Dergimizde gönderilen tüm çalışmalar, intihal.net ve iThenticate yazılımları aracılığıyla benzerlik taramasından geçirilmektedir. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi'nin intihal politikası gereği:
* Bir çalışmanın intihal.net ve/veya iThenticate sonucu %10'dan fazla benzerlik oranına sahipse metin iade edilir.
* Çalışmada tek bir kaynağa olan benzerlik oranı %4'ten fazla olmamalıdır.
* Benzerlik oranı %10 altında olsa dahi, tek bir cümlede intihal tespit edilirse, çalışma iade edilir.
Yazarlar, gönderdikleri çalışmalarda intihalden kaçınmak için dikkatli olmalı, tüm kaynaklara uygun şekilde atıfta bulunmalı ve alıntılarının doğru yapıldığından emin olmalıdır. İntihal türleri aşağıdaki maddeleri kapsar:
1. Doğrudan İntihal: Başka bir yazarın çalışmasındaki metni veya ifadeleri kelimesi kelimesine kopyalamak ve kaynak göstermeden kullanmaktır. Bu, en yaygın ve açık intihal türüdür.İddiaların ele alınmasında aşağıdaki süreçler izlenir:
1. Ön Değerlendirme: Editörler, yapılan suistimal iddialarını inceler ve delil niteliğindeki belgeleri göz önünde bulundurarak bir ön değerlendirme yapar. İddia, yeterli kanıtlara dayanıyorsa, derhal resmi bir inceleme başlatılır.
2. İnceleme Süreci: COPE'un belirlediği etik ilkeler doğrultusunda, gerekli inceleme süreçleri yürütülür. Gerekirse, ilgili taraflardan ek bilgi istenir ve araştırmanın tüm aşamaları gözden geçirilir.
3. Karar Verme: İnceleme sonucunda, suistimalin gerçekleşip gerçekleşmediğine dair nihai karar alınır. Suistimal tespit edilirse, ilgili makale yayından geri çekilebilir, düzeltme yayımlanabilir veya yazarın gelecekteki yayınlarına kısıtlama getirilebilir.
4. İletişim: İddia ile ilgili tüm taraflar (yazar, hakem, kurum vs.) süreç hakkında bilgilendirilir ve nihai sonuç yazılı olarak paylaşılır.
Dergimiz, araştırma suistimali iddialarının çözümünde bağımsız, tarafsız ve adil bir süreç yürütmeyi taahhüt eder.
1. Düzeltme (Correction):
Eğer yayımlanan bir makalede önemli bir hata ya da eksiklik tespit edilirse, bu durum yazarlar tarafından ya da üçüncü taraflarca dergiye bildirilir. Hatanın makalenin bütünlüğünü etkileyip etkilemediğine bağlı olarak, dergi editörleri tarafından düzeltme yayımlanır. Düzeltme, makalede yer alan yanlış bilginin düzeltilmesi için yayımlanan bir açıklamadır.
2. Geri Çekme (Retraction):
Eğer bir makalede ciddi etik ihlaller (intihal, sahtecilik, veri manipülasyonu gibi) ya da makalenin bilimsel geçerliliğini ciddi şekilde zedeleyen hatalar tespit edilirse, makale geri çekilebilir. Geri çekme işlemi, okuyucuların makalenin geçerliliği hakkında bilgilendirilmesi amacıyla yapılır. Geri çekilen makaleler, dergi arşivinde kalmaya devam eder, ancak geri çekildiğine dair açık bir bildirim eklenir.
3. Endişe İfadesi (Expression of Concern):
Eğer bir makaleyle ilgili ciddi bir etik sorun ya da hata olduğuna dair şüpheler varsa, ancak bu durum henüz tam olarak kanıtlanamamışsa, dergi editörleri bir Endişe İfadesi yayımlayabilir. Bu bildirim, okuyuculara makaleyle ilgili soru işaretleri bulunduğunu ve inceleme sürecinin devam ettiğini belirtmek amacıyla yapılır.
Bu süreçler, Committee on Publication Ethics (COPE) yönergeleri doğrultusunda ve bilimsel bütünlüğün korunması amacıyla uygulanır.
Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, bilimsel yayıncılığın şeffaflığını ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla çıkar çatışması yönetimini büyük bir titizlikle ele alır. Committee on Publication Ethics (COPE) ilkelerine uygun olarak, çıkar çatışmaları ile ilgili aşağıdaki prensipler uygulanır:
1. Tanımlama ve Açıklama:
Yazarlar, makale gönderiminde bulunurken, araştırmalarının finansmanı, kişisel ilişkiler veya diğer faktörlerden kaynaklanabilecek çıkar çatışmalarını dergiye açıkça bildirmekle yükümlüdürler. Yazarlar, çıkar çatışması formunu doldurup dergiye yüklemek zorundadırlar. Formun bağlantısı: Çıkar Çatışması Formu.
2. Editörler ve Hakemler için Çıkar Çatışması:
Dergi editörleri ve hakemler, değerlendirme sürecinde herhangi bir çıkar çatışması bulunmadığından emin olmalıdır. Çıkar çatışması bulunması durumunda, editör veya hakem, ilgili makalenin değerlendirilmesinden çekilmelidir. Ayrıca, dergiye açıklama yapılmalıdır.
3. Yayın Sürecinde Şeffaflık:
Herhangi bir çıkar çatışması veya şüphe durumu, makale yayımlandıktan sonra da dergi tarafından şeffaf bir şekilde ele alınır. Çıkar çatışması açıklamaları, makalenin yayımlandığı sayı veya derginin web sitesinde erişilebilir bir şekilde belirtilir.
4. Tarafsızlık ve Adil Değerlendirme:
Çıkar çatışması bulunan durumlarda, makalenin değerlendirilmesi tarafsız ve adil bir şekilde yürütülmelidir. Çıkar çatışması bulunan editörler ve hakemler, uygun alternatif değerlendirme mekanizmaları aracılığıyla sürecin adil ve objektif şekilde ilerlemesini sağlamalıdır.
1. Etik Kurul Onayı:
* İnsan veya hayvanlarla ilgili deney ve saha araştırmaları için, bağlı bulunulan kurumlardan etik kurul onayı alınmalıdır.
* Etik kurul onayı, makale gönderim sürecinde dergiye yüklenmelidir. Etik kurul onayı alınmamış makaleler, değerlendirilmeksizin iade edilir.
2. Araştırmanın Tasarımı ve Yürütülmesi:
* Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve yürütülmesinde bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkelerine uyulmalıdır.
* Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir. Katılımın gerektirdikleri ve varsa riskler konusunda açık ve net bilgi sağlanmalıdır.
3. Katılımcıların Gizliliği ve Saygınlığı:
* Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği korunmalıdır. Katılımcıların özerkliği ve saygınlığı, araştırma tasarımında gözetilmelidir.
* Araştırma katılımcıları gönüllü olarak yer almalı ve herhangi bir zorlama altında olmamalıdır. Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır; araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
4. Bağımsızlık ve Çıkar Çatışması:
* Araştırma bağımsızlığı ile ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa, bu durum açıkça belirtilmelidir.
5. Bilgilendirilmiş Onay:
* İnsan deneklerle yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcılardan yazılı bilgilendirilmiş onay alınmalıdır. Çocuklar, vesayet altındaki bireyler veya akıl hastalığı bulunan kişiler için yasal vasisinin onayı gerekmektedir.
6. Kurum Onayı:
* Çalışma herhangi bir kurum veya kuruluşta gerçekleştirilecekse, bu kurumdan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
7. Yöntem Bölümünde Açıklama:
* İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, makalenin "Yöntem" bölümünde katılımcılardan "bilgilendirilmiş onam" alındığı ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmelidir.
Dergimiz, araştırma etiğine uyum sağlamak amacıyla bu kurallara titizlikle uyulmasını bekler ve etik standartların korunmasını ön planda tutar.
1. Makale Gizliliği:
Editörler, hakemler ve diğer dergi personeli, değerlendirme sürecinde olan makalelerin içeriğini gizli tutmalıdır. Makale ile ilgili tüm bilgiler yalnızca değerlendirme süreciyle ilgili olarak kullanılabilir ve üçüncü şahıslarla paylaşılmamalıdır.
2. Yazar ve Hakem Kimlikleri:
Yazarların ve hakemlerin kimlikleri, çift yönlü kör değerlendirme (double-blind review) sistemine göre gizli tutulur. Editörler, yazar ve hakemlerin kimliklerini birbirlerinden gizli tutarak, tarafsız bir değerlendirme süreci sağlar.
3. Değerlendirme Süreci:
Makale değerlendirme sürecinde elde edilen bilgilerin güvenliği ve gizliliği, derginin editoryal ekibi tarafından sağlanır. Hakemler, değerlendirme süreci sırasında elde ettikleri bilgileri yalnızca değerlendirme amacıyla kullanmalı ve bu bilgileri herhangi bir şekilde açıklamamalıdır.
