Güncel Sayı

Cilt: 11 Sayı: 2, 15.09.2024

Yıl: 2024

Makaleler

Yayın İçeriği

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi orijinal bilimsel yayınları içerir. Editöryal çalışmalar hariç yayımlanan tüm makaleler çift taraflı kör hakem değerlendirmesi sürecine tabidir.

Amaç ve Kapsam
Derginin amacı, bilimsel öneme sahip yüksek kaliteli metinler yayınlayarak bilime katkıda bulunmaktır. Bu amaçla, ilahiyat temel alanında özgün araştırma makaleleri, derlemeler, olgu sunumları ve editöre mektuplar yayınlanır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İlahiyat temel alanının tüm alt dallarında makaleler yayınlamayı amaçlayan, bağımsız, çift kör hakemli, açık erişimli, basılı ve çevrimiçi yayın yapan bir dergidir. Makaleler, daha önce yayınlanmamış veya başka bir yerde yayınlanmak üzere gönderilmemiş orijinal verileri açıklamalıdır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi gönderim kurallarına ve dergi kapsamına uygun görülen yazılar alanında uzman en az iki hakeme bilimsel değerlendirme için gönderilir. Uygunluğunu tartışan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Editör Kurulu üyeleri, daha sonra her bir gönderiye ilişkin hakemlerin yorumlarını dikkate alır. Gönderilen tüm yazılar için nihai karar Baş Editör'e aittir. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin Yayın Kurulu, Committee on Publication Ethics (COPE) kriterlerine uymayı taahhüt eder.

Konu Kategorisi:

Beşeri Bilimler:
• Din

Bilim Alanı:
• Felsefe ve Din Bilimleri
• İslam Tarihi ve Sanatları
• Temel İslam Bilimleri

Anahtar Kelimeler:
• Arap Dili ve Belagatı
• Din Eğitimi
• Din Felsefesi
• Din Psikolojisi
• Din Sosyolojisi
• Dini Musıki
• Dinler Tarihi
• Felsefe Tarihi
• Hadis
• İslam Felsefesi
• İslam Hukuku
• İslam Mezhepleri
• İslam Sanatları
• İslam Tarihi
• Kelam
• Kur’an-ı Kerim Okuma ve Kıraat
• Mantık
• Tasavvuf
• Tefsir
• Türk İslam Edebiyatı

Yayın Dili
Tam Metin Yayın Dili:
• Birincil Dil: Türkçe
• İkincil Dil: İngilizce
• Üçüncü Dil: Arapça

Türkçe Yazılan İçerik:
• Makale Başlığı: Türkçe & İngilizce
• Yazar Adı: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Yazar Adresi: Türkçe & İngilizce (Latin Alfabesinde)
• Öz ve Anahtar Kelimeler: Türkçe & İngilizce
• Kaynakça: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Tam Metin: Türkçe (Latin Alfabesinde)

İngilizce Yazılan İçerik:
• Makale Başlığı: İngilizce & Türkçe
• Yazar Adı: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Yazar Adresi: İngilizce & Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Öz ve Anahtar Kelimeler: İngilizce & Türkçe
• Kaynakça: İngilizce (Latin Alfabesinde)
• Tam Metin: İngilizce (Latin Alfabesinde)

Arapça Yazılan İçerik:
• Makale Başlığı: Arapça & İngilizce
• Yazar Adı: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Yazar Adresi: Türkçe & İngilizce (Latin Alfabesinde)
• Öz ve Anahtar Kelimeler: Arapça & İngilizce
• Kaynakça: Arapça
• Tam Metin: Arapça

Makale Başvuruları
• Gönderilen makaleler derginin amaç ve kapsamına uygun olmalıdır. Orijinal, yayınlanmamış ve başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmayan, her bir yazar tarafından içeriği ve gönderimi onaylanmış yazılar değerlendirmeye kabul edilir.

• Aynı sayı içerisinde bir yazara ait birden fazla çalışma değerlendirmeye alınmamaktadır. Ayrıca, aynı yıl içerisinde ilk sayıda makalesi bulunan yazarların yeni çalışmaları o yıl içerisindeki diğer sayılarda değerlendirmeye alınmaksızın yazara iade edilir.

