GÖREVE YENİ BAŞLAYAN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MESLEĞE UYUM SORUNLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 229, 587 - 606, 04.02.2021

Nisa Kara , Mehmet Kaan Demir

Öz

Bu araştırmanın amacı, göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin mesleğe uyum sorunlarını ortaya koymaktır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu araştırmada olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ve 5 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ise 2018 yılı Temmuz atamasında en çok sınıf öğretmeni atamasının yapıldığı Şanlıurfa, Van, Ağrı, Şırnak ve Mardin illerinde göreve yeni başlayan 40 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada bulgular, içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Bulgular, NVivo paket programı ile modellenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin mesleğe uyum süreçlerinde hizmet öncesi eğitimlerini teorik olarak almaları fakat edindikleri bilgileri uygulama konusunda yetersiz kalmalarından dolayı etkisiz buldukları görülmüştür. Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin mesleğe uyum süreçlerinde kıdemli meslektaşları ve okul yöneticilerini etkili buldukları saptanmıştır. Yaşadıkları uyum sorunları çerçevesinde göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin eğitim fakültesindeki öğretim elemanlarına en çok; dersleri uygulamalı olarak işlemeleri, öğretmen adaylarına ise; kendilerini Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin imkân ve koşullarına hazırlamaları gerektiği konularında öneriler sunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni, hizmet öncesi eğitim, adaylık dönemi, mesleğe uyum

