Öğretmen Adaylarında Özyeterlik Algılarının Yordayıcısı Olarak Beş Faktör Kişilik Özellikleri

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 3, 676 - 686, 21.12.2018

Hüseyin Hüsnü Bahar , Mücahit Kağan

https://doi.org/10.17556/erziefd.406102

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının özyeterlik
algıları ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir.

 

Araştırma, ilişkisel tarama modelinde
gerçekleştirilmiş olup, araştırma grubunu yedi farklı öğretmen yetiştirme
programının üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören 176 erkek, 142 kadın
olmak üzere toplam 318 eğitim fakültesi öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada
veri toplama araçları olarak, Beş Faktör Kuramına dayalı olarak
geliştirilen Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT), Öğretmen Özyeterlik Ölçeği
(ÖÖÖ) ve araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler için ise Çoklu
Regresyon Analizi yöntemi uygulanmıştır.

 

Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; duygusal dengesizlik,
deneyime açıklık ve sorumluluk değişkenleri Öğrenci Katılımına Yönelik
Özyeterlik Algısının;  dışa dönüklük,
deneyime açıklık ve sorumluluk değişkenleri Öğretim Stratejilerine Yönelik
Özyeterlik Algısının; dışa dönüklük ve sorumluluk değişkenleri ise Sınıf
Yönetimine İlişkin Özyeterlik Algısının pozitif yordayıcıları olduğu tespit
edilmiştir. Araştırmada ayrıca dışa dönüklük, deneyime açıklık ve sorumluluk
değişkenlerinin Öğretmen Özyeterlik Algısını pozitif yönde; duygusal
dengesizlik (nevrotizm) değişkeninin negatif yönde yordadığı ve yumuşak
başlılık (uyumluluk) değişkeninin ise yordayıcısı olmadığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Özyeterlik Algısı

Kaynakça

• Albayrak, E., Yazıcı, H., ve Reisoğlu, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Kişilik Özellikleri, Akademik Öz-Yeterlik, Akademik Kontrol Odağı ve Akademik Erteleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 90-102.
• Ayan, A. (2017). Yalnızlık ve utangaçlık düzeyinin öz-yeterlik ve öfke kontrolü üzerine etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 87-108.
• Bacanlı, H., İlhan, T., ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
• Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior, 4, 71-81, New York: Academic Press.
• Berens, L. V. & Nardi, D. (1999). The sixteen personality types: descriptions for self-discovery. Huntington Beach - California: Telos Publications.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik, (Çev. İ. Deniz ve E. Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim (Education and Science), 30(137): 74-81.
• Çelikten, M. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Clark, L., A. & Watson, D. (1991). General affective dispositions in physical and psychological health. In C.R. Snyder & D.R. Forsyth (Eds.) Handbook of social and clinical psychology: The health perspective. New York: Pergamon.
• Costa, P. T. & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Odessa, Florida: Psychological Assessment Resources.
• Cousins, J., B., & Walker, C.A. (2000). Predictors of educators’ valuing of systemic inquiry in schools. Canadian Journal of Program Evaluation (Special Issue), 25–53.
• Doğan, T. (2012). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
• Duban, N. Y. ve Gökaçan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280
• Grant, A., M. & Wrzesniewski, A. (2010). Core self evaluations, other-orientation, anticipated guilt and gratitude and job performance. Journal of Applied Psychology, 95(1), 108-121.
• Hughes, D., J., Rowe, M., Batey, M. & Lee, A. (2012). A tale of two sites: Twitter vs. Facebook and the personality predictors of social media usage. Computers in Human Behavior, 28(2), 561-569.
• İnanç, B. Y. ve Yerlikaya, E. E. (2018). Kişilik kuramları, Ankara: Pegem Akademi.
• Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri kişilik özelliklerinin öğretmen yeterliliklerine etkisi. Journal of Higher Education & Science/Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 193-200.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1987). Validation of a five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
• Moran, M., T. , Hoy, A. W., & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
• Moran, M., T., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Rothmann, S., & Coetzer, E., P. (2003). The big five personality dimensions and job performance. SA Journal of Industrial Psychology, 29(1), 68-74.
• Sığrı, Ü. ve Gürbüz, S. (2011). Akademik başarı ve kişilik ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 10 (1), 30-48.
• Somer,O., M. Korkmaz ve Tatar, A. (2002), Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması, Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 597-608.