Matematik Öğretmen Adaylarında Sigara İçme Alışkanlıklarına İlişkin Kümelenme Eğilimlerinin Matematik Başarısını Yordama Gücü

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 1, 969 - 997, 29.11.2018

Halil Coşkun Çelik

Öz

Bu
çalışmanın amacı matematik öğretmen adaylarının sigara içme ile ilgili bilgi,
tutum ve davranışlarının kümelenme eğilimlerini belirlemektir. Ayrıca bu
çalışmada oluşan kümelerin öğretmen adaylarının matematik başarısını yordama
gücü araştırılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının sigara içmeyle ilgili
bilgi, tutum ve davranışlarıyla matematik başarısı arasındaki ilişkiyi
açıklayan verilerin elde edilmesi noktasında ilişkisel tarama modeli tercih
edilmiştir. Araştırma grubunu Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan bir devlet
üniversitesinin, eğitim fakültesi, matematik eğitimi anabilim dalında okuyan ve
sigara içen 148 (41 kadın, 107 erkek) matematik öğretmen adayı oluşturmuştur.
Araştırmada veriler kişisel bilgi formu, sigara içme anketi ve yıl sonu matematik
başarı puan ortalamaları aracılığıyla toplanmıştır. Ward kümeleme yöntemi neticesinde,
öğretmen adaylarının sigara içme ile ilgili değişkenlerinin birbirine benzer
özelliklerde üç kümede toplandığı belirlenmiştir. Kümeler araştırmanın amacı
kapsamında “sigara içmeye ilişkin bilişsel farkındalık”, “sigara bağımlılığı ve
etkileri” ve “sigaraya yönelik algısal uyarılar ve çevre” şeklinde
adlandırılmıştır. Ayrıca elde edilen sigara içme tutum-davranış kümeleri
bağımsız değişken ve matematik başarısı bağımlı değişken olmak üzere bir
regresyon modeli kurulmuştur. Çoklu regresyon analizi sonucunda da bu kümelerin
matematik başarısının yaklaşık %55’ini açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kümeleme analizi, Matematik eğitimi, Matematik başarısı, Sigara içme alışkanlığı

Clustering Tendency of Smoking Habits Mathematics Teacher Candidates’ and the Power of Predict Mathematics Success

Öz

The aim of this study is to determine the clustering
tendency of mathematics teacher candidates their knowledge, attitudes and
behaviors related to smoking. In addition, the power of predicting the
mathematical success of prospective teachers in this study was searched. In the
study, a relational screening model was chosen at the point where the data
describing the relationship between the knowledge, attitudes and behaviors of
prospective teachers about cigarette smoking and mathematics success were
obtained.  The research group formed 148
(41 females, 107 male) smoking prospective teachers of a state university located
in the Southeastern Anatolian region, studying at the faculty of education,
mathematics education program. The research data were collected through
personal information form, smoking questionnaire and year-end math achievement
averages. As a result of the Ward connection technique, which has an important
role in obtaining optimum clusters from the clustering methods applied to the receive
data, the smoking-related variables of teacher candidates are collected in
three sets with similar characteristics. Related clusters are called
"cognitive awareness on cigarette smoking", "cigarette addiction
and effects" and "perceptual stimuli and environment for cigarette
smoking" within the scope of the research purpose. A regression model was
established in which the smoking attitude-behavioral clusters obtained as a
result of the Ward clustering analysis were independent variables and
mathematical success-dependent variables. As a result of multiple regression
analysis, it was determined that these clusters accounted for about 55% of the
mathematical success.

