Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Yayın Etiği
Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi mühendislik ve temel bilimler alanı başta olmak üzere disiplinler arası çalışmalara ait süreçler, bilimsel yöntemle yansız biçimde üretilmesi, geliştirilmesi, değerlendirilmesi ve paylaşılması esasına dayanır.
Bilimsel bir çalışma ortaya koyan yazar, editör, hakem, yayıncı ve okuyucu yani tüm paydaşların, bilimin ilerlemesinde doğru bir süreç takip edilerek katkı sağlaması hedeflenmektedir. Bu hedef kapsamında çalışmaların bilimsel etik ilkelere uygunluk göstermesi oldukça önemlidir.
Bu kapsamda Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi’nin yayın etiği ile açık erişim politikası COPE (Committee on Publication Ethics) açık erişimde yayınlanan kılavuzlar ve politikalar doğrultusunda düzenlenmiştir.
Makalelerde kullanılan verilere yönelik editörya ve/veya hakemler tarafından verilen dönütler kapsamında gerekli görüldüğünde yazarlardan analiz sonuçlarına ilişkin çıktı dosyalarını isteme hakkına sahiptir. Verilerin etik kurallara uymayan şekilde kullanımı yazarların sorumluluğunda olup tespit edilen eksiklikler yazarın kurumuna bildirilerek makale reddedilecektir.
Yazarların Etik Sorumlulukları
Çalışmayla ilişkili verilerin doğruluğundan emin olmak, araştırmasına ilişkin kayıtlarını düzenli tutmak ve olası bir talep üzerine bu verilere erişimi sağlayabilmek.
Gönderdiği makalenin başka bir yerde yayınlanmadığından veya kabul edilmediğinden emin olmak.
Sunduğu içerik yayınlanmış veya sunulan içerikle eşleşirse, bu çakışmayı kabul etmek ve alıntı yapmak, gerektiğinde editöre, çalışmasıyla ilgili benzer içeriğe sahip olabilecek herhangi bir çalışma varsa bunun bir kopyasını sunmak, başka kaynaklardan herhangi bir içeriği çoğaltmak ya da kullanmak için izin almak, atıf göstermek.
İnsan veya hayvan denek içeren tüm çalışmalar için ulusal ve uluslararası yasalara ve yönergelere uygun olmasını sağlamak, (örneğin, WMA Helsinki Bildirgesi, NIH Laboratuar Hayvanlarının Kullanımına İlişkin Politika, Hayvanların Kullanımına İlişkin AB Direktifi) gerekli onayların alındığını onaylamak, denek mahremiyete saygı göstermek. Çalışmasına dair ilgili etik kurul onaylarını ve araştırma detaylarını çalışmanın “Gereç ve Yöntem” kısmında belirtmek.
Herhangi bir çıkar çatışması durumunda, makalesiyle ilgili etik bir ihlal tespit ettiğinde bunu editör ve yayıncı ile paylaşmak, hata beyanı, zeyilname, tazminat bildirimi yayınlamak veya gerekli görüldüğü durumlarda çalışmayı geri çekmek.
Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.
Makalelerin kabul edilmesi durumunda en geç 5 gün içerisinde makalesi ile ilgili gördüğü eksiklikleri dergi sekreteryasına iletme sorumluluğunu kabul etmek ve bu süreç sonrasındaki düzeltmelerin dergi sayfasında yer alan “Önceki Sayılara İlişkin Düzeltmeler” sayfasında yer alması için dergi sekreteryasını bilgilendirmek.
Etik kurula ilişkin bilgilendirmeler için “Etik Kurul İzni” sayfasını incelemek ve gereğini yerine getirmek.
Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları
Cinsiyet, dini veya politik inançlar, yazarların etnik veya coğrafi kökenleri üzerine ayrım yapılmaksızın görevlerini yerine getirirken dengeli, objektif ve adil bir şekilde hareket etmek.
Dergiye gönderilen çalışmaları içeriğine göre değerlendirmek, hiçbir yazara ayrıcalık göstermemek.
Olası çıkar çatışmalarını önlemek adına gerekli önlemleri almak ve varsa mevcut beyanları değerlendirmek.
Sponsorlu çalışmaları veya özel konulardaki çalışmaları diğer çalışmalarla aynı şekilde ele almak,
Etik ihlali niteliğinde bir şikayet olması durumunda, derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalarak gerekli prosedürleri uygulamak. Yazarlara, gelen şikayete cevap vermek için bir fırsat vermek, çalışma kime ait olursa olsun gerekli yaptırımları uygulamaktan kaçmamak.
Editörler, makaleleri alan editörleri ve hakemlerin uzmanlık alanlarını dikkate alarak gönderir, değerlendirmelerin yansız ve bağımsız yapılmasını desteklerler.
Editörler, makalenin yansız değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasındaki çıkar çatışması-çıkar birliği olup olmamasını göz önüne alırlar.
Editörler, hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması ve sürekli güncellenmesi için arayış içinde olurlar.
Editörler, akademik görgü kurallarına uymayan ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellerler.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Editörün karar verme sürecine katkıda bulunmak için makaleyi objektif olarak zamanında incelemek ve sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışmaları değerlendirmeyi kabul etmek.
Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmak. Dini, siyasi ve ekonomik çıkarlar gözetmeden çalışmayı değerlendirmek.
Yayınlanacak makalenin kalitesini yükseltmeye yardımcı olacak yönlendirmelerde bulunmak ve çalışmayı titizlikle incelemek. Yorumlarını yapıcı ve nazik bir dille yazara iletmek.
Editör ve yazar tarafından sağlanan bilgilerin gizliliğini korumak, gizlilik ilkesi gereği incelediği çalışmayı değerlendirme sürecinden sonra yok etmek, kör hakemliğe aykırı bir durum varsa editöre bildirmek ve çalışmayı değerlendirmemek.
Potansiyel çıkar çatışmalarının (mali, kurumsal, işbirlikçi ya da yazar ve yazar arasındaki diğer ilişkiler) farkında olmak ve gerekirse bu yazı için yardımlarını geri çekmek konusunda editörü uyarmak.
Hakemler değerlendirmesini kabul ettikleri makaleyi süresi içinde değerlendirmelidirler.
İntihal Politikası
İntihal (aşırma) kasti olup olmaması önemsenmeksizin, bir etik ihlalidir. Çalışmaların başka kaynaklarla, referans gösterilmeden benzeşmesi ve bu haliyle yayına alınması etik olmamasının yanında suçtur ve kabul edilemez.
Dergi Yönetimi, dergiye gönderilen çalışmalarla ilgili aşırma, atıf manipülasyonu ve veri sahteciliği iddia ve şüpheleri karşısında COPE kurallarına uygun olarak hareket edebilmektedir.
Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi
Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi'nde editörler, hakemler, yazarlar ile ilgili etik ilkelere uymayan bir davranış ya da değerlendirme sürecindeki, erken görünümdeki ya da yayımlanmış bir makale ilgili etik olmayan bir durumla karşılaşılması durumunda ejosat@outlook.com adresine ileti yoluyla bildirilmesi gerekir.
Politikaların hazırlanması ve benimsenmesi sürecinde yararlanılan kaynaklar:
COPE (Committee on Publication Ethics)
ANKEM Dergisi Yayın Politikaları
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Etik İlkeler ve Yayın Politikası
YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi
