İşbirliği Ölçeği: Kültürel Adaptasyon

Yıl 2020, Güz, 350 - 363, 18.12.2020

Yağmur Gözde Yerlikaya , Burak Doğruyol

https://doi.org/10.21733/ibad.730704

Cited By: 2

Öz

İşbirlikçi davranışlar, insanlık tarihinden bu yana türün devamını destekleyici nitelikte olagelmiştir. Prososyal davranışların içerisinde tanımlanan işbirliği davranışı, yazında sıklıkla özgecilik ile ayrıştırılmadan ele alınmaktadır. Ancak kavramın temel anlamı ve pratiği gereği, işbirliğini özgecilikten ayrıştırarak ele almak ve ölçmek anlamlı görülmektedir. Bu noktada Xie, Yu, Chen ve Chen (2006) tarafından geliştirilen İşbirlikçilik ve Rekabetçilik Ölçeği’nden yararlanarak işbirliğini ölçmek üzere Türkçe bir ölçek oluşturulması hedeflenmiştir. Ölçekten çeşitli maddeler seçilmiş ve 16 maddelik Türkiye kültürüne uyarlanmış İşbirliği Ölçeği elde edilmiştir. 171 kişilik bir örneklemde sınanan İşbirliği Ölçeği, doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda kendi içinde tutarlı ve işbirliğini temsil edici 11 maddelik son halini almıştır. İşbirliği Ölçeği aynı zamanda, Alternatif Tutsak İkilemi Oyunu, İşbirliği Olarak Ahlak Ölçeği ve Prososyal Niyet Anketi’nden elde edilen değerlerle olumlu korelasyon göstermiştir. Buna göre, kişilerin İşbirliği Ölçeği ile belirlenen işbirliği eğilimleri yükseldikçe ölçeklerden elde edilen işbirliği davranışları ve özgeci eğilimler yükselmiştir. Dolayısıyla, ölçeğin işbirliği kavramını beklenen şekilde ölçtüğü görülmüştür. Sonuç olarak kültürel adaptasyon çalışması yapılan İşbirliği Ölçeği’nin ile kişilerin işbirliğine yönelik tutumlarının ve işbirliği eğilimlerinin ölçümünde geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşbirliği Ölçeği, işbirliği, İşbirlikçilik ve Rekabetçilik Ölçeği

Teşekkür

Prof. Dr. Sevim Cesur'a süreçteki desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Cooperation Scale: Cultural Adaptation

Öz

Current study aimed to achieve a culturally reliable and valid cooperation measure. Cooperative behaviors are assumed to have a survival value. Prosocial behaviors and cooperative behaviors have been used interchangeably in the relevant literature. Yet, it is important to disentangle cooperation and prosocial behaviors to study each in isolation and to develop measurement tools. Current study aimed to form a reliable and valid scale to measure cooperation in Turkish. For this aim, Cooperation and Competition scale developed by Xie, Yu, Chen, and Chen (2006) was used. By using relevant items from the scale and a culturally relevant item, a 16-item cooperation scale was created. Participants (N = 171) fulfilled the Cooperation scale, Prosocial Intentions Scale, Morality as Cooperation Scale (MAC), and Alternative Prisoner’s Dilemma. Results of the confirmatory factor analyses revealed a 11-item valid Cooperation scale. Cooperation scores derived from the final form of Cooperation scale showed significant positive correlations with prosocial intentions, subdimensions of morality measured by MAC. Besides, cooperative participants in prisoner’s dilemma scored higher on Cooperation scale as compared to competitive participants. Overall, results supported that Cooperation scale is a valid and reliable measure to test the cooperative attitudes and intentions.

