Investigation of Adolescents' Social Media Addiction and Happiness Levels According to Responsibility Feeling - Behavior and Social - Emotional Learning

Yıl 2025, Sayı: 18, 18 - 39

Fulya Yuksel-şahin , Melis Akdemir Altinsoy

Öz

Since the use of social media has an important place in the socialisation process, its use among adolescents is quite intense. Happiness is one of the most important criteria of mental health. In the study, adolescents' social media addiction and happiness levels were examined according to responsibility feeling-behavior, social-emotional learning. The study group consisted of 505 volunteer adolescents attending private and public secondary schools in Istanbul. The "Responsibility Feeling-Behavior Scale”,"Social- Emotional Learning Scale" “Social Media Addiction Scale for Adolescents”, “Happiness Scale” were used to collect the study data. MANOVA-Pillai’s Trace Test were utilized for data analysis. Effect size values of eta squared were also calculated. In the study, .05 was taken as the significance level. As a result of the study, it was found that adolescents with high levels of responsibility feeling-behaviour and social-emotional learning level had low levels of social media addiction and high levels of happiness. Research findings are discussed and recommendations are presented.

Anahtar Kelimeler

Responsibility Feeling and Behavior, Social and Emotional Learning, Social Media Addiction, Happiness, Adolescent

Sorumluluk Duygusu–Davranışına ve Sosyal-Duygusal Öğrenmeye Göre Ergenlerin Sosyal Medya Bağımlılığı ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Sosyal medya kullanımı sosyalleşme sürecinde önemli bir yere sahip olduğundan, ergenler arasında kullanımı oldukça yoğundur. Mutluluk ise ruh sağlığının en önemli kriterlerinden birisidir. Araştırmada, ergenlerin sosyal medya bağımlılığı ve mutluluk düzeyleri sorumluluk duygusuna-davranışına ve sosyal-duygusal öğrenmesine göre incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul'daki özel ve devlet ortaokullarına devam eden 505 gönüllü ergenden oluşturmuştur. Araştırma verilerini toplamak için “Sorumluluk Duygusu ve Davranışı Ölçeği”, “Sosyal ve Duygusal Öğrenme Ölçeği”, “Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği” ve “Mutluluk Ölçeği”, kullanılmıştır. Verilerin analizi MANOVA-Pillai’s Trace Testi ile yapılmıştır. Eta kare etki büyüklüğü değerleri de hesaplanmıştır. Çalışmada anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır. Araştırmanın sonucunda, sorumluluk duygusu-davranışı ile sosyal-duygusal öğrenme düzeyi düzeyi yüksek olan ergenlerin sosyal medya bağımlılığı düzeyi düşük; mutluluk düzeyleri ise yüksek bulunmuştur. Araştırma bulguları tartışılmış ve önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sorumluluk Duygusu-Davranışı Sosyal-Duygusal Öğrenme, Sosyal Medya Bağımlılığı, Mutluluk, Ergen