• Makalenin yazarı veya yazarlarından en az birinin doktora derecesi bulunmalıdır. Tezden üretilen makalelerde öğrenci birinci yazar, danışman ise ikinci yazar olarak belirtilmelidir.

Okur Kitlesi
Hedef okuyucu kitlesi; ilahiyat ilimleri her alanı ile meslek mensupları, uzmanlar, araştırmacılar, uzmanlık ve doktora öğrencileri yanı sıra bu alanla ilgili öğrencileridir. Sürekli mesleki gelişim ve araştırma kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamayı hedefler.

Makalelerin Özgünlüğü
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi daha önce başka bir yerde yayımlanan çalışmaları kabul etmez. Ancak bazen yabancı dildeki yayınlanmış makaleler işleme alınabilir.

YAZIM KURALLARI

Makale Hazırlama (Makale Şablonu)

Dil: Türkçe, İngilizce, Arapça
Derginin dili Türkiye Türkçesi ve İngilizcedir.

Makale Konu Alanı: Derginin konu kapsamı İlahiyat temel alanları ile sınırlandırılmıştır. Bu sebeple yalnızca İlahiyat alt alanları ile ilişkili makaleler yayına kabul edilir.

Yayın Türleri: Araştırma makalesi, derleme makale, kitap kritiği ve editöryal yazılar yayınlanmaktadır. Bununla birlikte, yazarlara çalışmanın yayılması için mümkün olduğunca özlü olmasını tavsiye ediyoruz. Dergide 2024 yılı itibariyle çeviri türündeki makalelerin yayınlanmamasına karar verilmiştir. Kitap incelemesi türündeki çalışmalarda yalnızca alanın doktora sahibi uzmanı tarafından yapılmış nitelikli çalışmalar değerlendirmeye alınacaktır.

Yayın Periyodu: Dergimiz 15 Mart ve 15 Eylül olmak üzere yılda iki kez yayınlanmaktadır. Makale kabul tarihi Mart sayısı için 01 Ekim-01 Kasım, Eylül sayısı için 01 Nisan-01 Mayıs’tır. Makale sayısının yeterli görülmesi halinde dergi yayın kurulunun takdiri doğrultusunda sistem belirtilen kabul tarihlerinden önce makale gönderimine kapatılabilmektedir. Değerlendirme sürecinin tamamlanmaması sebebiyle yayın tarihine yetişmeyen makaleler bir sonraki sayıya aktarılır.

Etik İlkeler: Yazar(lar)ın makale gönderiminden önce Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Etik İlkeler ve Yayın Politikası’nı incelemeleri gerekir. Alan araştırması yapılan çalışmalarda etik kurul onayının alınmış olması ve onayın toplantı tarihiyle belirtilmesi gerekir. Makale gönderimi sırasında ayrıca eklenmelidir. Makalenin ilk sayfasına etik kurul onay belgesinde yer alan kurul adı, tarih ve sayı no bilgileri eklenmelidir. Yöntem kısmında ise veri toplama sürecinin başlangıç ve bitiş tarihlerine mutlaka yer verilmelidir. İntihal benzerlik oranının %20’den az olması gereklidir. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. İntihal raporu ön inceleme editörü tarafından alınarak yüklenecektir, ayrıca yazarların yüklemesine gerek yoktur.

Yazar Değişikliği: Yalnızca makale kabul edilmeden önce işleme alınır. Yazar(lar)ın, makaleyi göndermeden önce yazar(lar)ın listesini ve sırasını dikkatlice gözden geçirmeleri ve orijinal gönderim sırasında kesin yazar listesini sağlamaları gerekir.

Telif Hakkı Bildirim Metni: Sorumlu yazar tarafından gönderilecek Telif Hakkı Bildirim Metni eksiksiz olarak doldurulur, imzalanır ve PDF halinde sisteme yüklenir. Birden fazla araştırmacı bulunan makalelerde yazarların farklı kurumlardan olması durumunda bildirim metninin her bir yazar tarafından doldurulup imzalanması ve tüm nüshaların tek bir PDF dosyasında birleştirilerek yüklenmesi gerekir.

