Cilt: 40 Sayı: 2, 30.12.2021

Yıl: 2021

Araştırma Makaleleri

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (OMÜ-EFD); yaklaşık 33 yıldır ülkemizde eğitim-öğretim sürecine katkı yapmaktadır. Dergimizde hem ulusal hem de uluslar arası literatüre kaynak sağlayacak nitelikteki araştırmalara yer verilmektedir. Dergimizde alan eğitimi ve eğitim bilimlerinin tüm alanlarındaki her türlü araştırma temelli yayına yer verilmektedir. OMÜ-EFD uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda 2 sayı şeklinde çıkmaktadır. Dergimizin sayıları Haziran ve Aralık aylarında dergipark sistemi üzerinden yayınlanmaktadır. Dergimiz İnternet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir. 

OMÜ-EFD’ne gönderilen her yayın kendi alanında uzman en az iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir görüşüne sahip olmalıdır. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme yüklenen çalışmalar için yayın telif hakkı sözleşmesi doldurulması gerekmektedir. Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacılarının alanında uzman kişiler olması gerekmektedir. Dergi bilim kurulu, derginin en üst karar ve yürütme mekanizmasını oluşturur. Bilim kurulunun aldığı her türlü karar kesin ve değiştirilemez niteliktedir. Dergi editörü hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem sürecine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir.

OMÜ-EFD’de ulusal veya uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından geçmiş çalışmalar için özel sayılar çıkarılabilmektedir. Bu tip özel sayılar ancak anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildirilerin mutlaka kongre bilim kurulundan onay almış olması ve hakem değerlendirme sürecinden geçmiş olması gerekir. Bu nedenle bu süreçteki makaleler, dergimizin hakem onayına yeniden gönderilerek değerlendirme sürecine sokulur.

OMÜ-EFD için işlem sürecine dair bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Hakem sürecinin başlaması editör kontrolünde gerçekleştirilir. Editör yayının dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahiptir. Editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dahil edilmez. Hakem onayından geçse bile editörler ya da dergi bilim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına olumlu görüş bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal edilebilir. Böyle bir durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulayamazlar. Her türlü yetki tek taraflı olarak editör, dergi bilim kurulu ve editörler kuruluna aittir.

Aralık 2021 sayısından itibaren dergimize yüklenen çalışmaların değerlendirme süreci tamamladıktan sonra hem Türkçe hem de İngilizce tam metin olarak yayımlanması kararı alınmıştır. Bu doğrultuda anadili Türkçe olan yazar(lar) tarafından kaleme alınan çalışmalar için hakem değerlendirme sürecini tamamladıktan ve kabul aldıktan sonra sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte makalenin İngilizce tam metninin de dergimizin sistemine yüklenmesi istenecektir. Eğer çalışma anadili Türkçe olan yazar(lar) tarafından İngilizce dilinde kaleme alınmışsa makale dergimize ilk kez yüklenirken sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte yüklenecek ve makale kabul aldıktan sonra yazar(lar)dan Türkçe kopyasını da sisteme yüklemeleri istenecektir. Anadili İngilizce olan yazar(lar) tarafından kaleme alınan çalışmalardan da ilk başvuru sırasında sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte makaleyi sisteme yüklemeleri istenecektir

OMÜ EFD, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi, Eğitim Bilimleri, Güzel Sanatlar Eğitimi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi, Özel Eğitim, Temel Eğitim, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi, Yabancı Diller Eğitimi alanlarından Türkçe ve İngilizce dillerinde yayın kabul etmektedir. 

ETİK KURUL 

TR Dizin Dergi Değerlendirme kriterleri güncellenmiş olup 2020 yılı için TR Dizin'de taranan dergilerde yayınlanacak araştırma makalelerinin tümü için etik kurul onayına sahip olma zorunluluğu getirilmiştir. ULAKBİM tarafından alınan karara "https://trdizin.gov.tr/about" bağlantısından ulaşabilirsiniz. Bu ölçüt, dergimizin 2020 sayılarında yayımlanacak olan tüm makaleler için zorunlu olarak uygulanacaktır. Uygulama ilkeleri ise makalelerin durumuna göre aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:


Hakemlik Süreci Henüz Başlamamış Olan Ön Kontrol Aşamasındaki Makaleler

Bu aşamadaki tüm makaleler sistemden kaldırılacaktır. Bu makaleler arasından etik kurul onayı veri toplama sürecinden önce alınmış olan çalışmalar, ilgili kararla birlikte dergi sistemine yeniden yüklendiğinde değerlendirmeye alınacaktır. Yazarlardan çalışmalarını sisteme yüklerken bu hususu belirtmeleri istenecektir.

