Investigation of Factors Affecting the Child-Rearing Attitudes of Mothers and Fathers With CHAID Analysis

Yıl 2023, Sayı: 14, 53 - 75, 15.08.2023

Abdulkadir Kalaylı , Gülümser Gültekin Akduman , Arzu Özyürek

https://doi.org/10.21733/ibad.1164499

Cited By: 2

Öz

This research is on the relationship between mothers and fathers in child-rearing attitudes, and parents' child-rearing was conducted to examine the variables that affect attitudes. The research study group in the relational screening model consisted of the mothers and fathers of 324 children (n=648) 36-72 months old children attending preschool education institutions. The Parent Child-Rearing Attitudes Scale ((PAS) A form was used as a data collection tool in the study. Spearman-Brown Correlation Coefficient and CHAID algorithm, one of the decision tree algorithms, were used to analyse the data. As a result of the research, it was determined that democratic attitudes of mothers decrease and repressive-authoritarian attitudes increase as their over-tolerant attitudes towards their children increase; democratic attitudes of fathers decrease as their over-tolerant attitudes towards their children rise, and their democratic attitudes increase as their repressive-authoritarian attitudes increase. Again, it was determined that there is a positive and significant relationship between parents' child-rearing attitudes. It has been determined that the most important factors affecting the parenting attitudes of the parents are the birth order of the children, the education level of the mother, the education level of the father, the working status of the mother and the family structure.

Anahtar Kelimeler

Parent, childrearing attitudes, preschool term, development.

Anne ve Babaların Çocuk Yetiştirme Tutumlarını Etkileyen Faktörlerin CHAID Analiziyle İncelenmesi

Öz

Bu araştırma, annelerin ve babaların çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin ve anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen değişkenlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 36-72 aylık 324 çocuğun anne ve babaları (n=648) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Anne-Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği (PAS) A Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Spearman Brown Korelasyon Katsayısı ve karar ağacı algoritmalarından CHAID algoritması kullanılmıştır. Araştırma sonucunda annelerin çocuklarına yönelik aşırı hoşgörülü tutumları arttıkça demokratik tutumlarının azaldığı ve baskıcı-otoriter tutumların arttığı; babaların çocuklarına yönelik aşırı hoşgörülü tutumları arttıkça demokratik tutumlarının azaldığı ve baskıcı-otoriter tutumları arttıkça demokratik tutumlarının arttığı belirlenmiştir. Yine anne ve babaların çocuk yetiştirme tutumları arasında pozitif yönlü manidar bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Anne babaların çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen en önemli faktörlerin çocukların doğum sırası, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, anne çalışma durumu ve aile yapısı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, çocuk yetiştirme tutumları, okul öncesi dönem, gelişim.