Anahtar Kelimeler

Cluster analysis, Mathematics education, Mathematics success, Smoking habit

Kaynakça

• Akfert, S.K., Çakıcı, E. ve Çakıcı, M. (2009). Üniversite Öğrencilerinde Sigara-Alkol Kullanımı ve Aile Sorunları İle İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 10, 40-47.
• Akhan, Ş. ve Bindak, R. (2017). Bazı Kişisel Değişkenlerin Ortaokul Öğrencilerinin Matematik Başarısı Üzerindeki Etkisi: Bir Regresyon Modeli. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 05-17
• Altıntaş, K.H., Adıgüzel, M.O., Koç, A.M., Aralov, B., Yiğit, E. ve Orhan E. (2008). Bir Grup Öğrencinin Sigara İçme Davranışları ve Sigaranın Sağlık Etkileri İle İlgili Bilgileri. Bağımlılık Dergisi, 9(3), 107-113.
• Altun, M. (2010). İlköğretim 2. Kademe (6,7, 8. sınıflarda) Matematik Öğretimi. Bursa Aktüel Alfa Akademi
• Atlam, D. H. ve Yüncü, A. (2017). Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanım Bozukluğu ve Ailesel Madde Kullanımı Arasındaki İlişki. Klinik Psikiyatri, 20:161-170
• Baykul, Y. (2009). İlköğretimde Matematik Öğretimi 6-8. Sınıflar. Ankara: Pegem Akademi
• Bilir, N. ve Yıldız, A. N. (2008). Çalışma Hayatı ve Sigara (Sigarasız İşyerleri). Ankara: Klasmat Matbaacılık
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Publishing
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çakmak, Z. (1999). Kümeleme Analizinde Geçerlilik Problemi ve Kümeleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 3, 187-205
• Çalışkan, Ş. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sigara Kullanımını Etkileyen Faktörler (Ekonometrik Bir Yaklaşım). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 23-48
• Çelepkolu, T., Atlı, A., Palancı, Y., Yılmaz, A., Demir, S., İbiloğlu, A.O. ve Ekin, S. (2014). Sigara Kullanıcılarda Nikotin Bağımlılık Düzeyinin Yaş ve Cinsiyetle İlişkisi: Diyarbakır Örneklemi. Dicle Tıp Dergisi, 41, 712-716.
• Çelik, H. C. (2004). Çok değişkenli istatistiksel yöntemlerden kümeleme yöntemi ve kronik sigara içiciler üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Çilingir, D., Hintistan, S. ve Öztürk, H. (2012). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigara Kullanma Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 69-85.
• Çivi, S. ve Şahin, T.K. (1991). Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Sigara Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları. Aile ve Toplum, 1, 49-52.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cryer, P.C., Saunders, J., Jenkins, L.M., Neale, H., Cook, A.C. ve Peters, T.J. (2001). Clusters within a General Adult Population of Alchol Abstainers. International Journal of Epidemiology, 30, 756-765
• Dağcı, T., Dinç, G. ve Özcan, C. (1998). Celal Bayar Üniversitesi Öğrencilerinin Sigara Kullanma Sıklığı ve Kullanımını Etkileyen Faktörler. Solunum Hastalıkları, 9, 607-617.
• Doğan, D. G. ve Ulukol, B. (2010). Ergenlerin Sigara İçmesini Etkileyen Faktörler ve Sigara Karşıtı İki Eğitim Modelinin Etkinliği. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3), 179-185
• Doğan, D. G. (2003). Ergenlerin Sigara İçmesini Etkileyen Faktörler ve Sigara Karşıtı Eğitim Modellerinin Etkinliğinin Saptanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Duran, S. ve Gözeten, A. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Sigara İçme Davranışı, Yalnızlık ve Stresle Baş Etme Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Bozok Tıp Dergisi, 7(1), 1-7
• Emekdar, G., Çıtıl, R., Önder, Y., Bulut, Y.E., Yaşayancan, Ö., Kazancı, N. Ö., Sönmezgöz, E. ve Eğri, M. (2017). Tokat İli Ortaokul ve Lise Öğrencilerinde Sigara İçme Prevalansı ve Etkileyen Faktörler. Journal of Contemporary Medicine, 7(1), 58-66
• Erbaydar, T., Avcı, S. ve Altay, G. (2003). Öğretmenlerin Okul Ortamında Sigara İçilmesi ve Öğrencilerin Sigara Kullanımı Konusuna Yaklaşımları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 63-74
• Ertem-Akbaş, E. (2018). Öğretmenlerin bakış açısıyla ilkokulla başlayan matematik korkusunun nedenlerinin ve çözüm önerilerinin incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 2(3), 12-25.
• Everitt, B. S., Landau, S. ve Leese, M. (2001). Cluster Analysis (Fourth Edition). London: Arnold Publisher.
• Everitt, B. S. (1995). Commentatory: Classification and Cluster Analysis. British Medical Journal, Vol: 311, 535-536. Everitt, B. (1974). Cluster Analysis. London: Heinemann Educational Books Ltd.
• Graham, J. W., Marks, G. ve Hansen, W. B. (1991). Social Influence Processes Affecting Adolescent Substance Use. Journal of Applied Psychology, 76(2), 291- 298.