Hakemlik Süreci Başlamış Olan Değerlendirme Aşamasındaki Makaleler

Bu çalışmaların yazarlarına verilerini toplamadan önce etik kurul onayı alıp almadıkları sorulacak ve etik kurul onayı olan çalışmaların değerlendirme süreci olumlu sonuçlandığı taktirde yazarlardan çalışmalara etik kurulla ilgili bilgileri eklemeleri istenecektir. Hakemlik süreci başlamış olan makalelerden etik kurul kararına haiz olanların süreci olağan bir şekilde devam ettirilecektir. Hakem değerlendirme süreci başlatılmış olan çalışmalardan etik kurul onayına sahip olmayan araştırmaların değerlendirme süreci sonlandırılarak yazarına iade edilecektir.

Hakemlik Süreci Tamamlanan Düzenleme Aşamasındaki Makaleler

Bu çalışmaların yazarlarına verilerini toplamadan önce etik kurul onayı alıp almadıkları sorulacak ve yazarlardan varsa etik kurulla ilgili bilgileri eklemeleri istenecektir. Etik Kurul Onayı eksik olan çalışmalardan değerlendirme süreci tamamlanmış olanlar yalnızca Haziran 2020 sayısında yayımlanabilecektir. Bu tarihten sonra çıkarılacak olan tüm sayılarda araştırmalarda etik kurul onayı zorunlu tutulacaktır.

Metin
Özet
200-250 kelime arasında kısa Türkçe özet. Özette referans bulunmayacak ve kısaltmalar kullanılmayacaktır.

Anahtar Kelimeler
4-6 arasında anahtar kelime yazılmalıdır. Anahtar kelimeler indeksleme için kullanılabilecektir.


Metin Biçimleme

  • Metin MS-Word kelime işlemcisi dosya biçimi (doc veya docx)  ile gönderilmelidir. Diğer dosya biçimleri kabul edilmeyecektir.
  • Metin hazırlanırken mutlaka gönderi dosyalarındaki (http://dergipark.gov.tr/journal/1097/submission/start) şablon kullanılmalıdır. 
  • Metinde paragraf ve karakter yazı tipi kullanılmamalıdır.
  • Kelime işlemcinin otomatik başlık özelliği kullanılmamalıdır.
  • Metin metni 10 punto Book Antiqua yazı tipi ile yazılmalıdır.
  • Vurgu için italik (eğik) yazı tipi kullanılabilir.
  • Tabloları oluşturmak için kelime işlemcinin tablo özelliği kullanılmalıdır – , | veya _ gibi karakterler kollanarak tablo oluşturmaya çalışılmamalıdır. Kesinlikle hesap tablosu nesnesi (örneğin MS-Excel nesneleri) kullanılmamalıdır.  MS-Excel gibi bir hesap tablosundan kopyalama yapılacaksa, kopyalandıktan sonra Yapıştır/Özel Yapıştır/Biçimlendirilmiş Metin (RTF) ile yapıştırılmalıdır.
  • Paragraf başında boşluk kullanılmamalıdır.


Başlıklar

  • Başlıklar numaralandırılmamalıdır.
  • Başlıktan sonra kesinlikle boş satır bırakılmamalıdır.
  • Başlıkların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır.
  • Üç düzeyden daha fazla başlık kullanılmamalıdır. Birinci düzey başlık sadece kalın, ikinci düzey başlık kalın ve italik (eğik), üçüncü düzey başlık ise sadece italik (eğik) olmalıdır.
  • Başlıklar sonraki metin ile birlikte olmalıdır. Bunun için başlık metni üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayın, sonra Paragraf/Satır ve Sayfa Sonu/Sonraki ile birlikte Tut işaretleyin.

Kısaltmalar
Kısaltmalar metin içerisinde ilk geçtiği yerde tanımlanmalıdır. Özet'de kısaltma kullanılmamalıdır.

Dipnotlar
Metin içerisinde dipnotlara yer verilebilir. Dipnotlarda kaynakça bulunmamalıdır. İlk sayfada mümkünse dipnot verilmelidir. Dipnotlar kelime işlemci tarafından otomatik numaralandırılmalıdır. Dipnotlar 1,2,3..  (Arap biçimi) şeklinde numaralandırılmalıdır. Sonnot yerine dipnot tercih edilmelidir.

