Hakem Raporları

Çift Taraflı Kör Hakemlik + Şeffaf Hakemlik Modeli (PDF)

Bilimsel makalelerin alan uzmanlarınca yayımlanmadan önce incelenmesini ifade eden hakem değerlendirmesi, 20. yüzyılda yaygınlık kazandı. Bu uygulama, makalelerin kalitesini değerlendirmek için önemli ve gereklidir. Türkiye merkezli yayın yapan Eskiyeni dergisi Mart 2022'de hakem raporlarını tüm okuyucuların kullanımına sunmaya karar verdi. “Şeffaf Hakemlik” olarak bilinen bu modelde hakem raporları, yazarların yanıtları ve editör kararlarının tümü, makale ile birlikte yayımlanmaktadır. Şeffaf hakem değerlendirmesi, daha fazla hesap verebilirlik anlamına gelir. Hakem süreci sahtekarlığı, önyargı ve sonuçların manipülasyonu ihtimali bu modelde daha azdır. Eskiyeni dergisinde Mart 2022 tarihinden itibaren görev alacak hakemlere, hakem raporlarının makalelerle birlikte hakem isimleri kapatılarak yayımlanacağı bildirilmiştir. Bu uygulama, makale değerlendirme sürecinde şeffaflığı sağlayacaktır. Böylece yazarlar ve okurlar, makalenin hangi değerlendirme ve işlemlerden sonra yayımlandığını görebilecektir. Ayrıca bu uygulama ilk defa makale yayımlamayı düşünen araştırmacılara hakem sürecinin nasıl işlediği konusunda bilgilenme imkânı sunacaktır. Eskiyeni dergisi, gönderilen makalelerin değerlendirilmesinde editöryal iç inceleme ve dış hakem değerlendirmesi olmak üzere iki aşamalı bir süreç işletmektedir. Gönderim yapıldıktan hemen sonra Baş Editör, makaleyi derginin amaç ve kapsamına uygunluk ile araştırma ve yazımda etik standartlara bağlılık açısından kontrol eder. Sonrasında dergi yayın politikasına uygun makaleleri, editöryal inceleme için Editör Yardımcısı’na yönlendirir. İlk iç hakem, Yardımcı Editörler arasından seçilir. Editör Yardımcısı, makaleyi dergi yazım kurallarına uygunluk açısından inceler ve makaleyi intihal tespiti için Turnitin taramasına tabi tutar. Bu süreçte iç hakemin kimliği yazara, yazarın kimliği de hakeme açıktır. Sonrasında diğer iki iç hakem, Yayın Kurulu üyeleri arasından seçilir. İç hakemler, makaleyi konu, yöntem ve sonuçları açısından değerlendirerek ayrıntılı değerlendirme sürecine alınıp alınmamasına karar verirler. Dış değerlendirme aşamasında, Alan Editörü tarafından makalenin konusuna dair araştırması bulunan uzmanlar arasından iki dış hakem seçilir. Makale konusunda çalışması bulunan uzman bulunamazsa, hakemler o bilim dalında doktora derecesine sahip araştırmacılar arasından belirlenir. Hakemler konusu, yöntemi ve sonuçları açısından makaleyi ayrıntılı bir şekilde değerlendirerek yayımlanıp yayınlanmamasına dair görüş belirtirler. Hakem raporlarının ikisi de olumlu ise çalışma, Baş Editörün kararı ile yayıma kabul edilir. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirmesi halinde çalışma, üçüncü bir hakeme gönderilir. Çalışmalar, en az iki hakemin olumlu kararı ile yayıma kabul edilir. Yayıma kabul edilen çalışma Baş Editör tarafından son kez okunur. Akabinde İngilizce dil kontrolüne gönderilir. Yayına hazır olan makaleler, hakem raporları ile birlikte yayımlanır. Şeffaf hakemlik modeli, tek ve çift kör hakemlik modelleri kullanan dergiler için tamamen uygundur.

İnceleme Zamanı: Yayın Öncesi

Hakem Sayısı: Üç İç Hakem (Editöryal İnceleme) - İki Dış Hakem (Akran Değerlendirmesi)
Yazar-Hakem Etkileşimi: Editörler, hakemler ve yazarlar arasındaki tüm etkileşimlere aracılık eder.
Hakem Etkileşimi: Hakemler sadece editörlerle iletişim kurabilir.
İncelemede Geçen Süre: Ortalama 70 Gün / 10 Hafta
İntihali Önleme Benzerlik Taraması: Yapılıyor – Turnitin

Makale İnceleme Süreci

1. Baş Editör İncelemesi: Gönderim yapıldıktan hemen sonra Baş Editör, makaleyi derginin amaç ve kapsamına uygunluk ile araştırma ve yazımda etik standartlara bağlılık açısından ön kontrolden geçirir. Sonrasında Editör, dergi yayın politikasına uygun makaleleri, Editöryal (İç) İnceleme için Editör Yardımcısı’na yönlendirir.