Kaynakça

• AFŞİN, F.N. (1988). Stajyer öğretmenlerin meslekle ilgili sorunları ve çözüm yolları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• AKDAĞ, Z. (2012). Beyinin early childhood education teachers’ struggles in remote areas. International Journal of Educational Researchers, 5(3), 1-13.
• BLOMBERG, S., Knight, B. A. (2015). Investigating novice teacher experiences of the teaching dynamics operating in selected school communities in Finland. Improving Schools, 18(2), 157-170.
• BÜYÜKGÖZE KAVAS, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(29), 13-21.
• CEYLAN, S. ve Demirkaya, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliği programı ve program dahilinde sunulan hizmetler konusundaki memnuniyet düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 146-160.
• CONFAIT, S. (2015). Beginning teachers’ challenges in their pursuit of effective teaching practices. Cogent Education, 2 (991179), 1-18.
• CRESWELL, J. W. (2007).Qualitative inquiry & research design choosing among five approaches. Sage Publications.
• DAĞDEVİREN. İ. (2009). Köyde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Eğitim- Öğretim Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar (Sivas ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• DICKSON, M., Riddlebarger, J., Stringer, P., Tennant, L., & Kennetz, K. (2014). Challenges faced by Emirati novice teachers. Near and Middle Eastern Journalof Research in Education, http:// dx.doi.org/10.5339/nmejre.2014.4.
• DOĞAN, Z. G. (2015). Göreve yeni başlayan öğretmenlerin yaşadığı sosyal kültürel ve mesleki sorunlar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• DURAN, E., Sezgin F. ve Çoban O.(2011). Aday sınıf öğretmenlerinin uyum ve sosyalleşme sürecinin incelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, 31, 465-478.
• DURDUKOCA FIRAT, Ş. ve Ege İ. (2016). Sınıf öğretmenliği lisans öğretim programının aday öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 11, 1131-1148.
• EKİNCİ, G. ve Ayar, A. (2000, 10-12 Mayıs). Stajyer beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki problemleri. II.Ulusal öğretmen yetiştirme sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Çanakkale, 68- 71.
• ERDEMİR, N. (2007). Mesleğe yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikâyetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135- 14.
• ERKOÇ, A.(2010). Aday öğretmenlerin göreve başladıklarında karşılaştıkları sorunlar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• ERGÜNAY, O. (2018). Aday öğretmenlerin ilk yıl mesleki deneyimlerinin Hammerness, Darling-Hammond ve Bransford’un öğretmen eğitimi modeli bağlamında incelenmesi: bir çoklu durum çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• GERGİN, E. (2010). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin ilk yıllarda karşılaştığı zorluklar ve bu zorluklarla başa çıkma yolları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• GÜRKAN, T. (1993). İlkokul öğretmenlerinin öğretmenlik tutumları ile benlik kavramları arasındaki ilişki. Ankara: Sevinç Matbaası.
• GÜVENDİR, E. (2017). Göreve yeni başlayan İngilizce öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 74-94.
• HAMARAT, F. (2002). İlköğretimde okul yöneticilerinin aday öğretmenleri işbaşında yetiştirmedeki rolleri ve yetiştirme uygulamaları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• HAMMOND, M. (2005). Next steps in teaching: A guide to starting your career in the secondary school. London & New York: Routledge.
• KARA, N., Demir M. K., Arcagök, S. ve Şahin Ç.(2018). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimleri açısından sınıf eğitimi lisans programının yeterliliği. Turkish Studies, 13, 1061-1082.
• KOZİKOĞLU, İ. (2016). Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• KÖSTERELİOĞLU İ. ve Kösterelioğlu M.A. (2008). Stajyer öğretmenlerin mesleki yeterliliklerini kazanma düzeylerine ilişkin algıları. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 10(2), 257-275.
• KUMI-YEBOAH, A.,& James, W. (2012). Transformational teaching experience of a novice teacher. Adult Learning, 23(4), 170-177.
• MILES, M.B., and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.), California: Sage Publications.
• MICHEL, H. A. (2013). The first five years: Novice teacher beliefs, experiences, and commitment to the profession (Yayınlanmış doktora tezi).San Diego: University of California.
• NAHAL, S. (2010). Voices from the field: Perspectives of first-year teachers on the disconnect between teacher preparation programs and the realities of the classroom. Research in Higher Education Journal, 2-19.
• NEUMAN, W.L. (2006). Social Research Methods: Qualitative and Quantiative Approaches. Toronto: Pearson.
• ODERA, P. (2009). “Changing role of teachers in contemporary educational institutions”. Indian Journal Social Science Researches, 6(1), 29-38.
• OKTAR, İ. ve Bulduk, S., (2000). “Orta öğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin davranışlarının değerlendirilmesi.” Millî Eğitim Dergisi, 142.
• ÖZTÜRK, M. (2016). Köy ve kasabalarda görev yapan öğretmenlerin mesleğin ilk yılında yaşadıkları güçlükler. İlköğretim Online, 15(2), 378-390. RUST, F. O. (1994). The first year of teaching: It’s not what they expected. Teaching and Teacher Education, 10(2), 205-217.
• SARI, M.H. ve Altun, Y. (2015). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 213-226.
• SCHREMER, O. D. (1991). The teacher a category in curriculum evaluation. Studies in Educational Evaluation, 17, 23–39.
• TANABE, S. (2007). Professional induction of teachers in Japan. Zuljan, M. V., Vogrinc, J. (Ed.), Professional Inductions of Teachers in Europe and Elsewhere. (pp. 180-190).Slovenya: University of Ljubljana Faculty of Education.
• TERTEMİZ, N.(2002). “Sınıf yönetimi ve disiplin”. Sınıf Yönetimi, Küçükahmet, L (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık. 59-80.
• TOKER GÖKÇE, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin adaylık dönemlerinde yaşadıkları mesleki sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 137-156.
• WEINSTEIN C.S.(1988). Pre-service teachers expectations about the first year of teaching. Teaching& Teacher Education, 4(1), 31-40.
• YEŞİLYURT, E., ve Karakuş, M. (2011). The problems teachers encountered during the candidacy process. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 261-293.
• YILDIRIM, A. ve Şimşek, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. http://www.so-der.org/kose-yazisi/8/sinif-ogretmenliginin-egitim-sistemindeki-onemi-ve-verilmeyen- degeri.html, 2 Kasım, 2018’de erişildi. http://oygm.meb.gov.tr(2 Kasım 2018’de erişildi.)