Teşekkür
Araştırmanın yapılmasına, makalenin yazılmasına katkı sağlayan kurum, kuruluş ya da kişer için yazılacak teşekkür bölümü, kaynakçadan hemen önce yazılmalıdır. Kişi, kurum ya da kuruluş isimlerinde kısaltma kullanılmamalıdır.

Bilimsel Biçim

  • Metin içerisinde kullanılacak birimler SI türünden verilmelidir
  • Mümkünse marka isimleri yerine genel isimler tercih edilmelidir. Örneğin “MS-Word” yerine “kelime işlemci” tercih edilmelidir.
  • Ondalık ayıracı tüm metinde nokta (.) veya virgül (,) kullanılmalıdır. Örneğin pi sayısını ifade ederken 3.14 veya 3,14 şeklinde yapılmalıdır. Ya da anlamlılık düzeyi için: p < 0.5 yazılmalıdır. Noktadan önceki sıfır kullanılmalıdır.


Kaynakça
Tüm kaynakça APA 6 (http://www.apastyle.org/) biçiminde verilmelidir. Bir başka kaynakça gösterimi kullanılmalıdır. Kaynakçada dergi, kitap isimlerinde kısaltma kullanılmamalıdır. DOI numarası olan kaynakçanın sonuna bu numara eklenmelidir.

Tablolar

  • Tüm tablolar, metin içerisinde bulunması gereken yerde olmalıdır.
  • Tüm tablolar 1,2,3... (Arap biçimi) ile numaralandırılmalıdır.
  • Her tablo için tablonun üstünde tablo başlığı verilmelidir. Tablo başlığı sonraki metin ile birlikte olmalıdır. Bunun için başlık metni üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayın, sonra Paragraf/Satır ve Sayfa Sonu/Sonraki ile birlikte Tut işaretleyin.
  • Başlıklar sola yaslı olmalıdır.
  • Tablo metni Book Antiqua 10 punto olmalıdır. Eğer tablolar sayfaya (sütun veya satır olarak) sığmazsa Book Antiqua 9 punto şeklinde düzenlenebilir.
  • Tablo metin içerisinde sola yaslı olmalıdır. Tablo ve sütun genişliği otomatik ayarlanmalıdır. Bunun için tablo içerisinde farenin sağ tuşuna tıklayın, gelen menüde “Otomatik Sığdır/İçeriğe Otomatik Sığdır” seçeniğini kullanın.
  • Tablo içerisindeki dipnotlar üst simge yapılmış yıldız ile verilmeli (ikincisi için iki yıldız, üçüncüsü için üç yıldız ...) ve tablonun hemen altında bulunmalıdır.


Şekiller

  • Tüm şekiller, metin içerisinde bulunması gereken yerde ve sola yaslı olmalıdır.
  • Tüm şekiller 1,2,3... (Arap biçimi) ile numaralandırılmalıdır.
  • Her şekil için şeklin altında şekil başlığı verilmeli ve sola yaslı olmalıdır.


İngilizce Tam Metin

OMÜ-EFD, sisteme yükleme yapıp süreci devam eden çalışmalarda dahil olmak üzere Aralık sayısı için her bir makaleyi tam metin Türkçe ve tam metin İngilizce olarak yayınlamaktadır. Bu doğrultuda anadili Türkçe olan yazar(lar) tarafından kaleme alınan çalışmalar için hakem değerlendirme sürecini tamamladıktan ve kabul aldıktan sonra sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte makalenin İngilizce tam metninin de dergimizin sistemine yüklenmesi istenecektir.

Eğer çalışma anadili Türkçe olan yazar(lar) tarafından İngilizce dilinde kaleme alınmışsa makale dergimize ilk kez yüklenirken sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte yüklenecek ve makale kabul aldıktan sonra yazar(lar)dan Türkçe kopyasını da sisteme yüklemeleri istenecektir.

Anadili İngilizce olan yazar(lar) tarafından kaleme alınan çalışmalardan da ilk başvuru sırasında sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte makaleyi sisteme yüklemeleri istenecektir. 

