Etik İlkeler
Yazarlık ve Katkı
Yazar kime denir?
ICJME'nin önerisine göre yazar aşağıdaki dört özelliği kendisinde toplayandır:
- Çalışmanın konseptine, tasarımına; çalışma için verilerin elde edilmesine, analiz edilmesine veya yorumlanmasına önemli katkıda bulunma.
- Çalışmanın taslağını hazırlamak veya çalışmayı entelektüel içerik için eleştirel olarak gözden geçirme.
- Yayımlanacak dosyanın son onayını verme.
- Çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde araştırılmasını ve çözülmesini sağlamak için çalışmanın tüm yönlerinden sorumlu olmayı kabul etmek.
Yukarıdaki dört özelliğe sahip olanlar yazar olarak değerlendirilirken, bunları taşımadan çalışmaya katkıda bulunanlara "yazar olmayan katkıda bulunan" denir.
Katkı Oranı Nasıl Belirlenir?
Çalışmaya dahil olan yazarların katkı oranları yazarlar tarafından belirlenir. Dergimiz, ilk yazarın katkı oranının diğer yazarlardan yüksek olmasını beklese de bu konudaki sorumluluk yazarlara aittir ve son karar kendileri tarafından verilecektir. Ortak yazarlık konusunda şu hususlara dikkat edilmelidir.
- Her yazar, kendi adına dergiye yazının gönderildiğinden doğrudan haberdar olmalıdır.
- Çalışmaya katılan yazarların katkı oranları belirtilmelidir.
Yazar Kimliğinin Doğrulanması
- Çalışmaya katkıda bulunan tüm yazarların Dergipark'a üye olması ve ORCID sahibi olması zorunludur.
- Tüm yazarların iletişim bilgileri güncel ve doğru olmalı, dergi yönetimi gerektiğinde onlara ulaşabilmelidir.
Hakem Değerlendirme Süreci
- Dergimize gönderilen çalışmaları iki hakemin değerlendirmesine sunuyoruz.
- Hakemleri, gönderilen çalışmanın konusundaki uzmanlıklarına göre seçiyoruz.
- Hakemlerin yazarla aynı kurumda olmamasına dikkat ediyoruz.
- Hakemlere gönderdiğimiz yazılardan yazara ait bilgileri siliyoruz.
- Hakemden dönen dosyalarda, hakeme ait bilgilerin kalmadığından emin olmadan yazara revizyon için göndermiyoruz.
- Hakemlerin ve yazarların bilgilerini birbirinden gizleyerek değerlendirmenin tarafsız ve doğru olmasını sağlamaya çalışıyoruz.
- Yayın kabul ettiğimiz her bilim dalında alan editörümüz bulunduğundan, yazarlardan hakem önerisi kabul etmiyoruz.
- Hakemin yazarın kimliğini öğrenmesi durumunda hakemliği durdurmasını ve yazıyı bize iade etmesini istiyoruz.
- Hakemlerin kendi çalışmalarına istedikleri atıfların gerekli olup olmadığını kontrol ediyor, kör hakemliğin zarar görmemesi adına gereksizleri yazara göndermeden önce kaldırıyoruz.
- Hakemlerin gizli bir şekilde çalışmasını kaynakçaya eklediğini tespit ettiğimizde hakemliğini reddediyor ve onu uyarıyoruz.
- Gönüllülük esasına göre çalıştığımızdan hakemlerimize ödeme yapamıyoruz ancak kabul edilmiş makalelerin hakemlerini sayının altında yayımlıyoruz.
Birden Fazla Dergiye Eşzamanlı Gönderim
Dergimize gönderilen yazılar, aynı anda başka bir dergiye gönderilmemiş olmalıdır. Bu durumun tespiti halinde:
- Çalışma değerlendirme sürecindeyse, değerlendirmeyi durduruyoruz ve diğer derginin editörüyle, soruşturmayı yürütmek için iletişime geçiyoruz.
- Yazının gönderilen ilk hallerini, içerik ve yazar isimleri üzerinden karşılaştırıyoruz.
