Öğretmenlerin ve Okul Müdürlerinin Özyeterlikleri ile Değişime Gösterdikleri Direnç Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 2, 0 - , 09.07.2015

Yusuf İnandı Hayriye Yeşil Ramazan Karatepe Ayşe Uzun

https://doi.org/10.17860/efd.08526

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın temel amacı ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve okul müdürlerinin özyeterlik inançları ile değişime gösterdikleri direnç arasındaki ilişkiyi incelemektir. Betimsel nitelikteki ve tarama modelindeki araştırmada, veriler, çalışma grubuna katılan Mersin ili merkez ilçelerde görev yapan 274 öğretmen ve 43 okul müdüründen elde edilmiştir. Araştırmada, öğretmen ve okul müdürlerinin genel özyeterlik inançlarını belirlemek için 10 maddelik genel “Özyeterlik İnanç Ölçeği”, değişime dirençlerini belirlemek için de dört boyut ve 14 maddelik “Değişime Direnç Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin ve yöneticilerin algılarına göre değişime gösterdikleri dirence yönelik görüşleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğretmenlerin cinsiyete göre değişime gösterdikleri direnç konusunda duygusal tepki boyutunda anlamlı farklılık çıkmıştır. Kadınların değişime karşı daha fazla duygusal tepki gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Yönetici ve öğretmenlerin değişime direnç ve özyeterliğe ilişkin görüşleri ile öğretmenlerin cinsiyetlerine göre değişime direnç ve özyeterliğe ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğretmenlerin özyeterlikleri ile değişime gösterdikleri direncin alt boyutları arasındaki korelasyon analizleri sonuçlarına göre "özyeterlik" ile  “kısa vadeye odaklanma” boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Diğer boyutlarda anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen ve okul müdürü, özyeterlik inancı, değişime direnç