Kaynakça

• Acar, N. (2024). Sosyal medya bağımlılığı: kökenleri, tanı kriterleri ve tedavi teknikleri. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 14(4), 1099-1114. https://doi.org/10.7456/tojdac.1515522.
• Akbulut Kılıçoğlu, N. (2016). Tek ebeveynli ergenlerin sosyal-duygusal öğrenme becerilerini geliştirmeye yönelik dışavurumcu temelli grup çalışmasının etkililiğinin sınanması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aktan, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421.
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Andreassen, C. S., Torsheim, T. & Pallesen, S. (2015). Predictors of use of social network sites at work - a specific type of cyberloafing. Journal of Computer-Mediated Communication, 19(4), 906–921.
• Arapgirlioğlu, H. & Tankız, K.D.. (2011). Müzik öğretmenliği programı özel yetenek sınavlarında alan ve yerleştirme puanlarının karşılaştırılması. E-international Journal of Educational Research, 2(4), 55-69.
• Arslan A. & Taş, İ. (2022). Ortaokul öğrencilerinde oyun bağımlılığı ile sorumluluk duygusu-davranışı ve sosyal beceriler. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 716-731.
• Ashdown, D. M. & Bernard, M. E. (2012). Can explicit instruction in social and emotional learning skills benefit the social-emotional development, well-being, and academic achievement of young children? Early Childhood Education Journal, 39(6), 397-405.
• Ayaydın, Y., & Ayaydın, H. Y. (2018). Sosyal medyanın değer oluşturma sürecindeki rolünün öğrenci görüşleriyle incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 57-89.
• Babacan, M. E. (2016). Sosyal medya kullanım alanları ve bağımlılık ilişkisi. Türkiye Yeşilay Cemiyeti, 3(1), 7-28.
• Babadoğan, C. (2003). Sorumlu davranış geliştirme stratejileri bağlamında öğrenen sınıf. Milli Eğitim Dergisi, 157, 133-147.
• Babalar, A. (2018). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinde kontrol hissi ile okulda öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Balcı, Ş. & Baloğlu, E. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 29, 209-234.
• Başaran, İ. E. (1971). Eğitim psikolojisi. Nobel Yayın.
• Bencivenga, A. S. & Elias, M. J. (2003). Leading schools of excellence in academics, character and social-emotional development. NASSP Bulletin, 87, 60-72.
• Bonetti, L., Campbell, M. A. & Gilmore, L. (2010). The relationship of loneliness and social anxiety with children’s and adolescents’ online communication. Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, 13(3), 279–285.
• Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: definition, history, and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 210-230.
• Bozzola, E., Spina, G., Agostiniani, R., Barni, S., Russo, R., Scarpato, E., & Staiano, A. (2022). The use of social media in children and adolescents: scoping review on the potential risks. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16), 9960.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, S., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayın.
• CASEL. (2003). https://casel.org/
• Celep, C. (2011). Sınıf yönetiminde kuram ve uygulama. Pegem Yayın.
• Cheng, H. & Furnham, A. (2002). Personality, peer relations and self-confidence as predictors of happiness and loneliness. Journal of Adolescence, 25(3), 327–339.
• Cherniss, C. (1998). Social and emotional learning for leaders. Educational Leadership, 55(7), 26-28.
• Creswell, J.W. (2017). Araştırma deseni (Çev. Ed. S.B. Demir). Eğiten Kitap.
• Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zeka açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çeliker, V. B. & Aşiroğlu, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin internet bağımlılıkları ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Edu 7: Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(11), 43-57.
• Çokluk, O., Sekercioglu, G. & Büyüköztürk, S. (2016). Sosyal bilimler için çok degiskenli istatistik SPSS ve LSREL uygulamalar. Pegem Yayın.
• Davis, M., Fanning, P. & McKay, M. (2010). İletişim becerileri. (Çev. O. Gelbal). HYB Yayıncılık.
• Demir, Ü. (2020). Aile özellikleri ve mutluluk: Çanakkale’de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1296-1306.
• Demir, Y. & Kumcağız, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 23-42.
• Demirci, İ. & Ekşi. H. (2018). Keep calm and be happy: A mixed method study from character strengths to well-being. Educational Sciences: Theory & Practice 18(29) 303–354. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2018.2.0799
• Diener, E. (1984). Subjective well being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: the science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34-43.
• Doğan, U. (2015). Öğrenci bireysel Sorumluluk Ölçeği-10’un Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 163-170.