Dergimiz, şikayet ve itiraz süreçlerini şeffaf ve adil bir şekilde yönetmekte, tüm başvuruları titizlikle değerlendirerek ilgili prosedürleri uygulamaktadır.
Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi'nin yayıncısı, Marmara Üniversitesi adına Üniversite Rektörü ve İletişim Fakültesi adına da Fakülte Dekanıdır. Yayıncı, aşağıdaki sorumlulukları yerine getirir:
* Yayıncı, derginin yayın etiği ilkelerinin tüm paydaşlar tarafından eksiksiz bir şekilde uygulanmasını sağlamakla yükümlüdür.
* Dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanmasını, ayrıca yayınların arşivlenmesini ve korunmasını taahhüt eder.
* Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri ve metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği durumlarda gerekli adımları atmak ve durumun aydınlatılmasını sağlamak yayıncının sorumluluğundadır.
Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi'nin Yayın Kurulu, yılda en az iki kez toplanarak aşağıdaki görevleri yerine getirir:
* Yayın Kurulu üyeleri, derginin yayın etiği ilkelerini ve politikalarını kabul eder ve bu ilkeler doğrultusunda kararlar alır.
* Derginin tema konularını belirler ve ilgili tema sayısı için tema editörlüğü veya misafir editörlük teklifleri yapılacak kişilere karar verirler.
* Dergi’nin Danışma Kurulu için üye önerilerinde bulunurlar.
* Derginin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmaya yönelik önerilerde bulunurlar.
* Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri ve metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiği ihlallerine dair şüphe oluştuğunda, bu durumu editör ekibine bildirmekle yükümlüdürler.
* Derginin akademik niteliğini artırmak amacıyla yer alabileceği tarama indekslerine yönelik öneriler sunarlar.
1. Tarafsızlık ve Şeffaflık:
* Editör, makaleleri bilimsel değerlerine göre tarafsız bir şekilde değerlendirmelidir. Yazarların cinsiyeti, etnik kökeni, dini inançları, vatandaşlıkları veya siyasi görüşleri gibi kişisel nitelikleri değerlendirme sürecini etkilememelidir.
* Makale değerlendirme sürecinin şeffaf ve adil olmasını sağlamak, sürecin her aşamasında yazarlar ve hakemlerle açık iletişim kurmak editörün sorumluluğundadır.
2. Gizlilik:
* Editör, değerlendirme sürecinde gizliliği korumalıdır. Yazarların çalışmaları, hakemlere ve yayın ekibi dışında hiçbir kişiye açıklanmamalıdır. Hakem raporları da gizli tutulmalı ve yalnızca ilgili kişilerle paylaşılmalıdır.
3. Çıkar Çatışması:
* Editör, makalelerin değerlendirilmesi sırasında çıkar çatışmalarını önlemelidir. Kendi çalışmaları, kişisel çıkar ilişkileri bulunan yazarların çalışmaları veya rekabet içinde oldukları araştırmacıların makaleleri değerlendirmeye alınmamalıdır.
4. Yayın Kararı:
* Editör, hakem raporlarını, alan editörünün makale hakkında kanaatini ve makalenin bilimsel geçerliliğini göz önünde bulundurarak, makalenin yayınlanıp yayınlanmamasına karar verir. Yayın kararı, yazarın akademik unvanı veya kurumsal bağımsızlığından bağımsız olarak, makalenin bilimsel niteliği temelinde verilmelidir.
* Ret kararı verilmesi durumunda editör, yazar(lar)a gerekçeleriyle birlikte bildirim yapmalıdır.
5. Hakem Süreci Yönetimi:
* Editör, çift taraflı kör hakemlik sürecini titizlikle yönetmeli ve hakemler ile yazarlar arasındaki iletişimi adil ve etkili bir şekilde yürütmelidir.
* Hakemlerden gelen geri bildirimleri tarafsız bir şekilde değerlendirerek, yazar(lar)a iletmelidir.
6. Etik İhlallerin Ele Alınması:
* Editör, makalelerde tespit edilen etik ihlalleri (intihal, yanlış yönlendirme, sahtecilik vb.) ciddiyetle ele almalı ve COPE'un belirlediği etik kurallar çerçevesinde gerekli adımları atmalıdır.
* Etik ihlallerle ilgili şikayetler üzerine gerekli düzeltme, geri çekme veya endişe ifadelerini yayınlamalıdır.