Yazar(lar), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisine özgün çalışma göndermelidir.
Yazar(lar), yayınlanmamış çalışmalarını sunmalıdırlar.
Aynı anda birden fazla dergiye çalışma göndermek etik dışıdır. Yazar(lar) başka yerde yayımladığı ya da yayımlanmak üzere gönderdiği bir makalesini göndermemelidir.
Herhangi bir çıkar çatışması açıkça belirtilmelidir.
Makalenin geliştirilmesinde kullanılan veri kaynaklarının doğruluğunu kabul eder.
Makalenin yayınlanmasından sonra bulunan tüm hatalar derhal Editöre bildirilmelidir.
Yazar(lar), makale yazımı sırasında yararlandığı kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde atıf yapmalıdır.
Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.
Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri Editörlere sunmalıdır.
Yazar(lar), makalelerinde kullandıkları verilerin kullanım haklarına, araştırma-çözümlemelerle ilgili izinlerin ya da üzerinde araştırma yaptıkları katılımcıların onayının alındığını belgelemelidirler.
Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren deney, anket, ölçek, görüşme, gözlem, odak grup çalışması gibi nicel ya da nitel yöntemlerle veri toplamayı gerektiren araştırmalar için etik kurul onayı aldığını; etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı aday makalenin ilk-son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtmeli, etik kurul kararını gösteren belgeyi makalenin başvurusuyla birlikte sisteme yüklemelidir. Ayrıca olgu sunumlarında aydınlatılmış olur/onam formunun alındığına ilişkin bilgiye makalede yer vermelidir.
Yazar(lar), veri toplama sürecinde etik ilkelere özen gösterdiklerinin kanıtlarını (başkalarının ölçek, anket, fotoğraf gibi belgelerinin kullanılması için kendilerinden izin alınması gibi) makale içinde sunmalıdır. Makalelerde araştırma ve yayın etiği ile fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir. Araştırma insan ve hayvan denekler üzerinde gerçekleştirilmiş ise araştırmanın uluslararası bildiriler, kılavuzlar vb uygun gerçekleştirildiği bildirilmelidir.
Yazar(lar)dan derleme makaleler için etik kurul onayı istenmez. Bununla birlikte etik kurul kararı gerektirmeyen makalelerde de etik kurul kararının gerekmediği, makalenin ilk-son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtilmelidir.

Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci

Kör hakemlik, bilimsel yayınların en yüksek kalite ile yayınlanması için uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem, bilimsel çalışmaların nesnel (objektif) bir şekilde değerlendirilme sürecinin temelini oluşturmaktadır ve birçok bilimsel dergi tarafından tercih edilmektedir. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi gönderilen tüm çalışmalar aşağıda belirtilen aşamalara göre körleme yoluyla değerlendirilmektedir.

Körleme Hakemlik Türü:

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, tüm çalışmaların değerlendirme sürecinde çifte körleme yöntemini kullanmaktadır. Çift körleme yönteminde çalışmaların yazar ve hakem kimlikleri gizlenmektedir.

İlk Değerlendirme Süreci:

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi gönderilen çalışmalar ilk olarak editörler tarafından değerlendirilir. Bu aşamada, derginin amaç ve kapsamına uymayan, Türkçe ve İngilizce olarak dil ve anlatım kuralları açısından zayıf, bilimsel açıdan kritik hatalar içeren, özgün değeri olmayan ve yayın politikalarını karşılamayan çalışmalar reddedilir. Reddedilen çalışmaların yazarları, gönderim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde bilgilendirilir. Uygun bulunan çalışmalar ise ön değerlendirme için çalışmanın ilgili olduğu alana yönelik bir alan editörüne gönderilir.

Ön Değerlendirme Süreci:

Ön değerlendirme sürecinde alan editörleri çalışmaların, giriş ve alan yazın, yöntem, bulgular, sonuç, değerlendirme ve tartışma bölümlerini dergi yayın politikaları ve kapsamı ile özgünlük açısından ayrıntılı bir şekilde inceler. Bu inceleme sonucunda uygun bulunmayan çalışmalar en geç dört hafta içerisinde alan editörü değerlendirme raporu ile iade edilir. Uygun bulunan çalışmalar ise hakemlendirme sürecine alınır.

Hakemlendirme Süreci:

Çalışmalar içeriğine ve hakemlerin uzmanlık alanlarına göre hakemlendirilir. Çalışmayı inceleyen alan editörü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi hakem havuzundan uzmanlık alanlarına göre en az üç hakem önerisinde bulunur veya çalışmanın alanına uygun yeni hakem önerebilir. Alan editöründen gelen hakem önerileri editörler tarafından değerlendirilir ve çalışmalar editörler tarafından hakemlere iletilir. Hakemler değerlendirdikleri çalışmalar hakkındaki hiçbir süreci ve belgeyi paylaşmayacakları hakkında garanti vermek zorundadır.