- Eğer çalışmalar aynı veya benzer ve yazarlar farklıysa, çalışmayı reddediyor ve yazarın dergimize bir daha yazı gönderememesi için önlem alıyoruz.
- Eğer iki çalışma aynı yazara aitse, durumu açıklığa kavuşturmak için yazarla iletişime geçiyoruz.
- Yazar durumun bir hata, yanlış anlaşılma ya da bilgisizlikten kaynaklandığı belirtirse ve bu cevap tatmin edici bulunursa, yazarın diğer dergideki yazının akıbeti konusundaki fikrini sorarız. (Yazıyı değiştirmek mi istiyor reddetmek mi?)
- Yazarın cevabını tatmin edici bulmazsak, yazıyı reddederiz. Çalışmadaki diğer yazarları ve hakemleri haberdar edip yazarın kurumu ve amirine bilgi veririz.
- COPE'in birden fazla dergiye eşzamanlı gönderim şeması için tıklayınız.
İntihal
İntihal, başkasına ait görüş, düşünce ve ifadeleri, doğru bir biçimde referans göstermeden, kendine aitmiş gibi göstermektir. Dergimize gönderilen tüm çalışmaları benzerlik testinden geçirerek bu tür bir sahtekarlığa engel olmaya çalışıyoruz ancak testi aşacak durumlarla da karşılaşabiliriz. İntihalden şüphelendiğimizde veya bu hususta bir ihbar aldığımızda, çalışmanın yayım sürecinde veya yayımlanmış olmasına bakmadan aşağıdaki adımları atıyoruz.
Süreçteki Yazıda İntihal
- Çalışma hakemdeyse, hakemlere durumu bildirip süreci durduruyoruz.
- Çalışmadaki intihal oranını kontrol ediyoruz.
- Küçük oranda, sadece bazı cümlelerde aşırma yapıldıysa, yazarla iletişime geçip durumu bildiriyor ve yazıyı düzeltmesini istiyoruz.
- Büyük oranda aşırma söz konusuysa, yazarla iletişime geçip durumu bildiriyoruz.
- Yazardan tatmin edici veya hiçbir cevap alamazsak, çalışmayı reddediyoruz. Hakemleri, yazarın kurumunu ve amirini bilgilendiriyoruz.
- Yazardan hata yaptığına dair tatmin edici bir cevap aldığımızda, yazının reddedilmesi veya düzeltilmesi konusunda karar vermesini istiyoruz.
Yayımlanmış Yazıda İntihal
- Çalışmadaki intihal oranını kontrol ediyoruz.
- Küçük oranda, sadece bazı cümlelerde aşırma yapıldıysa, yazarla iletişime geçip durumu bildiriyor ve düzeltme makalesi yayımlamasını istiyoruz.
- Büyük oranda aşırma söz konusuysa, yazarla iletişime geçip durumu bildiriyoruz.
- Yazardan tatmin edici veya hiçbir cevap alamazsak, makaleyi geri çekiyoruz. Yazarın kurumunu ve amirini bilgilendiriyoruz.
- Yazardan hata yaptığına dair tatmin edici bir cevap aldığımızda, yazının geri çekilmesi veya düzeltme makalesi yayımlaması konusunda karar vermesini istiyoruz.
Kendinden intihal veya kendi çalışmasını çoğaltma durumunda, yukarıda sıralanan adımların benzerini uyguluyoruz.
COPE'in süreçteki yazıda intihal şeması için buraya, yayımlanmış yazıdaki intihal şeması için buraya, kendinden intihal şeması için buraya tıklayınız. (İngilizce)
Uydurmacılık
- Dergiye gönderilen çalışmalardaki veriler doğrulanabilir olmalıdır.
- Verilerin uydurulduğu şüphesi meydana gelirse konu tarafımızca araştırılmaktadır.
- Yazar, derginin isteği doğrultusunda verileri doğrulamak zorundadır.
- Yazar tatmin edici bir cevap veremezse, çalışma reddedilir, yayımlanmışsa geri çekilir ve yazarın kurumu bilgilendirilir.
- COPE'in süreçteki yazıda uydurmacılık şeması için buraya, yayımlanmış yazıdaki uydurmacılık şeması için buraya tıklayınız.