7. Yayın Sürecinin Sürekliliği:
* Editör, derginin yayın sürecini kesintisiz olarak sürdürmekle sorumludur. Yayın sürecinin tüm aşamalarında kaliteyi ve sürekliliği sağlamak için gerekli adımları atmalıdır.
8. İnovasyon ve Gelişim:
* Editör, derginin sürekli gelişimini sağlamak amacıyla yeni fikirler ve yaklaşımlar geliştirmeli, bilimsel toplulukla işbirliği yaparak derginin itibarını artıracak katkılar sunmalıdır.
9. Dergi İçeriği Kategorileri:
* Dergide, hakem değerlendirmesine gerek duyulmayan yorum yazısı, değerlendirme makalesi, konferans araştırma notu, değini, etkinlik, kitap ve film değerlendirmesi gibi yazılar yer alabilir. Hakemli yayınlar ile hakem değerlendirmesine gerek olmayan yayınlar arasındaki ayrım açıkça ifade edilir.
* Editör, başvuru yapılan makalenin derginin hangi kategorisi altında yayımlanabileceği konusunda yorum ve öneriler geliştirebilir ve bu durumu yazarla paylaşır. Nihai karar yazara ve/veya editöre aittir.
2. Hakem Süreci Yönetimi: Makaleleri ilgili alanda uzman hakemlere yönlendirir ve hakem raporlarının toplanmasını sağlar. Hakemlerden gelen geri bildirimleri yazarlarla paylaşır ve gerekli revizyonların yapılmasını takip eder. Bu süreçte yazar ve hakem anonimliğini esas alacak düzenlemeleri gerçekleştirir.
3. Yazarlarla İletişim: Alan editörü, yazarlarla doğrudan iletişim kurarak onların makalelerinin geliştirilmesi konusunda yönlendirmeler yapar. Bu süreçte yazarların sorularını yanıtlar ve gerekli geri bildirimleri sunar.
4. İçerik Düzenleme ve Revizyon: Hakemlerden gelen yorumlara ve kendi değerlendirmelerine dayanarak, makalelerin bilimsel ve dilsel açıdan geliştirilmesi için önerilerde bulunur. Yazarların revizyonlarını kontrol ederek son halinin uygunluğunu değerlendirir.
5. Derginin Editöryal Politikalarına Uyum: Alan editörü, derginin genel editoryal politikasına uygunluğu sağlamak için makalelerin içeriğini inceler ve gerektiğinde editöre önerilerde bulunur.
6. Yayın Kalitesi ve Tutarlılığı: Alan editörleri, derginin genel akademik ve bilimsel standardını koruyarak, yayınlanan makalelerin nitelikli ve alanında katkı sağlayıcı olmasını garanti eder.
7. Karar Önerisi: Makale üzerinde yapılan hakem incelemeleri ve kendi değerlendirmesi sonucunda, alan editörü makalenin kabulü, reddi veya revize edilmesi yönünde bir öneri sunar. Bu öneri editöre iletilir.
8. Editöre Raporlama: Alan editörü, incelediği makaleler ve hakem süreçleriyle ilgili nihai karar önerisini editöre raporlar. Makaleyle ilgili son kararı hakem değerlendirmeleri ve alan editörü kanaati doğrultusunda editör verir.
1. Çift Kör Hakemlik İlkesi: Hakemler, çift kör hakem değerlendirme sürecine uygun hareket etmeli ve sürecin gerekliliklerini yerine getirmelidirler. Hakem ile yazar arasında olası bir tanıdıklığın önüne geçebilmek adına, hakem farklı kurumlardan seçilir ve çalışmalar yazar bilgileri gizlenmiş şekilde iletilir. Hakem, çalışmayı gördüğünde yazarını tahmin ederse, durumu editörlüğe bildirerek değerlendirmeden çekilmelidir.
2. Değerlendirme Zamanlaması: Hakem, çalışmayı değerlendirmeyi kabul ettiğinde verilen süre içerisinde raporunu tamamlamaya özen göstermelidir. Kişisel veya keyfi nedenlerle gecikme yaşanacaksa, dergi editörleri bilgilendirilmelidir. Ek süre talep edilmesi gerektiğinde editörle iletişime geçilmelidir.
3. Uzmanlık Alanı: Hakem, makalenin konusu uzmanlık alanı dışında ise veya yalnızca bir kısmını değerlendirebilecek durumda olduğunu düşünüyorsa bunu editörlere bildirmelidir. Hakemin yetkinlik alanına girmeyen çalışmalar için değerlendirme yapması beklenmez.