• Doğan, U., & Karakuş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının yordayıcısı olarak çok boyutlu yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
• Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: a meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development, 82(1), 405-432.
• Eldeleklioğlu, J. (2004). Çocuklarda özgüven gelişimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 111-121.
• Elias, M. J. (2003). Academic and social-emotional Learning. International Academy of Education and The International Bureau of Education, 1-34. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED473695.pdf
• Eroğlu, O. & Yıldırım, Y. (2017). Sosyal medya ağlarının kullanım amacı ve bağımlılığının uyku kalitesi ile ilişkisinin incelenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-10.
• Eryılmaz, A. & Aypay, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile kimlik statüsü ilişkisinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 167-179.
• Eryılmaz, A. & Öğülmüş, S. (2010). ergenlikte öznel iyi oluş ve beş faktörlü kişilik modeli. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 189-203.
• Evren, C. (2016). Davranışsal bağımlılıklar. Türkiye Psikiyatri Derneği Sürekli Eğitim / Sürekli Mesleki Gelişim Dergisi, 6(3), III.
• Fromm, E. (1994). Sevginin ve şiddetin kaynağı. (Çev. Y. Salman & N. İçten). Payel Yayınevi.
• Garmezy, N. (1991). Resilience and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty. American Behavioral Scientist, 34(4), 416–430. https://doi.org/10.1177/0002764291034004003.
• Geldard, K. & Geldard D. (2013). Ergenler ve gençlerle psikolojik danışma - proaktif yaklaşım. (Çev. Ed. M. Pişkin). Nobel Yayın.
• Greenberg, M. T., Weissberg, R. P., O’Brien, M.U., Zins, J.E., Fredericks, L., Resnik, H. & Elias, M. J. (2003). Enhancing school-based prevention and youth development through coordinated social, emotional, and academic learning. American Psychologist, 58(6-7), 466-474.
• Griffiths, M. (2005). A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10(4), 191-197.
• Guillén Zambrano, H. R., de la Puente Ronceros, R. A. & Pease Dreibelbis, M. A. (2024). The subjective well-being in Peruvian adolescence: Identifying domains and evaluations in a non-WEIRD context. Journal of Research on Adolescence, 34(2), 466-47 .
• Guo, S & Cheung C-K. (2023). Social media and adolescents’ well-being. Healthcare. 11(16), 2297. https://doi.org/10.3390/healthcare11162297.
• Güner N. & Selçuk, Z. (2004). Sınıf içi rehberlik uygulamaları. Pegem Yayın.
• Gür, S. H., Bakırcı, Ö., Karabaş, B. N., Bayoğlu, F. & Atli, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının akademik erteleme davranışları üzerindeki etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(10), 68-77.
• Hetz, P.R., Dawson, C.L. & Cullen, T.A. (2015). Social Media Use and the Fear of Missing out (FoMO) While Studying Abroad. Journal of Research on Technology in Education, 47(4), 259-272.
• Hsu W.C., Fuh L.J. & Liao, S.C. (2024) Tickling the heart: integrating social emotional learning into medical education to cultivate empathetic, resilient, and holistically developed physicians. Frontiers in Medicine, 11, 1-6. https://doi.org/10.3389/fmed.2024.1368858.
• Işık, M. & Kaptangil, İ. (2018). Akıllı telefon bağımlılığının sosyal medya kullanımı ve beş faktör kişilik özelliği ile ilişkisi: üniversite öğrencileri üzerinden bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 695-717. https://doi.org/10.15869/itobiad.361081.
• Kabakçı, Ö. & Korkut Owen, F. (2010). Sosyal duygusal öğrenme becerileri ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim Ve Bilim, 35(157), 152-166.
• Kabakçı, Ö. F. & Totan, T. (2013). Sosyal ve duygusal öğrenme becerilerinin çok boyutlu yaşam doyumuna ve umuda etkisi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 6(1), 40-61.
• Kaltiala-Heino, R., Lintonen, T. & Rimpelä, A. (2004). Internet addiction? Potentially problematic use of the internet in a population of 12-18 year-old adolescents. Addiction Research And Theory, 12(1), 89-96. https://doi.org/10.1080/1606635031000098796.
• Karaiskos, D., Tzavellas, E., Balta, G. & Paparrigopoulos, T. (2010). Social network addiction : a new clinical disorder? European Psychiatry, 25(S1), 25-E846.
• Karakuş, C., Kartal, A. & Çağlayan, K. T. (2016). Responsibility according to primary school students. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49(1),1-20.
• Karaoğlu, H., Karaoglu, N., Hatır, A. E. , Çiftçi, S.E., Akça, Ö.F. & Kutlu, R. (2021). Ergenlerde mutluluk durumu, iyilik hali, kendini ifade edebilme ve sosyal medya bağımlılığının ilişkisi. Genel Tıp Dergisi, 31(3), 208-215.