Atıf Manipülasyonu
Atıf oranının artması amacıyla
- Yazarların kendi çalışmalarına atıfta bulunması,
- Hakemlerin yazarlardan atıf istemesi,
- Editörlerin yazarlardan kendi adına ya da dergi için atıf istemesi,
- Editörlerin veya hakemlerin yazıya kendi kaynaklarını yerleştirmesi,
atıf manipülasyonu sayılmakta ve kabul edilmemektedir. Bu durumun tespiti halinde ilgililer uyarılmakta ve eklenen atıflar silinmektedir. Haksız atıf yapılmış makale yayımlanmışsa, geri çekilmekte ya da düzeltme yayımlanmaktadır.
Yapılan atıfın haksız olup olmadığı, atıf yapılan kaynağın konuyla ilgiliğiyle belirlenmektedir. Hakemlerin düzeltme isteğinde bulunurken kendi kaynaklarına istedikleri atıfta da bu geçerlidir.
Çıkar Çatışması
- Kar amacı gütmeyen, ücretsiz bir dergi olduğumuz için yayımladığımız makalelerden herhangi bir maddi kazanç elde etmiyoruz.
- Yazar ve hakemlerle iletişimi resmi seviyede tutuyoruz ve hiçbir yazara ayrıcalık tanımıyoruz.
- Makaleleri geliş tarihine göre sürece alıyor, kabul tarihlerine göre yayımlıyoruz.
- Yazıları, yazarla hiçbir ilişkisi olmayan hakemlere göndermek için çaba harcıyoruz.
- Yazarla kaçınılmaz bir ilişkisi bulunan editörleri ilgili çalışmanın yayım sürecine dahil etmiyoruz.
- Editör takımı veya kurumumuzdan biri çalışmasını dergimize yolladığında diğer çalışmalara uygulanan prosedürlerin aynısını uyguluyoruz.
Veri Paylaşımı
- Dergimizde yayınlanan çalışmalarda kullanılan veriler erişime açık ise bunlara erişmek için gerekli bilgiler (DOI vb.) belirtilmelidir.
- Çalışmada kullanılan veriler erişime kapalı ise bunun nedeni açıkça belirtilmelidir.
- Çalışmada kullanılan veriler izin gerektiriyorsa, mutlaka gerekli izin alınmalı ve ek dosya olarak makale dosyasıyla birlikte sisteme yüklenmelidir.
Fikri Mülkiyet
- Dergimizde yayımlanan makalelerin telif hakları yazarlarına aittir. Çalışmalarda sunulan verilerin ticari amaçla çoğaltılması hariç, ticari gayeler dahil atıf verilerek kullanılması serbesttir.
- Öte yandan bize gönderilen yazılardaki verilerin, alındıkları kaynakların lisanslarına uygun şekilde kullanılması gerekmektedir. Yayım sürecinde veya yayımdan sonra, usulsüz veri kullanımına dair şüphelerimiz oluşursa ya da bu yönde bir ihbar alırsak, konuyu soruşturuyoruz.
- Yazarla iletişime geçtikten sonra bir ihlalin gerçekleştiği ortaya çıkarsa süreçteki yayını reddediyor, yayımlanmış olanı geri çekiyoruz.
Şikayet ve Başvuru
- Yazar çalışmasının reddedilmesine itiraz edebilir. Bu durumda editör takımı olarak yazara geçerli bir gerekçe sunmakla mükellefiz. Yazara bir gerekçe sunamazsak, kendisinden özür diler ve çalışmasını yeniden sürece alırız.
- Yazarın süreçler ve süreçlerde geçen zamana yönelik itirazları ve şikayetleri tarafımızca değerlendirilir ve cevaplandırılır. Yazarın çalışmasının bilinçli bir şekilde geciktirildiği tespit edilirse ilgili editör uyarılır, tekrarında görevden uzaklaştırılır.
- Yazarın editör takımı hakkında etik ihlaline yönelik şikayetleri, editörlük, gerektiğinde dergi sahibi ve yayıncımız tarafından incelenir. Editörlerin etik ihlalinde bulunduğu tespit edilirse ilgili editör görevden uzaklaştırılır.
