Yer Bağlılığının Sosyo-Mekânsal Farklar Bakımından İncelenmesi: Niğde Örneği

Yıl 2020, Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı, 133 - 147, 18.12.2020

Derya Ağbaba

https://doi.org/10.21733/ibad.800486

Cited By: 2

Öz

İnsan ve mekân arasındaki ilişkiyi ele alan coğrafya bilimi, yerin birey için önemi ile de yakından ilgilenmektedir. Bireyin yerin sosyal ve fiziksel özelliklerine ilişkin olumlu hisleri yer bağlılığı olarak bilinmektedir. Bireysel/kültürel tecrübelerin veya farkındalıkların geliştiği, belli bir süreç dâhilinde duygu, biliş ve davranışları da etkileme boyutu olan yer bağlılığı bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Yer bağlılığı, yer duygusunu da kapsayacak şekilde ele alınmıştır. Bu bağlamda iki farklı sosyo-kültürel özellikteki (yerli ve mübadil) katılımcı grubunun yer bağlılığına yönelik tercih veya yönelimlerinin sebeplerini anlamak amacıyla bir çalışma hazırlanmıştır. Araştırma sahası olarak üçü köy, biri şehir özelliği gösteren dört yerleşim yeri seçilmiştir. Bunlar Niğde İli, Merkez İlçesi içinde yer alan çokkültürlü bir yapıdaki Niğde şehri, homojen yerli kültür grubunun ikamet ettiği Kırkpınar Köyü, homojen mübadil kültürün yaşadığı Yeşilburç Köyü ve hem yerli hem de mübadil nüfusun bir arada yaşadığı Taşlıca Köyü’dür. 559 katılımcının gönüllü olarak dâhil olduğu bu çalışma için kartopu örnekleme metodu kullanılmış ve yüz yüze uygulanan yapılandırılmış anket soruları yardımıyla veri elde edilmiştir. Sonuç olarak da kültürel farktan ziyade mekânsal ölçekteki farka dayanan bir yer bağlılığı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yer, Yer Bağlılığı, Yer Duygusu, Niğde

Analysis of Place Attachment in Terms of Socio-Spatial Differences: A Case Study of Nigde

Öz

Geography science, which deals with the relationship between human and space, is also closely concerned with the importance of the place for the individual. Individual's positive feelings about the social and physical characteristics of the place are known as place dependency. The subject of this study is the place where individual / cultural experiences or awareness develop, which is a dimension that affects emotions, cognitions and behaviors within a certain process. Place attachment is handled in a way to include the sense of place. In this context, a study has been prepared in order to understand the reasons for the preferences or orientations of the participant groups with different socio-cultural characteristics (local and exchange) towards place dependency. Four settlements, three of which are villages and one of which is a city, were selected as research areas. These are the city of Niğde in a multicultural structure in the Central District of Niğde Province, Kırkpınar Village where homogeneous indigenous cultural group resides, Yeşilburç Village where homogeneous exchange culture lives and Taşlıca Village where both local and exchange population live together. For this study, in which 559 exhibitors voluntarily participated, the snowball sampling method was used and data were obtained by means of face-to-face structured questionnaires. As a result, it was determined that there is a place dependency based on the difference in spatial scale rather than cultural difference.

Anahtar Kelimeler

Place, Place Attachment, Sense of Place, Niğde

Kaynakça

• Ayberk, C. (2018). Yer bağlılığı açısından Ters Yüz (Inside Out) Filminin nitel analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16 (2), 273- 287.
• Bilgin, N. (2016). Sosyal Psikoloji Sözlüğü Kavramlar, Yaklaşımlar (3. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bowlby, J. (1988). A Secure Base. London, UK: Routledge.
• Fried, M. (2000). Continuities and discontinuities of place, Journal of Environmental Psychology, 20, 193-205.
• Göregenli, M. (2018). Çevre psikolojisi, insan-mekân ilişkileri (Dördüncü Baskı) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hay, R. (1998). Sense of place in developmental context. Journal of Environmental Psychology, 18 (1), 5-29.
• Hidalgo, M. C., Hernández, B. (2001). Place attachment: Conceptual and empirical questions, Journal of Environmental Psychology. 21, 273-281.
• Kasarda, J. D., Janowġtz, M. (1974). Community attachment in mass society, American Sociological Review, 39, 328-339.
• Köşker, N. (2018). “Mekan ve Yer”, N. Özgen (ed.) Sosyal Coğrafya içinde (77-108). Ankara: Pegem Akademi.
• Lewicka, M. (2010). What makes neighborhood different from home and city? Effects of place scale on place attachment. Journal of Environmental Psychology. 30, 35-51.
• Low, S. M., Altman, I. (1992). Place attachment: A conceptual inquiry. I. Altman ve S. M. Low (ed.), Place Attachment içinde (1-12). New York, NY: Plenum Press.
• Özmen, A., Çetin, B.C. (2017). Bellek ve mekânın dönüşümü: Tarlabaşı. (ed.)Tahire Erman ve Serpil Özaloğlu, Bir Varmış Bir Yokmuş içinde (103-109). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Relph, E. (1976). Place and placeless, London, UK: Pion.
• Rollero, C., De Piccoli, N. (2010). Place attachment, identification and environment perception: An empirical study, Journal of Environmental Psychology. 30, 198–205.
• Sampson, R. J. (1988). Local friendship ties and community attachment in mass society: A multilevel systemic model. American Sociological Review, 5, 766-779.
• Scannell, L., Gifford, R. (2010). Defining place attachment: A tripartite organizing framework. Journal of Environmental Psychology. 30, 1-10.
• Schulz, C. N. (1985). The Concept of Dwelling on The Way to Figurative Architecture, New York: Rizzoli International Publications Inc.
• Shumaker, S. A., Taylor, R. B. (1983). “Toward a Clarification of People-Place Relationships: A Model of Attachment to Place”, N. R. Feimer ve E. S. Geller (ed.), Environmental Psychology: Directions and Perspectives içinde (219-251). New York, NY: Prager Press.
• Speller, M. G. (2000). A community in transition: A longitudinal study of place attachment and identity processes in the context of an enforced relocation. Department of Psychology School of Human Sciences University of Surrey, Thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy Interview Schedules.
• Stedman, R. C. (2002). Toward a social psychology of place: Predicting behavior from place-based cognitions, attitude, and identity. Environment and Behavior. 34 (5), 561-581.
• Stokowski, P. A. (2002). Languages of place and discourses of power: Constructing new sense of place. Journal of Leisure Research, 34 (4), 368-382.
• Şentürk, A., Gülersoy, N. Z. (2019). Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi bağlamında kullanıcı sürekliliğinin irdelenmesi: Kadıköy Moda örneği. Megaron, 14 (1), 145-159.
• Şentürk, A. (2018). Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi bağlamında kullanıcı sürekliliğinin irdelenmesi: Kadıköy Moda örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Yazgan, P. (2010). Danimarka’daki Türkiye kökenli göçmenlerin aidiyet ve kimlikleri, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Sakarya.