4. Çıkar Çatışması İlkesi: Hakemler, değerlendirme sürecinde herhangi bir çıkar çatışması varsa bunu editörlere bildirmekle yükümlüdür. Özellikle yazarla tanıdıklık veya kişisel bir bağ oluştuğunda hakem değerlendirme görevini üstlenmemelidir. Ayrıca, hakemler değerlendirilen yazıda kendi intihali veya metin geri dönüşümü fark ettiklerinde editörleri bilgilendirmelidir.
5. Gizlilik ve Objektiflik: Hakeme gönderilen çalışmalar gizli olup, değerlendirme süresince hakem tarafından hiçbir şekilde kullanılamaz, çoğaltılamaz ve paylaşılmamalıdır. Hakemler, değerlendirmelerinde tarafsız ve objektif olmalı, ulusal, cinsiyet, din, sınıf vb. ayrımcılık yapmamalıdır.
6. Değerlendirme Raporları ve Yorumların Detaylandırılması: Hakemler, değerlendirme sürecinde genelleyici ifadelerden kaçınmalı, detaylı ve somut öneriler sunmalıdır. Örneğin, “başarılı bir makaledir, yayınlanabilir” gibi ifadeler yetersizdir; hakem, makalenin literatüre katkısını, güçlü yanlarını ve geliştirilmesi gereken kısımları açıklamalıdır. Hakem, değerlendirme raporlarına ek olarak metin üzerinde spesifik yorumlar ve düzeltmeler eklemelidir.
7. Değerlendirme Formlarının Doldurulması: Sistem üzerinden gönderilen değerlendirme formu doldurulmalı ve kararların gerekçeleriyle açıklanması gerekmektedir. Hakem, yazıya dair yorumlarını ve düzeltme önerilerini form üzerinden iletmeli ve yazarlara yol gösterici somut öneriler sunmalıdır.
8. Hakemin Anonimliği ve Çıkar Çatışması Bildirimi: Hakemler, değerlendirme raporlarında veya makale üzerinde yapılan düzeltmelerde yazarın hakemi tanımasına neden olacak ifadelerden kaçınmalıdır. Hakemlik sürecinde anonimlik korunmalı ve değerlendirme tamamen gizli tutulmalıdır. Ayrıca, değerlendirme sürecinde ortaya çıkan çıkar çatışmaları editörlüğe bildirilmelidir.
9. Hakemliğe Katkı Durumu: Hakem, değerlendirme sürecinde başka akademisyenlerden veya araştırmacılardan katkı almayı düşünüyorsa, bu durumu açık bir şekilde belirterek editörlüğün bilgisine sunmalıdır.
10. Hakemin Eserine Atıf Durumu: Hakem, kendi eserlerine atıf yapılmasını zorunlu tutmamalı, sadece geçerli akademik gerekçelerle atıf önerisi sunmalıdır. Hakem, bu öneriyi dile getirirken yazarın kimliğini tahmin edebileceği herhangi bir ifade kullanmamalıdır.
11. Dergi Hedeflerinin Gözetilmesi: Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, prestijli uluslararası indekslerde yer almaktadır ve hakemlerin, derginin hedefleri doğrultusunda yapıcı ve eleştirel bir yaklaşım sergilemeleri beklenmektedir.
12. İntihal Tespiti: Gönderilen çalışmalar, hakem değerlendirme sürecinden önce intihal.net ve iThenticate benzerlik kontrolünden geçirilmektedir. Programda gözükmeyen veya revizyon süreçlerinde ortaya çıkan intihal tespit edildiğinde, hakemler editörlüğe bilgi vermelidir.
13. Değerlendirme Sonrası Sorumluluklar: Değerlendirme süreci tamamlandıktan sonra da makale ve süreç hakkında gizliliği koruma yükümlülüğü devam eder. Hakemler, revizyon ve yeniden değerlendirme taleplerine karşılık vermeye çalışmalıdır. Değerlendirmeyi etkileyebilecek yeni durumlar ortaya çıkarsa, editörlük bilgilendirilmelidir.
İşbirliğiniz için çok teşekkür eder; Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi olarak yayıncılık etiği bağlamındaki sorumluluklarımızı yerine getireceğimizi, günümüz yayıncılık dünyasında yeni şekillenecek etik tartışmalar bağlamında güncel gelişmeleri mümkün olan en hızlı şekilde ilkelerimize yansıtacağımızı taahhüt ederiz.
Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan tüm makaleler Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.