- Yazarın etik ihlallerine yönelik diğer şikayetleri, COPE çerçevesinde, yukarıdaki Etik İlkeler'e göre ele alınır.
- Makale geri çekme ve düzeltme makalesi yayımlama adımları için yazarların bizimle iletişime geçebilir.
- Dergipark üzerinden ya da iletişim sayfamızdaki e-posta ve telefon üzerinden bize ulaşabilirsiniz.
Etik Denetim
Yayımlanmış ve yayım sürecinde olan bir çalışmanın, etik izni eksikliği vb. etik problem taşıdığı şüphesine kapılırsak, aşağıdaki adımları atıyoruz.
- Hakemlere ve alan editörlerine soruşturma yapacağımız konusunda bilgi veriyoruz.
- Yazardan gerekli bilgileri sağlamasını istiyoruz.
- Yazarın tatmin edici bir cevap vermesi durumunda kendisinden özür diliyor ve süreci devam ettiriyoruz.
- Yazar cevap vermezse veya verdiği cevap tatmin edici bulunmazsa, süreci durdurduğumuz kendisine bildiriyoruz ve ilgili kuruma durumu iletiyoruz.
- Kurumla olan iletişim sonucunda sorun çözülürse süreci devam ettiriyoruz, aksi halde daha üst kuruma durumu raporluyoruz ve hakemleri bilgilendiriyoruz.
Yayın Politikası
İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi kaliteli bilimsel çalışmaları, doğru bir süreçten geçirerek yayımlamayı ve bilimsel bilginin geliştirilmesine katkı sunmayı hedefleyen akademik bir dergidir. Bu hedef doğrultusunda derginin yayın sürecinde rol alan bütün paydaşların (yazarlar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uymaları elzemdir.
Dergimiz Committee on Publication Ethics, (COPE)'un açık erişimde yayımladığı kılavuzlar ve politikalar doğrultusunda etik ilkelerini belirlemekte ve ihlalleri ele almaktadır. Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönerges ile Tübitak Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği de başvuru kaynaklarımız arasında sayılması gereken kılavuzlardır.
Yayıncı ve editörler olarak adı geçen kılavuzlar ve yukarıda sıralanan etik kurallara uymamız ve hiçbir şartta etik ihlallerine izin vermememiz gerektiği gibi, oluşan durumlara çözüm sunmamız zorunluluktur. Aynı şekilde dergimize yazı gönderen veya yazılarda hakemlik yapanların da etik ilkeleri çiğnememesi ve oluşan durumlarda editörü bilgilendirmesi, usulsüzlük durumunda şikayetçi olabileceğini bilmesi gerekmektedir.
Makale Kabulü
- Dergimiz sadece araştırma makalesi yayımlamaktadır. Kitap kritiği, derleme makale vb. çalışmalar kabul edilmemektedir.
- Gönderilen çalışmaların var oluş amacımıza uygun olarak, bilimsel bilgi dairesinin genişlemesine katkı sunması gerekmektedir.
- Editör ve yayın kurulu, Yazım Kuralları sayfamızda belirtilen 11 maddelik "Gönderilecek Yazının Taşıması Gereken Şartlar"ını karşılamayan çalışmaları doğrudan reddetme yetkisine sahiptir.
- Dergimiz Türkçe ve İngilizce çalışmalar yayımlamaktadır.
- Gönderilen çalışmaların tüm yazarlarının en az doktora öğrencisi olması gerekmektedir.
- Bir sayıda aynı yazarın bir çalışması yayımlanabilmektedir.
Yayım Süreci
Makale Kabul Tarihleri
- Dergimiz makale alımına her zaman açıktır.
Yayın Periyodu
- Dergimiz Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda üç sayı yayımlanmaktadır.
Atıf ve Referans Sistemi
Benzerlik Oranı Limiti
- Dergimizde maksimum benzerlik oranı %15 olarak kabul edilmektedir.
Yayın ve Değerlendirme Ücreti
- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi yazarlardan makale değerlendirme ve yayın süreci için herhangi bir ücret talep etmemektedir.
Telif Hakkı
- Yayımlanan yazıların telif hakları yazarlarına aittir.