Kaynakça

• Akatlı, R. & Tunçay, G. Y. (2022). Ebeveynlerin bağlanma biçimlerinin çocuk yetiştirme tutumları üzerindeki yordayıcı rolü. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 6(1), 175–203. https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202261360
• Akbay Postoğlu, B. (2020). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Aktürk, F. M. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 156-174.
• Alamehmet, H. K. (2019). 54-72 Aylık çocukların değer düzeylerine anne-baba tutumu ve çocuğun mizacının etkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Altunok , E. B. (2019). Anne baba tutumları ile okul öncesi dönem çocuklarının iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Anahar Delibalta, S. (2013). The relationship among marital communıcation patterns, parental attitudes, and children externalizing and internalizing behavior problems. Master’s thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Arabacıoğlu, B. & Bağçeli Kahraman, P. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum düzeyleri ve ebeveyn tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 175-192.
• Aydoğdu, F. & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
• Ayyıldız, T. (2005). Zonguldak il merkezinde 0-6 yaş çocuğu olan annelerin çocuk yetiştirme tutumları. Yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Development, 37, 887- 907.
• Baumrind, D. (1968). Authoritarian vs. authoritative parental control. Adolescence, 3, 255-272.
• Baumrind, D. (1971). Harmonious parents and their preschool children. Developmental Psychology, 4(1), 99-102.
• Baumrind, D., Larzelere, R.E. & Owens, E. B. (2010). Effects of preschool parents' power assertive patterns and practices on adolescent development, parenting. Science and Practice, 10(3), 157-201. https://doi.org/10.1080/15295190903290790
• Bedge, Z. & Özyürek, A. (2016). Öğretmen ve anne-baba tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 204-232.
• Berg, B. (2011). The effects of parenting styles on a preschool aged child’s social emotional development. Master’s thesis, University of Wisconsin-Stout, Menomonie.
• Bezrukova, O. & Samoylova, V. (2015). The authoritarian syndrome in attitudes and educational practices of Russian parents. Procedia Social and Behavioral Sciences, 165, 234 240. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.12.627
• Bornstein, M.H. (2015). Children’s parents. In Bornstein, M. H., & Leventhal, T. (Eds.). Handbook of child psychology and developmental science. (Seventh Edition). (pp.55-132). Wiley.
• Bornstein, M.H. & Zlotnik, D. (2008). Parenting styles and their effects. In Haith M.M., & Benson, J. B. (Eds.). Encyclopedia of infant and early childhood development. (pp.496–509). Academic Press.
• Bülbül, N. & Akkaynak, N. (2021). Okul öncesi eğitimine devam eden 48-72 aylık çocukların rekabet stilleri ile çocuklara yönelik ebeveyn tutumları arasındaki ilişki düzeyi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(1), 32-66. https://doi.org/10.46868/atdd.90
• Cantekin, D. & Gültekin Akduman, G. (2020). Annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile çocuklarının duygularını yönetme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(1), s. 87-92.
• Ceylan, Ö. (2017). Anne-baba tutumları ile çocuğun sosyalleşme süreci arasındaki ilişki: Okul öncesi örneği. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Cohen, A. (2015). Parenting made easy: the early years. Australlian Academic.
• Darling, N. (1999). Parenting style and its correlates. Eric Digest. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED427896.pdf
• Demirdöven, B. & Özyürek, A. (2022). Okul öncesi çocuğu olan annelerin ebeveynlik öz yeterlikleri ve tutumları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(82), 495-510. https://doi.org/10.17755/esosder.953653
• Demiriz, S. & Öğretir, A.D. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 105-122.
• Diepen, M. V. & Franses, P. H. (2006). Evaluating chi-squared automatic interaction detection. Information Systems 31(8), 814-831, https://doi.org/10.1016/j.is.2005.03.002
• Erşahin, K. (2019). Anne-baba tutumları ile 5-7 yaş çocukların bilişsel işlemler performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, İstanbul.
• Ersöz, F. (2019). Veri madenciliği teknikleri ve uygulamaları. (3. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Gordon Simons, L. & Conger, R.D. (2007). Linking mother–father differences in parenting to a typology of family parenting styles and adolescent outcomes. Journal of Family Issues, 28(2), 212-241. https://doi.org/10.1177/0192513X06294593
• Gözübüyük, A. & Özbey, S. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının motivasyon düzeyleri ile baba-çocuk ilişkisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Milli Mücadele’nin 100. Yıl Özel Sayısı, 23-37. https://doi.org/10.21733/ibad.763103
• Günalp A. (2007). Farklı anne-baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Gürsoy, F. & Coşkun, T. (2006). Büyük ebeveynleriyle yaşayan çocukların aile ortamlarını değerlendirmeleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 151-164.
• Hosokawa, R. & Katsura, T. (2018). Role of parenting style in children's behavioral problems through the transition from preschool to elementary school according to gender in Japan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(1), 1-17. https://doi.org/10.3390/ijerph16010021
• Jozsa, K., Kis, N. & Barrett, K.C. (2019). Mastery motivation, parenting, and school achievement among Hungarian adolescents. European Journal of Psychology of Education. 34, 317–339. https://doi.org/10.1007/s10212-018-0395-8
• Kalaylı, A., Özaslan H. & Gültekin Akduman, G. (2021). Babaların çocuk yetı̇ştı̇rme tutumları i̇le okul öncesı̇ dönem çocuklarının motı̇vasyon düzeylerı̇ arasındakı̇ i̇lı̇şkı̇nı̇n i̇ncelenmesı̇. Esra Türe (E.d). 10. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (UBAK) kitabı içinde. (171-181). Asos Yayınları.