Makale Formatı:
• Başlık: Makalenin konusunu özetleyen ve okuyucunun dikkatini çeken bir başlık olması gerekmektedir.
• Özet: Makalenin kısa bir özetidir. Araştırmanın problemini, amacını, özgün değerini, yöntemini, bulgularını ve sonuçlarını içerir.
• Giriş: Çalışmanın genel amacını, araştırma sorularını veya hipotezlerini tanımlayan bölümdür. Çalışmanın özgünlüğünü gösterecek şekilde literatür özeti sunulduktan sonra çalışmanın önemi belirtilir.
• Yöntem: Araştırmanın nasıl yapıldığını detaylandıran bölümdür. Veri toplama yöntemleri, kullanılan araçlar veya materyaller burada açıklanır. Bu bölümde veri toplama aracının seçimi, veri toplama aracının tanıtılması, veri toplama sürecinin açıklanması, veri analiz yönteminin belirtilmesi gerekir.
• Bulgular: Elde edilen verilerin ve bulguların sunulduğu bölümdür. Tablolar, grafikler veya istatistiksel analizler bu bölümde yer alabilir.
• Tartışma: Bulguların yorumlandığı ve literatürle karşılaştırıldığı bölümdür. Çalışmanın önemi ve sınırlamaları burada yer alabilir. Gerekli görülmesi halinde bulgular ve tartışma kısmı bir arada verilebilir.
• Sonuç: Çalışmanın ana bulgularının özetlendiği, önemli sonuçların çıkarıldığı ve gelecekteki araştırmalar için önerilerin verildiği bölümdür.
• Kaynakça: Kullanılan literatürün listelendiği bölümdür.

Yazım Kuralları:
• Makaleler için kelime üst sınırı (Başlık, özet ve kaynakça dahil olmak üzere) 9000 kelimedir. Özet metni ise 450-600 kelime arasında olmalıdır. Kelime sınırının aşılması veya asgari düzeyden daha az olması durumunda düzeltme talebiyle yazara gönderilir.
• Dergiye gönderilen makaleler Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi makale şablonuna göre hazırlanmalıdır. Dergi şablonuna uygun olarak gönderilmeyen makaleler değerlendirme sürecine dahil edilmeden yazara iade edilir. (Makale Şablonu)
• Makaleler şablona göre hazırlandıktan sonra yalnızca Word dosyası formatında (.doc) sisteme yüklenmelidir.
• Makale yazım kuralları şablon içerisinde detaylı olarak belirtilmiştir. Makale metni stiller sekmesinden tüm yazım kurallarına göre otomatik olarak uyarlanabilmektedir.
• Şapkalı harfler ve transkripsiyonlu kelimelerin yazımında tutarlılık gözetilmeli, yazımı konusunda tereddüt edilen kelimeler için Türk Dil Kurumu'nun yazım kuralları dikkate alınmalıdır.
• Eğer makalede ek bilgi, veri, belge veya görseller sunulacaksa, bunlar makale sonuna ekler bölümünde kaynakçalarına atıf yapılarak verilmelidir. Eklerde yer alan bilgiler, ana metni desteklemeli ancak aşırıya kaçılmamalıdır.
• Doğrudan alıntılar 40 kelimeyi aşıyorsa ayrı bir blok halinde, tırnak işaretleri kullanılmadan, metinden 1 cm içeride ve tek satır aralığı ile yazılmalıdır. 40 kelimeyi aşmayan alıntılar, metin içinde tırnak işaretleri içinde verilmelidir.
• Metinde kullanılan alana özgü terimler ve kısaltmalar, ilk kullanıldıklarında açık bir şekilde tanımlanmalı veya açıklanmalıdır. Şahıs ve eser isimleri ile terimleşmiş kavramlar, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde yer alan madde başlığı ve imlâ kuralları esas alınarak yazılmalıdır. 

Kaynak Gösterim Stili
Kaynakça yazarın tercihine göre dipnotlu veya metiniçi şeklinde İSNAD Atıf Sistemi’ne (https://www.isnadsistemi.org/download/isnad-2-yazim-kilavuzu/) göre düzenlenmelidir. Makalede tek bir kaynakça yazım stili tercih edilmelidir.

Son Kontrol Listesi
Bu listenin, hazırlanan makalenin dergi sistemine yüklenmeden önce son kontrolü sırasında faydalı olacağı umulmaktadır.