• Gürsoy, U. T. Ş. (2009). Veri Madenciliği ve Bilgi Keşfi. Ankara: Pegem Akademi
• Johnson, R.A. ve Wichern, D.W. (2002). Applied Multivariate Statistical Analysis (5th ed.). New Jersey Prentice Hall, Inc.
• Kamışlı, S., Yüce, D., Küçükçoban, Ş., Hayran, M., Kılıçkap, S., Çelik, İ. ve Erman, M (2017). Bir Sigara Bırakma Polikliniğinde Uygulanan Psikoeğitimsel Sigara Bırakma Programının Etkinliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(4), 234-242
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları
• Karadağ, M., Karadağ, S., Ediz, B. ve Işık, E.S. (2011). Nikotin Bağımlılığın Sigarayı Bırakmadaki Etkisi. Yeni Tıp Dergisi, 29: 27-31.
• Kaşkır, F. (2012). Logaritmik Doğrusal Modeller ve Uygunluk Analizinin Birlikte Kullanımı: Lise Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıklarına Uygulanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Kerby, D.S., Brand, M.W. ve John, R. (2003). Anger Types and the use of Cigarettes and Smokeless Tabocco Among Native American Adolescents. Preventive Medicine, 3(5), 485-491.
• Konan, N. (2012). İlköğretim Okulu ve Lise Öğretmenlerinin Sigara İçme Alışkanlıkları. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 74-98
• Korkmaz, M., Sıdıka, E., Özkahraman, Ş., Duran, E.T., Uslusoy, E.Ç, Orak, S. ve Orhan, H. (2013). Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerinin Tütün Mamulleri Alkol Kullanımı Durumları ve Sigaraya Yaklaşımları. S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 20(2), 34-42
• Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi
• Mayda, A.S., Gerçek, Ç.G., Gümüş, G., Demir, S., Deniz, M., Pürücü, Z.P., Konuk, M., Türkmaya, M. ve Taner, H. (2010). Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Sıklığı ve Kullanmaya Başlama Nedenleri. Düzce Tıp Dergisi, 12(3), 7-14.
• McLeod, D. B. (1992). Research on affect in mathematics education: a reconceptualization. In D. A. Grouws (Ed.), Handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 575– 596). New York: Macmillan.
• Mucha, H.J. ve Sofyan, H. (2003). Cluster analysis. http://www.mdtech.de web adresinden 6 Haziran 2003 tarihinde erişildi. Özcebe, H. (2008). Gençler ve Sigara. Ankara: Klasmat Matbaacılık
• Özdamar, K. (2002). Paket Programları İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler) 2 (4. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitapevi Peker, M. ve Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Tutumları ve Başarıları Arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 157-166
• Ritchey, P.N., Reid, G.S. ve Hasse, L.A. (2001). The Relative Influence of Smoking on Drinking and Drinking on Smoking among High School Students in a Rural Tobacco-Growing Country. Journal of Adolescent Health, 29, 386-394
• Shaw, M., Mitchell, R. ve Darling, D. (2000). Time for a Smoke? One Cigarette Reduces Your Life by 11 Minutes. BMJ, 320, 53-59 Soydal, T. ve Ergüder, T. (2002). Türkiye’de Sigara Sorunu ve Mücadelesi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Şahin, E. M. ve Tunç, Z. (2008). Öğretmenlerin Sigara Bırakma Davranışlarının Transteorik Modele Göre İncelenmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 12(3), 142-148
• Talay, F., Kurt, B. ve Tuğ, T. (2008). Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinde Sigara İçme Alışkanlıkları ve İlişkili Faktörler. Tuberk Toraks, 56(2), 171-178
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara, Cem Web Ofset Ltd. Şti
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2014). Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye 2012. Ankara: Anıl Matbaa Ltd. Şti. http://www.halksagligiens.hacettepe.edu.tr/KYTA_TR.pdf adresinden alınmıştır.
• Turhan, E., İnandı, T., Özer, C. ve Akoğlu, S. (2011). Üniversite Öğrencilerinde Madde Kullanımı, Şiddet ve Bazı Psikolojik Özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 9(1), 33-44
• Yazıcı, H. (2007). Sigara İçen ve İçmeyen Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçmeye İlişkin Tutumları. Aile ve Toplum, 3(12), 83-90 Yazıcı, H. ve Şahin, M. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Tutumları ile Sigara İçme Statüleri Arasındaki İlişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 455-466
• World Health Organization WHO. (2015). Global Report on Trends in Tobacco Smoking 2015. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/156262/9789241564922_eng.pdf?sequence=1 adresinden alınmıştır.
• Wu, J.D., Milton, D.K., Hammond, S.K. ve Spear, R.C. (1999). Hierarchical Cluster Analysis Applied to Workers’ Exposures in Fiberglas Insolution Manufacturing. The Annals of Occupational Hygiene, 43(1), 43-55.