• Karabulut Demir, E. (2007). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Karakuş, N. (2017). 60-72 Ay çocukların sosyal problem çözme becerilerinin anne tutumları açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (33. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kıvanç, R. (2020). 24-36 aylık çocuğu olan annelerin özyeterlik algıları ve çocuk yetiştirme tutumları ile çocuğun motor gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul.
• Köksal, B. (2016). Özel bir okulda okuyan 2-6 yaş arası çocukların saldırganlık düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Kuzlu Ayyıldız, T., Ocakcı, A. & Ayoğlu, F. N. (2006). Zonguldak il merkezinde 0-6 yaş çocuğu olan annelerin çocuk yetiştirme tutumları. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi, 2(1). 34-45.
• Maccoby, E. E. & Martin, J. A. (1983). Socialization in the context of the family: Parent–child interaction. In Mussen, P. H. (Series Ed.) & Hetherington, E. M. (Vol. Ed.). Handbook of child psychology: Vol. 4. Socialization, personality, and social development (4th ed., pp. 1–101). Wiley.
• Mahamoud, F. Y. (2018). Beş-yedi yaş düzeyinde çocuğu bulunan annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile eğitim ihtiyaçlarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Markham, L. (2012). Peaceful parent, happy kids. A Perigee Book.
• Mensah, M. K. & Kuranchie, A. (2013). Influence of parenting styles on the social development of children. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2(3), 123-129.
• Milanovic, M. & Stamenkovic, M. (2017). CHAID decision tree: Methodological frame and application. Economic Themes, 54(4), 563-586. https://doi.org/10.1515/ethemes-2016-0029
• Navaro, L. (1989). Aşırı koruyuculuğun çocuk eğitimine etkileri. 6. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, 121-125. Ya-Pa.
• Orgilés, M., Penosa, P., Morales, A., Fernández-Martínez, I. & Espada, J. P. (2018). Maternal anxiety and separation anxiety in children aged between 3 and 6 years: the mediating role of parenting style. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics. 39(8), 621–628.
• Öztabak, M.E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Özyürek, A. (2015). Okul öncesi çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(206), 106-120.
• Özyürek, A. (2017). Okul öncesi çocuğa sahip anne-babalara yönelik “Çocuk yetiştirmeye ilişkin anne-baba görüşleri ölçeği” ve “Anne-Baba Tutum Ölçeği” geliştirme çalışması”. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(1), 26-38.
• Özyürek, A. & Tezel Şahin F. (2005). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 19-34.
• Özyürek, A., Özkan, İ., Begde Z. & Yavuz, N. F. (2019). Çocuğu ilkokula devam eden ebeveynlerin çocuk yetiştirme görüş ve tutumları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 323-340.
• Şahin Zeteroğlu, E. (2014). Altı yaşındaki çocukların anne-baba tutumları ile çoklu zekâ alanları ve grup içi etkinlik düzeyleri arasındaki ilişki. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Sak, R., Şahin Sak, İ., Atlı, S. & Şahin, B. (2015). Okul öncesi dönem: Anne-baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972-991.
• Şanlı, D. & Öztürk, C. (2012). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 31-48.
• Santrock, J.W. (2014). Child development (14 th ed.). Mc Graw Hill Education.
• Schary, D. P., Cardinal B. J. & Loprinzi, P. D. (2012). Parenting style associated with sedentary behaviour in preschool children. Early Child Development and Care, 182(8), 1015-1026. https://doi.org/10.1080/03004430.2012.678596
• Şenol, F. B. & Karaca, N. H. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının benlik kavramı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 1-19.
• Smetana, J. G. (2011). Adolescents, families, and social development: How teens construct their worlds. Wiley- Blackwell.
• Tatlı, S., Selimoğlu, H. & Bademci, D. (2012). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden annelerin aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 101-114.
• Tezel Şahin, F. & Cevher, F.N. (2007). Türk toplumunda aile- çocuk ilişkilerine genel bir bakış. ICANAS 38 (38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi). Ankara.
• Türküleş, S., Yılmaz, M., Özcan, A., Öncü, E. & Karataş, B. (2013). Kadınlarda ruh sağlığını ve aile işlevlerini etkileyen etmenler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3), 154-162.
• Uygun, N. & Kozikoğlu, İ. (2020). Çocukları okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1494-1507. https://doi.org/10.33206/mjss.639099
• Vassi, I., Veltsista, A. & Bakoula, C. (2009). Parenting practices and child mental health outcomes. In Krause, P.H., & Dailey T.M. (Eds.). Handbook of parentıng: Styles, stresses and strategies. (pp. 1-14). Nova Science.
• Wang, J., Morgan, G. A. & Biringen, Z. (2014). Mother–toddler affect exchanges and children's mastery behaviours during preschool years. Infant and Child Development, 23, 139-152. https://doi.org/10.1002/icd.1825
• Wodon, Q. (2016). Early childhood development in the context of the family: The case of child marriage. Journal of Human Development and Capabilities, 17(4), 590-598, https://doi.org/10.1080/19452829.2016.1245277
• Xia, X. (2020). Parenting style and Chinese children’s school readiness outcomes: The moderating role of socioeconomic status. Children and Youth Services Review, 121, 1-9.
• Yavuzer, H. (2019a). Çocuk yetiştirmede farklı ebeveyn tutumları. Yavuzer, H. (Ed.), Ana- baba okulu içinde. (23.Baskı). (ss.115-127). Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2019b). Ana-baba ve çocuk. (29.Baskı). Remzi Kitabevi.
• Yıldızbaş, C. E. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile ebeveynlerinin anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Yıldızbaş, C. E. & Şahin Sak, İ. T. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ı̇le ebeveynlerinin anne-baba tutumları arasındaki ı̇lişkinin ı̇ncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 60-68.
• Yılmaz, Y. (2020). 5-6 yaş grubu çocuklarının sahip oldukları öz düzenleme becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Zhang, W., Wang, M. & Ying, L. (2019). Parental mindfulness and preschool children’s emotion regulation: The role of mindful parenting and secure parent-child attachment. Mindfulness, 10(1), 1-11.