Aşağıdaki öğelerin mevcut olduğundan emin olun:
1. Yazar bilgileri eklendi.
• E-posta adresi
• Tam posta adresi
• Telefon numarası
2. Gerekli tüm dosyalar yüklendi.
• Makale metni
• Telif Hakkı Anlaşması
• Etik Kurul Beyanı (Alan Araştırmaları için zorunludur)
3. Makale "yazım denetimi" ve "dilbilgisi denetimi" yapıldı.
4. Kaynakçada adı geçen tüm referanslar metinde alıntılanmıştır ve bunun tersi de geçerlidir.

Makale Gönderimi
Makalenin yazarı veya yazarlarından en az birinin doktora derecesi bulunmalıdır. Tezden üretilen makalelerde öğrenci birinci yazar, danışman ise ikinci yazar olarak belirtilmelidir. Yapılan başvurularda, çalışmanın sorumlu yazarının (corresponding author) hesabı kullanılmalıdır. Başvuru ile ilgili bütün yazışmalar dergi sistemi üzerinden gönderilen elektronik posta ile sorumlu yazara iletilmektedir. Makale metninin herhangi bir bölümünde yazar adı, unvanı, görev yaptığı kurum, iletişim bilgileri veya yazar hakkında bilgi edinilebilecek ithaf metni gibi yazılara yer verilmemelidir. Bu tür bilgiler, makaleler hakem değerlendirme sürecinden geçtikten sonra yazar veya editör tarafından metne eklenecektir. Bu nedenle, makale dosyasını yüklerken, çift körleme hakemlik sürecinden dolayı bu dosyanın yazarın kimliğini deşifre edecek herhangi bir unsur içermediğinden emin olun. 

Ayrı Ayrı Yüklemeniz Gereken Dosyalar:
1) Makale Tam Metni
2) Telif Hakkı Anlaşması

Gönderim sırasında yazardan elektronik ortamda aşağıdaki taahhüt alınır:
1. Bu çalışmayı derginize göndermek için yetkiliyim/ortak yazarlar tarafından yetkilendirildim.
2. Makale orijinaldir, başka bir hakemli dergide resmi olarak yayınlanmamıştır, başka bir dergi tarafından değerlendirmeye alınmamıştır ve mevcut herhangi bir telif hakkı veya diğer üçüncü taraf haklarını ihlal etmemektedir.
3. Makalenin editoryal olarak yayımlanmak üzere kabul edilmesi halinde, Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) lisansı altında lisanslanacağını kabul ediyorum/ediyoruz.
4. Yazar(lar)ın veya varsa yazar(lar)ın işvereninin telif ve fikri mülkiyet hakları saklıdır. Yazar(lar), telif hakkı ihlali nedeniyle üçüncü şahıslarca vuku bulacak hak talebi veya açılacak davalarda yayıncının hiçbir sorumluluğunun olmadığını, tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğunu taahhüt eder(ler).
5. Yazar(lar), makalede hiçbir suç unsuru veya kanuna aykırı ifade bulunmadığını, araştırma yapılırken kanuna aykırı herhangi bir malzeme ve yöntem kullanılmadığını taahhüt eder(ler).

Yayın Etiği İlkeleri
Yayın Etiği, daha yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.
• Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
• Kaynakları hatalı belirtmez.
• Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
• Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
• Verileri yok etmez veya gizlemezler.

Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ) ve Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir. Ayrıca Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına da uymayı taahhüt eder.
Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (Ulusal Kriterler)

Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasıdır. Editör bu tür makaleyi incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayınlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.

Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.

İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, gönderilen tüm makaleleri intihal engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını Turnitin & İthenticate, yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %15’ten az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kuralların uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır.
İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dahildir.

Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.
Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.

Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.

Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.

Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda ethicilahiyat@ogu.edu.tr adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvuruları memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yaparız.

Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE yönergeleri dikkate alınır.

Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için (etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıladığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.

Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'nin editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suistimalinden şüphelenmesidir.

