry, 9(1), 33-62.
• Fırat, A. (2015). Okul müdürlerinin yönetsel yetkinlikleri ile hesap verebilirliklerine yönelik okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri(Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Gay, L. R., Airasian, P. W., & Mills, G. E. (1996). Educational research: Competencies for analysis and application (5.Baskı). Upper Saddle River, NJ: Merrill-Prentice Hall.
• Hayıt, T. ve Dönmez, O. (2016). Üniversite öğrencilerinin siber aylaklık profilleriyle bilişsel kapılma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(16), 146-150.
• Henle, C., Kohut, G. & Booth, R. (2009). Designing electronic use policies to enhance employee perceptions of fairness and to reduce cyberloafing: An empirical test of justice theory. Computers In Human Behavior, 25, 902-910.
• İnandı, Y. ve Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim okulları ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 123-149.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
• Keklik, B., Kılıç, R. ve Yıldız, H. (2014). Sanal kaytarma davranışları iş yerinde verimlilik kaybına mı neden oluyor yoksa örgütsel öğrenme yeteneğini mi arttırıyor. 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs, Konya.
• Koç, M. H.(2018). Okul müdürleri tarafından yapılan öğretmen denetimlerine ilişkin ilkokul müdürlerinin görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 48, 91-110.
• Kozak, A. (2016). Okul yöneticilerinin yönetsel davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Lim, V. K. G. (2002). The IT way of loafing on the job: Cyberloafing, neutralizing and organisational justice. Journal of Organisational Behaviour, 23(5), 675–694.
• Lim, Vivien K.G.; Chen, J.Q. (2012). Cyberloafing at the workplace: Gain or drain on work?. Behaviour and Information Technology, 31(4), 343-353.
• Linn, R. & Miller, M. (2005). Measurement and assessment in teaching (9.Baskı). Upper Saddle River NJ: Merrill-Prentice Hall.
• Milli Eğitim Bakanlığı Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü (2010). Uluslararası Öğretme ve Öğrenme Araştırması Türkiye Ulusal Raporu, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (2013). T.C. Resmi Gazete, 28758, 7 Eylül 2013.
• Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği (2014). T.C. Resmi Gazete, 29009, 24 Mayıs 2014.
• Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014). T.C. Resmi Gazete, 29072, 26 Temmuz 2014.
• Okutan, M. (2003). Okul müdürlerinin idari davranışları. Milli Eğitim Dergisi,157 (1).
• Örücü E. ve Yıldız H. (2014). İşyerinde kişisel internet ve teknoloji kullanımı: Sanal kaytarma. Ege Akademik Bakış, 14(1): 99-114.
• Özdem, G. ve Demir, A. (2015). Okul yöneticilerinde sanal kaytarma davranışı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Dergisi, 11(3), 1029-1042.
• Özdemir, N. (2016). Okul müdürünün yönetsel davranışlarının akademik başarıyla ilişkisi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Özden, Y. (1998). Eğitimde Dönüşüm. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Özkalp, E., Aydın, U. ve Tekeli, S. (2012). Sapkın örgütsel davranışlar ve çalışma yaşamında yeni bir olgu: Sanal kaytarma (cyberloafing) ve ilişkilerine etkileri. Çimento İşveren Sendikası Dergisi, 26(2), 18-33.
• Palladan, A. A. (2018). Moderating effects of cyberloafing activity on ınnovative work behaviour and lecturers job performance. International Journal of Advanced Studies in Social Science & Innovation, 2(1), 28-49.
• Polat, M. (2018). Derslerde akıllı telefon siber aylaklığı ölçeği (DATSAÖ): Üniversite öğrencileri için bir ölçek uyarlama çalışması. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(21), 3114-3127.
• Reilly, D. H. (1984). The principalship: the need for a new approach. Education, 104(3), 242-247.
• Sarpkaya, R. (2014). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (4.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sebastian, J., Allensworth, E., & Huang, H. (2016). The role of teacher leadership in how principals influence classroom instruction and student learning. American Journal of Education, 123(1), 69-108.
• Serin, M. K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(3), 435-459.
• Şahin, B. (2007). Okul yöneticilerinin günlük mesailerinde yaptıkları işlere genel bir bakış. Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Şenel, S., Günaydın, S., Sarıtaş, M. T. ve Çiğdem, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin siber aylaklık seviyelerini yordayan faktörler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 95-105.
• Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şişman, M. ve Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taymaz, H. (1995). Okul yönetimi. Ankara: Saypa Yayınları.
• Taymaz, H. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi (10.Baskı). Ankara: Pegem A Yayınları.
• Teyfur, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin uyguladığı yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının sınıf yönetimi uygulamalarına etkisinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 139-164.
• Turan, S. ve Yalçın, G. (2015). Okul yöneticilerinin yaptığı ve yapmak istediği işler ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2), 11-34.
• Ulusoy, H. ve Benli, D.G. (2017). Akademisyenlerin sanal kaytarma davranışları: bir kamu üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54).
• Ünal, Ö. F. ve Tekdemir, S. (2015). Sanal kaytarma: Bir kamu kurumunda ampirik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-118.
• Varol, F., ve Yıldırım, E. (2017). Siberaylaklık: Öğretmen adayları ve mobil teknolojiler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Dergisi, 13(3), 1046-1057.
• Yakut, G. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinin mevzuattaki görev tanımlarına ilişkin davranışları gösterme düzeyleri(Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yalçın, G. (2015). Okul yöneticilerinin yaptığı ve yapmak istediği işler ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yalçın, S. (2017). Öğretmenlerin algılarına göre istenmeyen okul yöneticisi davranışları. Ekev Akademi Dergisi,69, 105-116.
• Yıldız, H., Yıldız, B. ve Ateş, H. (2015). Sanal kaytarma davranışlarının sergilenmesinde örgütsel adalet algısının rolü var mıdır?. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(2), 55-66.
• Yıldız, H., Yıldız, B. ve İyigün, N. Ö. (2016). Psikolojik sözleşme algısının sanal kaytarma davranışları üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 147-165.
• Yılmaz, A. B. (2017). Lisansüstü öğrencilerinin siber aylaklık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Karma bir çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 113-134.