• Kaya, Ö., & Orçan, S.F. (2019). Mutluluğun empati, affetme ve yaşam doyumu arasındaki aracı rolü: bir yol analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 540-554.
• Kessler, R.C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Merikangas, K.R., Walters, E.E. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of dsm-iv disorders in the national comorbidity survey replication. Arch Gen Psychiatry, 62(6), 593–602.
• Kırık, M. & Sönmez, S. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İnif E-Dergi, 2(1), 15-26.
• Kırık, A., Arslan, A. Çetinkaya, A. & Gül, M. (2015). a quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey. International Journal of Science Culture and Sport, 3(3), 108-122.
• Kolan, H. İ. (2020). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının öğrenme sorumluluğunu yordama gücü. Yüksek lisans tezi, Aydın Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kuss, D. J., & Lopez-Fernandez, O. (2016). Internet addiction and problematic Internet use: a systematic review of clinical research. World Journal of Psychiatry, 6(1), 143-176.
• Küçükvardar, M., & Tıngöy, Ö. (2018). Teknoloji bağımlılığının semptomlar temelinde incelenmesi. İletişim ve Bilişim Teknolojileri, 9(35), 111-123.
• Kwon, O., & Wen, Y. (2010). An empirical study of the factors affecting social network service use. Computers in Human Behavior, 26(2), 254–263.
• Lai, F., Wang, L., Zhang, J., Shan, S., Chen, J., & Tian, L. (2023). Relationship between social media use and social anxiety in college students: mediation effect of communication capacity. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20, 3657. https://doi.org/10.3390/ ijerph20043657
• Lee, C. S. & Ma, L. (2012). News sharing in social media: the effect of gratifications and prior experience. Computers in Human Behavior, 28(2), 331-339.
• Lösel, F. & Beelmann, A. (2003). Effects of child skills training in preventing antisocial behavior: a systematic review of randomized evaluations. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 587(1), 84-109.
• Marciano L., & Viswanath, K. (2023) Social media use and adolescents’ well-being: A note on flourishing. Frontiers in Psychology, 14, 1-13. https://doi.org/ 10.3389/fpsyg.2023.1092109.
• Mutlu, N. (2006). Üniversite öğrencilerinin sağlık davranışlarıyla ilgili sorumluluk algıları. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Myers, G. D., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6(1), 10-19.
• Norris, J. A. (2003). Looking at classroom management through a social and emotional learning lens. Theory into Practice, 42(4), 313-318.
• Önal, Ş. H. (2005). Bir sorumluluk eğitim programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sorumluluk düzeylerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Özdemir, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Beykoz Akademi Dergisi, 7(2), 91-105. Özen, Y. (2013). Sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 344-357.
• Özen, Y. & Gül, A. (2010). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özgenel, M. Canpolat, Ö. & Ekşi, H. (2019). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği (esmbö): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 6, 629-662.
• Özgür Güler, E., Veysikarani, D. & Keskin, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı üzerine bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 1-13.
• Palfrey, J. & Gasser, U. (2008). Born digital: understanding the first generation of digital natives. Basic Books. Park, N. (2004). The role of subjective well-being in positive youth development. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591(1), 25–39.
• Payton, J. W., Wardlaw, D.M., Graczyk, P.A., Bloodworth, M.R., Tompsett, C.J. & Weissberg, R. P. (2000). Social and emotional learning: a framework for promoting mental health and reducing risk behavior in children and youth. Journal of School Health, 70(5), 179-185.
• Pelling, E., & White, K. (2009). The theory of planned behaviour applied to young people’s use of social networking websites. Cyberpsychology & Behavior, 12(6), 755-759.
• Polan, J. C., Sieving, R.E., & McMorris, B.J. (2013). Are young adolescents’ social and emotional skills protective against involvement in violence and bullying behaviors? Health Promotion Practice, 14(4), 599–606.
• Popkin, M. (1987). Active parenting: teaching, cooperation and responsibility. Harper and Row Publishers. Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 1. On the Horizon, 9(5), 1–6.
• Ragozzino, K., Resnik, H., Utne-O’Brien, M. &Weissberg, R. (2003). Promoting academic achievement through social and emotional learning. Educational Horizons, 81(4), 169-171.
• Reisoğlu, S. & Yazıcı, H. (2017). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarını yordamada beş faktör kişilik özellikleri, mizah tarzları ve duygusal zekânın rolü. Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 888-912.