Bilimsel Suistimal İddiaları-Şüpheleri
Bilimsel suistimalin farklı tanımları vardır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi büyük yayın etiği kurumları tarafından oluşturulan rehberliği takip ederken bu sorunları vaka bazında ele alıyoruz. Editör, etik ihlalden şüphelenirse veya bir ihlal iddiası olursa harekete geçmekle yükümlüdürler. Bu görev hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış makaleleri kapsar. Editör, olası suistimallerle ilgili endişeleri dile getiren makaleleri basitçe reddetmemelidir. Etik olarak iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdür. Editör, uygun olduğunda COPE akış şemalarını izlemelidir. Editörler, öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden bir yanıt istemelidir. Yanıttan memnun kalmazlarsa, ilgili işverenlerden veya kurumdan araştırma yapmasını istemelidir. Editör, iddia edilen suistimalle ilgili uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir; bu olmazsa, editör soruna bir çözüm bulmak için ısrar etmek için tüm makul girişimleri yapmalıdır. Bu zahmetli ama önemli bir görevdir.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi veya editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, aşağıdaki veya benzeri konularda suistimal iddialarıyla karşılaştığında COPE akış şemalarına uygulamayı taahhüt eder.
• Tekrar yayından şüphelenildiğinde yapılacaklar
• İntihalden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Uydurma verilerden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Yazarlık değişikliği taleplerinde yapılacaklar
• Açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Bir yazıda etik probleminden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde yapılacaklar
• Sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda yapılacaklar

Şikayet Prosedürü
Bu prosedür, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'nin veya yazı kadromuzun sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetler için geçerlidir. Şikayetler, iyileştirme için bir fırsat ve teşvik sağlayabilir ve hızlı, nazik ve yapıcı bir şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz.
Şikâyet, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'nin veya yazı işleri ekibimizin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili olmalıdır. Şikayetler doğrudan ethicilahiyat@ogu.edu.tr adresine e-posta ile gönderilmelidir ve gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikayetlere anında yanıt verir. Editör, şikayetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.
Şikayetler, editör ekibinin ilgili üyesi tarafından incelenir ve çözülemezse şu süreçler izlenir:
• Bu ilk yanıtın yetersiz olduğu düşünülürse, şikayetçi, şikayetinin derginin daha kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
• Şikayetçi hoşnut kalmazsa, şikayetler baş editöre iletilebilir.
• Mümkünse iki hafta içinde tam bir yanıt verilecektir.
COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kodu yayınlar. Bu editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır ancak yalnızca derginin kendi şikâyet prosedürleri tükendikten sonra buraya başvuru yapılabilir.

İtiraz Süreci
Editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere dair ciddi itirazları memnuniyetle karşılıyoruz. Bilimsel içeriğini yanlış anladığımız için makalenizi reddettiğimizi düşünüyorsanız, lütfen ethicilahiyat@ogu.edu.tr adresinden editör ekibimize bir itiraz mesajı gönderin. Bu aşamada makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye çalışmayın. İtiraz mektubunuzu okuduktan sonra itirazınızın haklı olduğunu anlarsak, sizi makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye davet edebiliriz. Böylece çalışmanız dış hakem sürecine tekrar gönderilir. Lütfen itiraz mektubuna mümkün olduğunca fazla ayrıntı ekleyin. Son olarak, her makale için yalnızca bir itirazı dikkate alabiliriz, bu yüzden lütfen itirazınızı net bir şekilde ortaya koymak için ayrıntılı şekilde mektubu yazmaya zaman ve çaba harcayın - bir şansınız var, bu yüzden onu iyi kullanın. Reddedilen makaleler üzerinde uzun süreli müzakerenin genellikle hem yazarlar hem de editörler için tatmin edici olmadığını gördük, bu nedenle aynı çalışma için birden fazla itirazı işleme almıyoruz.

Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tür çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili COPE yönergelerini uygulamalıdır.

Araştırma Etiği İlkeleri
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.
• Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
• Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
• Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
• Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
• Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
• Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
• İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
• Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
• İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, “yöntem” bölümünde katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmesi gerekir.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'ne yayınlanmak üzere gönderilen makalelerden değerlendirme ve yayınlanma amacıyla ve yayınlanan makalelere internet üzerinden erişmek amacıyla herhangi bir ücret talep edilmez.

Creative Commons Lisansı

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ESOGUIFD) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.