2. Editöryal (İç) İnceleme: Bu aşamada, üç iç hakem görev alır.
İç Hakem 1 (Hakemlik Türü: Açık Hakemlik)
İlk iç hakem, Baş Editör tarafından Yardımcı Editörler arasından seçilir. Editör Yardımcısı, makaleyi dergi yazım kurallarına uygunluk açısından inceler ve makaleyi intihal tespiti için Turnitin taramasına tabi tutar. İç hakemin kimliği yazara, yazarın kimliği de hakeme görünür.
İç Hakem 2 ve 3 (Hakemlik Türü: Çift Taraflı Kör Hakemlik)
İki iç hakem, uzmanlık alanlarına göre Yayın Kurulu üyeleri arasından Editör Yardımcısı tarafından seçilir. İç hakemler, makaleyi konu, yöntem ve sonuçları açısından değerlendirirler ve ayrıntılı değerlendirme için makalenin hakem sürecine alınıp alınmamasına karar verirler.Süreç boyunca iç hakemlerin kimliği yazara, yazarın kimliği de hakemlere gizli tutulur.

3. Hakem (Dış İnceleme) Süreci: Bu aşamada, iki iç hakem görev alır.
Dış Hakem 1 ve 2 (Hakemlik Türü: Çift Taraflı Kör Hakemlik)
Makalenin konu üzerinde araştırma yapmış araştırmacılar arasından Alan Editörü tarafından iki dış hakem seçilir. Makale konusu ile ilgili araştırma yapan hakem bulunamazsa, hakemler o bilim dalında doktora derecesine sahip araştırmacılar arasından belirlenir. Hakemler makaleyi konusu, yöntemi ve sonuçları açısından ayrıntılı bir şekilde değerlendirerek makalenin yayınlanıp yayınlanmaması konusunda görüşlerini belirtirler. Hakem raporlarının ikisi de olumlu ise çalışma, Baş Editörün kararı ile yayıma kabul edilir. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirmesi halinde çalışma, üçüncü bir hakeme gönderilir. Çalışmalar, en az iki hakemin olumlu kararı ile yayımlanabilir. Süreç boyunca dış hakemler yazarın, yazar da hakemlerin kimliğini öğrenemez.
Hakem süreci sırasında hakemlerin aşağıdaki hususları dikkate alarak değerlendirmelerini yapmaları beklenir.
1) Makale yeni ve önemli bir bilgi içeriyor mu?
2) Öz, makalenin içeriğini net ve düzgün bir şekilde tanımlıyor mu?
3) Yöntem bütünlüklü ve anlaşılır şekilde tanımlanmış mı?
4) Yapılan yorum ve varılan sonuçlar bulgularla kanıtlanıyor mu?
5) Alandaki diğer çalışmalara yeterli referans verilmiş mi?
6) Dil kalitesi yeterli mi?

Hakem Formları: Ön İnceleme Formu Makale Değerlerdirme Formu Kitap İncelemesi Formu

Makalenin Yayıma Hazırlanması: Yayıma kabul edilen çalışma Baş Editör tarafından son kez okunur. Sonrasında İngilizce dil kontrolü için Dil Editörüne sunulur. Yazardan metni Baş Editör ve Dil Editörünün talepleri doğrultusunda revize etmesi istenir. Revize metin Baş Editör tarafından dizgiye gönderilir. Dizgisi yapılan makalelerin hangi sayı içinde yayımlanacağı, Baş Editör tarafından planlanır.

Hakem Raporlarının Yayımı (Şeffaf Hakemlik): Hakem raporları hakem isimleri kapatılarak yayımlanır. Şeffaf akran değerlendirmesi ile hakem raporları, yazarların yanıtları ve editörlerin karar mektupları kabul edilen makalelerin yanında yayınlanır. Bu süreç, inceleme sürecinde tek veya çift anonimleştirilmiş inceleme kullanan dergilerle tam uyumludur. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eskiyeni/page/13397

Şeffaf Akran Değerlendirmesinin Avantajları: Bir yazar olarak daha kaliteli, daha yapıcı bir inceleme süreci elde edeceksiniz. Yayınlanmış raporlar, makale yayımlama tecrübe olmayan araştırmacıları için harika örnekler sunar. Şeffaf hakem değerlendirmesi, daha fazla hesap verebilirlik anlamına gelir. Hakem süreci sahtekarlığı, önyargı veya sonuçların manipülasyonu ihtimalini bu modelde daha azdır. Yayım Sonrası Yorumlar: Yayımlanan makaleler, sosyal medya platformlarında tanıtılır ve platform kullanıcıların tarafından yapılan yorumlar takip edilir.