CRediT

Katkıda Bulunan Rol Taksonomisi  / Contributor Role Taxonomy

UEİP Dergisi, makalelerde yazar katkılarının kısaca CRediT olarak adlandırılan Katkıda Bulunan Roller Taksonomisi (Contributor Roles Taxonomy)’ne göre belirlenmesini benimser. CRediT , araştırma makaleleri ve diğer araştırma çıktılarının üretilmesi ve yayımlanmasına yapılan katkıları standart bir biçimde tanımlamak için kullanılan, topluluk tarafından geliştirilmiş 14 katkı rolünden oluşan bir taksonomidir.

CRediT, Consortia Advancing Standards in Research Administration Information (CASRAI) tarafından geliştirilen bilimsel araştırmalara yapılan katkı türlerini standart hale getiren sözcükleri ifade eder. Bir diğer ifadeyle, CRediT bilimsel araştırmaların oluşturulması için gerekli tüm rolleri ve katkıları standartlaştırarak, sınıflandırmayı amaçlar.

Birden fazla kişinin katkı sağladığı bilimsel araştırmalarda yazarlık hakkı, katkı sağlayanlar arasında tartışma konusu olabiliyor. CRediT, yazarlık anlaşmazlıklarını en aza indirmek ve katkı sağlayanlar arasında işbirliğini kolaylaştırmak için kullanılmaktadır.

CRedit, kişilerin araştırmaya yaptığı katkılarının görünülürlüğünü ve tanınırlığını arttırmaya yardımcı olurken, yayıncılara ise araştırmada kimin ne yaptığı hakkında daha fazla bilgi sunarak şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlar, araştırmaya olan güvenin artmasına neden olur.

CRediT, yazarlara bilimsel araştırmalara yaptıkları çeşitli katkıların kapsamını ve niteliğini, 14 farklı rol altında doğru, şeffaf, tutarlı ve ayrıntılı tanımlama fırsatı sunar.

CRediT'in uygulanmasına ilişkin öneriler:    

• Bilimsel araştırmaya katkı sağlayan kişilerin rolleri (Teşekkür bölümünde listelenecek olanlar dâhil) CrediT’e göre listelenmelidir.
• Kişiler birden fazla role katkı sağlamış olabilir.
• Aynı role birden fazla kişi katkı sağlamış olabilir.
• Her araştırmanın çıktısı farklı olduğundan bazı CRediT rollerinde katkı sağlanmamış olunabilir, dâhil edilmesine gerek yoktur.
• Herbir yazarın araştırmada enaz üç katkı türünde katkıda bulunması beklenir.
• Yazarlık katkısına sahip olmayan kişilerin araştırmanın Teşekkür bölümünde belirtilmesi önerilir.
• Sorumlu yazar, açıklamaların doğru ve tüm katkı sağlayanlar tarafından kabul edilmiş olmasını sağlamaktan sorumludur.

Örnek CRediT Yazar Beyanı

Yazar 1: Mustafa Yıldız; Yazar 2: Esra Sandal; Yazar 3: Burak Kuzey

M.Y.: kavramsallaştırma, süpervizör, yazma-inceleme ve düzenleme; E.S.: metodoloji, biçimsel analiz, yazılım, yazma-orijinal taslak; B.K.: veri düzenleme, biçimsel analiz, yazma-orijinal taslak. Tüm yazarlar, makalenin yayımlanan sürümünü okumuş ve onaylamıştır.

Kaynak:

_{ANSI/NISO Z39.104-2022, CRediT, Contributor Roles Taxonomy. NISO. https://www.niso.org/publications/z39104-2022-credit
CASRAI. Consortia Advancing Standards in Research Administration Information. https://casrai.org/
CRediT. Contributor Role Taxonomy. NISO. https://credit.niso.org/}