Hakem Raporları:

Hakem değerlendirmeleri genel olarak çalışmaların; özgünlük, kullanılan yöntem, etik kurallara uygunluk, bulguların ve sonuçların tutarlı bir şekilde sunumu ve literatür açısından incelenmesine dayanmaktadır. Bu inceleme aşağıdaki unsurlara göre yapılır:

Giriş ve literatür: değerlendirme raporu çalışmada ele alınan problemin sunumu ve amaçları, konunun önemi, konuyla ilgili literatür kapsamı, güncelliği ve çalışmanın özgünlüğü hakkında görüş içerir.

Yöntem: değerlendirme raporu, kullanılan yöntemin uygunluğu, araştırma grubunun seçimi ve özellikleri, geçerlik ve güvenilirlik ile ilgili bilgilerin yanı sıra veri toplama ve analiz süreci hakkında görüş içerir.

Bulgular: değerlendirme raporu, yöntem çerçevesinde elde edilen bulguların sunumu, analiz yöntemlerinin doğruluğu, araştırmanın amaçları ile erişilen bulguların tutarlılığı, ihtiyaç duyulan tablo, şekil ve görsellerin verilmesi, kullanılan testlerin kavramsal açıdan değerlendirilmesine yönelik görüşler içerir.

Değerlendirme ve tartışma: değerlendirme raporu, bulgulara dayalı olarak konunun tartışılması, araştırma sorusuna/larına ve hipoteze/lere uygunluk, genellenebilirlik ve uygulanabilirlik ile ilgili görüş içerir.

Sonuç ve öneriler: değerlendirme raporu literatüre katkı, gelecekte yapılabilecek çalışmalara ve alandaki uygulamalara yönelik öneriler hakkında görüş içerir.

Stil ve anlatım: değerlendirme raporu, çalışma başlığının içeriği kapsaması, Türkçe’nin kurallara uygun kullanımı, gönderme ve referansların Dergi yayın ilkeleri başlığı altındaki örneklere doğrultusunda tam metnin diline uygun verilmesi ile ilgili görüş içerir.

Genel değerlendirme: değerlendirme raporu çalışmanın bir bütün olarak özgünlüğü, literatüre ve alandaki uygulamalara sağladığı katkı hakkında görüş içerir.

Değerlendirme sürecinde hakemlerin çalışmanın tipografik özelliklerine göre düzeltme yapmaları beklenmemektedir.

Hakem Değerlendirme Süreci:

Hakem değerlendirme süreci için hakemlere verilen süre 2 haftadır. Hakemlerden veya uzman yayın kurulu üyesinden gelen düzeltme önerilerinin yazarlar tarafından 2 hafta içerisinde tamamlanması zorunludur. Hakemler bir çalışmanın düzeltmelerini inceleyerek uygunluğuna karar verebilecekleri gibi gerekliyse birden çok defa düzeltme talep edebilir.

Değerlendirme Sonucu:

Hakemlerden gelen görüşler, alan editörü tarafından en geç iki (2) hafta içerisinde incelenir. Bu inceleme sonucunda alan editörü çalışmaya ilişkin nihai kararını editörlere iletir.

Yayın Kurulu Kararı:

Editörler, alan editörü ve hakem görüşlerine dayanarak çalışma ile ilgili yayın kurulu görüşlerini hazırlar. Hazırlanan görüşler editör tarafından alan editörü ve hakem önerileri ile birlikte en geç 1 hafta içerisinde yazar(lar)a iletilir. Bu süreçte olumsuz görüş verilen çalışmalar intihal denetimi talep edilmeksizin iade edilir. Olumlu görüş verilen çalışmalar için son karar, intihal denetim raporları sonuçlarına göre verilir.

OMÜ-EFD, sisteme yükleme yapıp süreci devam eden çalışmalarda dahil olmak üzere Aralık sayısı için her bir makaleyi tam metin Türkçe ve tam metin İngilizce olarak yayınlamaktadır. Bu doğrultuda anadili Türkçe olan yazar(lar) tarafından kaleme alınan çalışmalar için hakem değerlendirme sürecini tamamladıktan ve kabul aldıktan sonra sertifikalı redaksiyon hizmeti veren bir şirketten alınan belge (sertifika) ile birlikte makalenin İngilizce tam metninin de dergimizin sistemine yüklenmesi istenecektir.
Dergimizde herhangi bir yayın ücreti alınmamaktadır.