Anahtar Kelimeler

Cooperation Scale, Cooperation,

Kaynakça

• Ajzen, I., ve Fishbein, M. (2005). The influence of attitudes on behavior. D. Albarracín, B. T. Johnson ve M. P. Zanna (Ed.), The handbook of attitudes içinde (173–221). Lawrence Erlbaum Associates Publishers
• Alisinanoğlu, F., Bay, D. N. ve Şimşek, Ö. (2014). Okul Öncesi Eğitimde Okul Aile İşbirliği Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 1-13.
• Arkar, H., Sorias, O., Tunca, Z., Şafak, C., Alkın, T., Binnur Akdede, B., Şahin, S., Akvardar, Y., Sarı, Ö., Özerdem A. ve Cimilli, C. (2005). Mizaç ve Karakter Envanteri’nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 16 (3), 190-204.
• Atabey, D. ve Tezel Şahin, F. (2011). Aile Öğretmen İletişim ve İşbirliği Ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 793-804.
• Batson, C. D. ve Powell, A. A. (2003). Altruism and prosocial behavior. T. Millon, M. J. Lerner ve I. B. Weiner, (Ed.), Handbook of psychology: volume 5 personality and social psychology içinde (463-485). Wiley Online Library.
• Chen, X. P., Xie, X., ve Chang, S. (2011). Cooperative and competitive orientation among chinese people: scale development and validation. Management and Organization Review, 7, 353-379. Doi:10.1111/j.1740-8784.2011.00215.x
• Curry, O. S. (2016). Morality as cooperation: A problem-centred approach. T. K. Shackelford ve R. D. Hansen (Ed.), The Evolution of Morality içinde (sf. 27-51): Springer International Publishing.
• Curry, O. S., Chesters, M. J. ve Van Lissa, C. J. (2018). Mapping morality with a compass: Testing the theory of ‘morality as cooperation’ with a new questionnaire. Doi: 10.1016/j.jrp.2018.10.008
• Çelik Durmuş, S. ve Yıldırım, A. (2016). Adaptation to Turkish of Nurse –Nurse Collaboration Scale. Journal of Human Sciences, 13 (2), 3521-3528. Doi:10.14687/jhs.v13i2.3990
• Deutsch, M. (1949a). An experimental study of the effects of cooperation and competition upon group process. Human Relations, 2 (3), 199-232.
• Deutsch, M. (1949b). A theory of cooperation and competition. Human Relations, 2 (2), 129-152.
• Deutsch, M. (2006). Cooperation and competition. M. Deutsch, P. T. Coleman ve E. C. Marcus, (Ed.), The handbook of conflict resolution: theory and practise (2. Baskı) içinde (23-43). Wiey Online Library.
• Glasman, L. R., ve Albarracín, D. (2006). Forming attitudes that predict future behavior: A meta-analysis of the attitude-behavior relation. Psychological Bulletin, 132 (5), 778-822. Doi: 10.1037/0033-2909.132.5.778
• Hamilton, W. D. (1964). The genetical evolution of social behavior. Journal of Theoretical Biology, 7, 1-52.
• Henrich, J. ve Muthukrishna, M. (2020). Tho origins and psychology of human cooperation. Annual Review af Psychology, 1-44.
• Jordan, J., Mullen, E. ve Murnighan, J. K. (2011). Striving fort he moral self: The effects of recalling past moral actions on future moral behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 37 (5), 701-713. Doi:10.1177/0146167211400208
• Köse, S., Sayar, K., Ak, İ., Aydın, N., Kalelioğlu, Ü., Kırpınar, İ., Reeves, R. A., Pryzbeck, T. R. ve Cloninger, C. R. (2004). Mizaç ve Karakter Envanteri (Türkçe TCI): geçerlik, güvenirliği ve faktör yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14 (3), 107-131.
• Kuhn, S. (2019). Prisoner’s Dilemma. E. N. Zalta (Ed.) The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2019 Edition). https://plato.stanford.edu/entries/prisoner-dilemma/
• LaPiere, R. T. (1934). Attitudes vs. actions. Social Forces, 13 (2), 230-237. Doi:10.2307/2570339
• Lu, S., Au, W-T, Jiang, F., Xie, X. ve Yam, P. (2012). Cooperativeness and competitiveness as two distinct constructs: Validating the cooperative and competitive personality scale in a social dilemma context. International Journal of Psychology, 1-13. Doi:10.1080/00207594.2012.743666
• Nowak, M. A. ve Sigmund, K. (2005). Evolution of indirect reciprocity. Nature, 437, 1291-1298.
• Öztan, N. (1995). Terapist ile hasta arasındaki terapötik ilişkinin farklı boyutlarda incelenmesi (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sachs, J. L., Mueller, U. G., Wilcox, T. P. ve Bull, J. J. (2004). The evolution of cooperation. The Quarterly Review of Biology, 79 (2), 135-160.
• Schwartz, S. ve Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 878-891. Doi:10.1037/0022-3514.58.5.878.
• Trivers, R. L. (1971). The evolution of reciprocal altruism. Quarterly Review of Biology, 46, 35-57.
• West, S. A., Griffin, A. S. ve Gardner, A. (2007). Evolutionary explanations for cooperation review. Current Biology, 17, 661-672. Doi:10.1016/j.cub.2007.06.004
• Xie, X., Yu, Y., Chen, X., & Chen, X. (2006). The Measurement of Cooperative and Competitive Personality. Acta Psychologica Sinica, 38(1), 116–125. Doi:10.1080/00207594.2012.743666
• Yeşilkaya, M. (2018). Özgeci davranış olgusuna ilişkin epistemolojik sorunlar üzerine bir inceleme: siyah, beyaz ve gri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 469-489.
• Yılmaz, O. ve Bahçekapılı, H. G. (2016). Supernatural and secular monitors promote human cooperation only if they remind of punishment. Evolution and Human Behavior, 37, 79-84.
• Yılmaz, O., Harma, M. ve Doğruyol, B. (2020). Independent test of morality as cooperation theory in a Turkish sample. Personality and Individual Differences. (Baskıda)