Kaynakça

• Ayık, A., Savaş, M., ve Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 193-218.
• Bakioğlu, A., ve İnandı, Y. (2001). Öğretmenin kariyer gelişiminde müdürün görevleri. Eğitim Yönetimi, 7 (28), 513-529.
• Bandura, A. (1977). Self efficacy: Toward unifying a theory of behavioral change. PsycologicalRewiev, 84 (2), 191-215.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28, 117-148
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: Theexercise of control. New York: Freeman.
• Bankes, S. A. (1999). Elementary teachers’ perceptions of principals’ instructional leadership. Unpublished doctoral dissertation, University of Minnesota, Minnesota.
• Bruckman, J. C. (2008). Over coming resistance to change: Causal factors, interventions, and critical values. ThePsychologist-Manager Journal, 11, 211-219.
• Cengiz, R., Aytan, G. K., ve Abakay, U. (2012). Taekwando sporcularının algıladığı liderlik özellikleri ile öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. E-Journal of New World Sciences Academy, 7 (4), 68-78.
• Çapri, B., ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Genel Yetkinlik İnancı Ölçeği’nin Türkçeye çevrilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 93-104.
• Çolakoğlu, M. (2005). Eğitim örgütlerinde değişim ve liderlik. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 63-77
• Demirel, M. (2009). Öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin karakter eğitimine ilişkin öz- yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 6-49.
• Demirtaş, H. (2012). İlköğretim okullarının değişime açıklığı. İlköğretim Online, 11(1), 18-34.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen özyeterlik inançları üzerine bir araştırma.Eğitim Araştırmaları, 24, 87-96.
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Ersoy, E.(2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 209-230.
• Ford, J. D, Ford, L. W., & D’Amelio, A. (2008).Resistance to change: the rest of thestory. Academy of Management Review, 33 (2), 362-377.
• Gençtürk, A., ve Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9 (3). 1037-1054.
• Gizir, S. (2008). Örgütsel değişim sürecinde örgüt kültürü ve örgütsel öğrenme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 182-196.
• Griffin, R. W., & Moorhead, G. (1998). Organizational behavior. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Güçlü, N., ve Şehitoğlu, E. T. (2006). Örgütsel değişim yönetimi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 240-254.
• Gull, A. G. (1998). Değişime bakışımızı değiştirmek. Executive Excellence. 16, 18-19.
• Gündüz, B., İnandı, Y., ve Tunç, B. (2013). Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2, 275-294.
• Helvacı, M. A. (2010). Eğitim örgütlerinde değişim yönetimi (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Helvacı, M. A., Çankaya, İ., ve Bostancı, A. B. (2013). Eğitim denetmenlerinin görüşlerine göre öğretmenlerin okullarda değişime karşı direnme nedenleri ve düzeyleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6 (1), 120-135.
• Hultman, K. (1998). Making changing irresistible: Overcoming resistance to change in your organization (1. Baskı). California: Palo Alto.
• İnandı, Y., ve Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2), 123-149.
• İnandı, Y. (2009). The Barriers to career advancement of female teachers in Turkey and their levels of burnout. Social Behavior and personality, 37 (8), 1143-1152.
• İnandı, Y. (1999). Resmi ilköğretim okullarında çalışan müdür ve öğretmen görüşlerine göre, ilköğretim okullarının yenileşme ihtiyaçları nelerdir. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İnandı, Y., Tunç, B., ve Gündüz, B. (2013). Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (2), 275- 294.
• İnandı,Y., Tunç., B., ve Gılıç, F. (2013). School administrators’ leadership styles and resistance to change. International Journal of AcademicResearch, 5 (5), 196-203.
• Karahan, Ş., ve Balat, G. U. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-14.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: Sim Matbaası.
• Law, S., & Glover, D. (2000). Educational leadership and learning. Buckingham: Open Uni. Press
• Lunenberg, F. C., & Ornstein, A. C. (2004). Educational administration: Concepts and practice. California: Wadswortrh.
• Luszczynska, A., Gutiérrez-Dona, B., & Schwarzer, R. (2005). General self-efficacy in various domains of humanfunctioning: Evidencefromfivecountries. Internatıonal Journal of Psychology, 40 (2), 80-89.
• McEwan, E.K. (1994). Seven steps to effective instructional leadership. New York: Scholastic.
• Okutan, M., ve Kahveci, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin genel öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Rize örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 1, 27-42.
• Oreg, S. (2003). Resistance to change: Developing an individual difference measure. Journal of Applied Psychology, 88, 680-693.
• Oreg, S.,Bayazit, M., Vakola, M., Arciniega, L., Armenakis, A., & Barkauskiene, R. (2008). Dispositional resistance to change: Measurement equivalence and the link to personal values across 17 nations. Journal of Applied Psychology, 93, 935-944.
• Özdemir, S. (2005). Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı (2. Baskı). Edt. Özden, Y. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. 14 Haziran 2015 tarihinde http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html adresinden alınmıştır.
• Parkin, P. (2009). Managing change in healthcare. London: Sage.
• Parlar, H.(2009). Ticaret meslek lisesi yöneticilerinin özyeterlilik ve çatışma yönetimi anlayışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sabuncuoğlu, Z., ve Tuz, M. (1998). Örgütsel psikoloji. (3. Baskı). Bursa: Alfa Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2003). Türkiyede sınıf öğretmeni yetiştirme uygulamaları, sorunlar, öneriler. Süleyman Demirel Üniversitesi. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 154-193.
• Starr, K. (2011). Principals and the politics of resistance to change. Educational Management Administration &Leadership, 39 (6), 646–660.
• Taşkın, Ç. Ş., ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Öğretmen özyeterlik inanç ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 63-75.
• Taymaz, H. (2003). Okul Yönetimi (7. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Trader-Leigh. K. E. (2012). Identifying resistance in managing change. Journal of Organizational Change Management, 15 (2),138-156.
• Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi sürecinde değişime direnme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1), 373-406.
• Turcan, H. G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin özyeterlik algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Uysal, K., ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 217-226.
• Uysal,İ. (2013). Akademisyenlerin genel öz yeterlik inançları (AİBÜ Eğitim Fakültesi Örneği) Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,3 (2), 144-151.
• Yaman, Ş., İnandı, Y., ve Esen, G. (2013). A Regression Study: English Language Teachers’ General and Professional Sense of Self-Efficacy. Eğitim ve Bilim. Education and Science. 38 (170), 339-350.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development (Edt. Bandura, A). Cambridge University Press.