• Rivera, A. R., Gálvez-Mozo, A. & Tirado-Serrano, F. (2024). The imperative of happiness in positive psychology: Towards a psychopolitics of wellbeing. New Ideas in Psychology, 72, 101058.
• Ryan, T., Hester, A., Reece, J. & Xenos, S. (2014). The uses and abuses of facebook: a review of facebook addiction. Journal of Behavioral Addictions, 3(3), 133-148.
• Seki, T. (2014). Ergenlerin sosyal görünüş kaygısı ve öznel iyi oluşlarının sahip oldukları değerler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Smith, B. H. & Low, S. (2013). The role of social-emotional learning in bullying prevention efforts. Theory into Practice, 52(4), 280–287.
• Steinsbekk, S., Bjørklund, O., Valkenburg, P., Nesi, J., & Wichstrøm, L. (2024). The new social landscape: Relationships among social media use, social skills, and offline friendships from age 10–18 years. Computers in Human Behavior, 156, 1-10.
• Stern, R. (1999). Hormone-drivenkids: a call for social and emotional learning in the middle school years. Voices from the Middle, 7(1), 3-8.
• Such, E. & Walker, R. (2004). Being responsible and responsible beings: children’s understanding of responsibility. Children and Society, 18(3), 231-242.
• Şahan, E. (2011). İlköğretim 5. ve 8. sınıf ders programlarındaki sorumluluk eğitimine dönük kazanımların gerçekleşme düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2015). Çok degişkenli istatistiklerin kullanımı. (Çev.Ed., M.Baloglu). Nobel Yayın. Tanrıverdi, H. & Sağır, S. (2014). Lise öğrencilerinin sosyal ağ kullanım amaçlarının ve sosyal ağları benimseme düzeylerinin öğrenci başarısına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 777-822.
• Taylor, R. D., Oberle, E., Durlak, J.A. & Weissberg, R.P. (2017). Promoting positive youth development through school‐based social and emotional learning interventions: a meta‐analysis of follow‐up effects. Child Development, 88(4), 1156–1171.
• Tezelli, S. (2019). Öğretmen adaylarında duygusal zeka sosyal kaygı ve öznel iyi oluş arasındaki yordayıcı ilişki. Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Totan, T. (2018). Ergenlerde sosyal ve duygusal öğrenme ölçeğinin geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 48(48), 41-58.
• Totan T. & Kabakçı, Ö. F. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sosyal duygusal öğrenme becerilerinin zorbalığı yordama gücü. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 575–600.
• Tunca, A. & Kutlu, M. (2021). sorumluluk bilinci geliştirme psiko-eğitiminin ergenlerin sorumluluk tutumlarına etkisi. International Social Sciences Studies Journal, 7(78), 731-738 .
• Turel, O., Brevers, D. & Bechara, A. (2018). Time distortion when users at-risk for social media addiction engage in non-social media tasks. Journal of Psychiatric Research, 97, 84-88.
• Tutgun-Ünal, A. & Deniz, L. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 3(2), 155-181.
• Türnüklü, A. (2004). Okullarda sosyal ve duygusal ögrenme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 37(37), 136-152.
• Ünlü, F. (2018). Orta yaş üstü bireylerde sosyal medya bağımlılığı ve sosyal izolasyon. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 161-172.
• Ümmet, D. & Ekşi, F. (2016). Türkiye’deki genç yetişkinlerde internet bağımlılığı: yalnızlık ve sanal ortam yalnızlık bağlamında bir inceleme. Addicta: The Turkish Journal On Addictions, 3(1), 29-53.
• Valkenburg, P. M. & Peter, J. (2011). online communication among adolescents: an integrated model of its attraction, opportunities, and risks. J Adolesc Health, 48(2), 121–127.
• Veenhoven, R. (1991). Is happiness relative? Social Indicators Research, 24(1), 1- 34.
• Veenhoven, R. (2010). Greater happiness for a greater number: is that possible and desirable? Journal of Happiness Studies, 11(5), 605-629.
• Wang, X. & Cheng, Z. (2020). Cross-sectional studies. Chest Journal, 158(1), 65-71.
• We Are Social. Digital in 2021 global overview. https://wearesocial.com/digital-2021.
• World Health Organization (2024). Mental health of adolescents. https://www.who.int//news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health/
• Yalçın, S. & Bertiz, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığının etkileri üzerine nitel bir çalışma. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 3(1), 27-34.
• Yüksel-Şahin, F. & Öztoprak, Ö. (2019). Ergenlerin sosyal medya bağımlılığı düzeylerinin benlik saygısına göre incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 363-377.
• Zins J. E. & Elias, M. J. (2008). Social and emotional learning: promoting the development of all students. Journal of Educational and Psychological Consultation, 17(2-3), 233-255.